Leibomen en schermvormen
Populaire leibomen en schermvormen voor extra privacy en sierwaarde
Leilindes, Leiplatanen en andere leibomen worden al jaren veelvuldig toegepast, net als vormbomen die tot een strak scherm zijn gesnoeid. Van dit type bomen zetten we hier de meest populaire op een rij. Ook leggen we het verschil uit tussen een leiboom en een schermvorm.
Waarom een leiboom
Een rij leibomen wordt ook wel omschreven als een haag op poten. Net als een gewone haag zorgen ze voor veel privacy, maar nu op hoogte. Zo’n groen bladerscherm voorkomt dat de buren vanaf de eerste verdieping je tuin of woning binnenkijken. Maar andersom werkt het uiteraard ook; met leibomen of schermvormen kun je bebouwing aan het zicht onttrekken of bijvoorbeeld een blinde muur ‘aankleden’. Tegen een zonnige zuidmuur staat een leiappel- of perenboom erg decoratief, bovendien geeft deze heerlijke vruchten. Bij boerderijen werden van oudsher leilinden geplant om de zon te weren; dit zorgde ’s zomers voor koelte. Vooral met de huidige klimaatverandering is zo’n natuurlijk zonnescherm met leibomen (of schermvormen) zo gek nog niet! Dat kan zelfs in kleine tuinen, want dit type bomen neemt maar weinig ruimte in.
Vaak wordt de term leiboom gebruikt voor elke boom die een scherm vormt. Maar een leiboom en een schermvorm zijn wezenlijk verschillend, wat vooral in de winter goed is te zien. Bij een leilinde of leiplataan vallen dan de ‘armen’ op; bij het opkweken zijn aan beide zijden van de stam 3 tot 10 takken horizontaal geleid. In de winter wordt een leiboom teruggesnoeid tot op deze gesteltakken. Een schermvorm heeft deze duidelijke zijtakken niet en heeft door middel van snoeien zijn strakke vorm gekregen.
Privacy creëren met leibomen of schermvormen
Wil je meer privacy in je tuin dan is er keuze uit diverse leibomen of schermvormen. Leilinden en leiplatanen zijn het meest bekend. Ze zijn sterk, groeien snel en hebben het hele tuinseizoen mooie bladeren. Platanus hispanica (gewone plataan) valt bovendien op door zijn fraaie afschilferende schors. Om ze mooi in vorm te houden, is het aan te raden leilinden en zeker leiplatanen twee keer per jaar te snoeien. Wist je dat deze bomen ook verkrijgbaar zijn als schermvorm op stam? Bij linden kun je dan nog kiezen tussen Tilia europaea ’Pallida’ (koningslinde) en Tilia cordata (winterlinde, kleinbladige linde). De koningslinde geeft geen wortelopslag rondom de stam, en bij de winterlinde heb je vrij weinig last van honingdauw. Honingdauw is een plakkerig goedje dat bladluizen uitscheiden en dat bij diverse soorten linden naar beneden drupt.
Schermvormen van Carpinus betulus (gewone haagbeuk) en Fagus sylvatica (gewone beuk) bieden eveneens veel privacy, want hun in vorm gesnoeide kroon is dicht vertakt. Carpinus betulus is ook verkrijgbaar als meerstammige schermvorm; deze bijzondere vormboom met zijn grillige stammen geeft een prachtig effect! Zowel de haagbeuk als de gewone beuk verkleuren geel in de herfst. Bij een beukenschermvorm blijven de goudbruine, verdorde bladeren ’s winters aan de takken hangen; ook dit zorgt voor sierwaarde én privacy. Het verdorde blad valt in april-begin mei van het beukenscherm af, waarna de nieuwe bladeren weer ontluiken. Een schermvorm van Carpinus oogt al veel eerder in het voorjaar weer frisgroen. Ook belangrijk om te weten; Fagus sylvatica houdt niet van natte grond, terwijl Carpinus geschikt is voor zowel natte als droge grond. Wil je een schermvorm met een opvallende bladkleur? Kies dan voor de roodbruine Fagus sylvatica ’Atropunicea’.
Extra sierwaarde
Sommige leibomen en schermvormen zorgen in het najaar voor extra sierwaarde, zoals Liquidambar styraciflua ’Worplesdon’ (amberboom) en Parrotia persica (Perzisch ijzerhout). Hun bladeren kleuren dan geel, oranje, rood en purper. Beide hebben bovendien ook ’s zomers mooie bladeren. Bij Liquidambar zijn deze handvormig, glanzend donkergroen en soms wel 18 cm lang. Parrotia heeft eironde bladeren, deze zijn groen met een purperrode rand.
Wil je liever een leiboom die zowel in de lente als in de herfst kleur geeft, dan zou je kunnen kiezen voor Malus ’Evereste’ (sierappel). Deze vormt in mei één scherm van witte bloesem, geeft in het najaar (oranje)rode sierappeltjes die lang blijven hangen én het blad heeft een geel-oranje herfstkleur. De bloesem trekt veel bijen aan, terwijl de sierappeltjes ’s winters geliefd zijn bij vogels. Pyrus calleryana ’Chanticleer’ (sierpeer) is eveneens een goede optie. Ook deze geeft een witte voorjaarsbloesem en mooie herfsttinten in geel en rood. Deze boom loopt in het voorjaar al vroeg uit met glanzend groen blad. Kleine sierpeertjes ontstaan er na de bloei zelden. Zowel Malus ’Evereste’ als Pyrus calleryana ’Chanticleer’ zorgen voor een grote seizoensbeleving. Vooral in een kleine tuin geeft dit veel meerwaarde.
Leifruit
Een aparte categorie is leifruit. Een lei-appel of lei-peer geeft niet alleen een uitbundige voorjaarsbloesem, je kunt er ook nog eens heerlijke vruchten van oogsten. Wat dacht je van Malus ’Cox Orange Pippin’ of Malus ’Rode Boskoop’? Beide lei-appels zijn verkrijgbaar als lage leivorm, net zoals de lei-peren Pyrus communis ’Conference’ en Pyrus communis ’Doyenne de Comice’. Ze doen het erg goed tegen een zonnige muur of schutting, of maak er een haag van om meerdere gedeelten in je tuin te creëren. Kies ook dan een zonnige plek.
Zoals je ziet is de keuze in leibomen en schermvormen vrij groot. Daarbij kun je vaak kiezen uit meerdere vormen; een leivorm of schermvorm op stam (deze hebben een stam van 2.20 m), of een lage leivorm of schermvorm (deze hebben een kortere stam). Wil je jaarrond privacy creëren, kies dan voor wintergroene schermvormen zoals taxus of hulst.