Naar een offensief monumentenbeleid

25 april 2006, 19:24

Reactie Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed op advies Raad voor Cultuur

De Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed, prof. drs. A.L.L.M. (Fons) Asselbergs, heeft mede namens het College van Rijksadviseurs deze week de notitie ‘Naar een offensief monumentenbeleid’ aangeboden aan mr. Medy C. van der Laan, Staatssecretaris van Cultuur. Deze notitie is een reactie op het advies ‘Het tekort van het teveel’ dat de Raad voor Cultuur in september 2005 heeft uitgebracht.

Rijksadviseur Asselbergs verzet zich tegen het sombere beeld van het monumentenbeleid dat uit ‘Het tekort van het teveel’ naar voren komt. Volgens ‘Het tekort van het teveel’ is de monumentenzorg ‘onbeheersbaar’. Er zou daarom een ingrijpende herselectie van alle bestaande monumenten noodzakelijk zijn om de problemen op te lossen. Asselbergs is optimistischer: “Het monumentenbeleid behoort niet exclusief tot het erfgoedbeleid. Het is in de afgelopen decennia vitale verbanden aangegaan met andere terreinen, zoals ruimtelijk beleid, architectuurbeleid en economisch beleid. Dat geldt niet alleen voor het beleid, maar in nog veel sterkere mate voor de dagelijkse praktijk op lokaal niveau.”

De Raad voor Cultuur plaatst de monumentenzorg vooral in relatie tot de andere ‘erfgoedsectoren’, te weten musea en archieven. Volgens rijksadviseur Asselbergs doet deze sectorale benadering geen recht aan de realiteit van de monumentenzorg. Monumenten onderscheiden zich wezenlijk van museumstukken of archiefstukken doordat ze plaatsgebonden zijn; ze hebben minstens zoveel te maken met de (jongere) bebouwing in hun directe omgeving als met de museum- en archievensector.

Monumentenzorg is een cultuurdomein waarin elementen van cultuurbehoud en cultuurschepping onvervreemdbaar samengaan. Monumentenzorg is onderdeel van de zorg voor ruimtelijke kwaliteit bij grote herinrichtingsopgaven in steden en in het landelijk gebied. Deze benadering ontstond al in de stadsvernieuwing in de jaren zeventig, en heeft zich in het Belvedere-beleid verder ontwikkeld. Ook bij toekomstige ruimtelijke transformaties kan de monumentenzorg van vitale betekenis zijn. In dit perspectief bezien is er geen sprake van ‘onbeheersbaarheid’ en zijn de bestaande selectiemethoden niet onwerkbaar. De praktijk kent wél andere problemen, die mede voortkomen uit een rijksbeleid dat inmiddels niet goed op de praktijk is toegesneden. Rijksadviseur Asselbergs steunt daarom de roep om een evaluatie van het monumentenbeleid, die overigens al in 1988 was aangekondigd.

De notitie van Asselbergs gaat met name in op die delen van het advies die betrekking hebben op de monumentenzorg. Het monumentenbeleid van de rijksoverheid moet niet alleen vanuit de cultuurhistorie worden benaderd, maar ook vanuit architectuur, stedenbouw en planologie. Dat betekent een omslag ten goede: “van een defensieve naar een offensieve monumentenzorg, van nadruk op de lasten naar nadruk op de lusten, van zorgelijkheid naar zorgvuldigheid, van tobberigheid naar inspiratie.” Bovendien vindt het rijksbeleid daarmee weer aansluiting bij de vaak succesvolle praktijk.

Trefwoorden

praktijk advies monumentenzorg cultuur cultureel

1	Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken vrijdag, 28 november
2	Gemeente Haarlemmermeer kiest plan Ons Erf voor deelgebied Lincolnpark Hoofddorp woensdag, 3 december
3	Rijnboutt levert CityPromenade in Nieuwegein op vrijdag, 28 november
4	De mythe van de architect dinsdag, 2 december
5	Veel Nederlandse winnaars bij de Archello Awards 2025 dinsdag, 2 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Coalitie wil voorfinanciering aanpak monument

22 april 2009

Monumentenorganisaties bundelen krachten

15 december 2009

Andere nieuwsberichten

Raad Rotterdam akkoord met nieuw renovatieplan museum Boijmans

50 minuten geleden

De Rotterdamse gemeenteraad heeft met een ruime meerderheid het definitief ontwerp voor de verbouwing van Boijmans Van Beuningen goedgekeurd.

Met Lighthouse is voorlopig hoogste toren van Eindhoven opgeleverd

Gisteren, 15:20

In Eindhoven is de door De Zwarte Hond ontworpen woontoren Lighthouse opgeleverd. Met 109 meter is het gebouw op Strijp-S momenteel de hoogste toren van de Lichtstad.

Sporthal van MoederscheimMoonen Architects markeert transformatie naar parklandschap

Gisteren, 14:28

MoederscheimMoonen Architects heeft in Weert een nieuwe sporthal ontworpen die de transformatie van een sportpark naar een parklandschap gaat markeren.

MUST Stedebouw wint prijsvraag verbeteren van naoorlogse wijken met water

Gisteren, 11:54

Het plan ‘Nieuw leven tussen Veen en Steen’ is gericht op het toekomstbestendig maken van de Schrijverswijk in Veenendaal, waarbij water een belangrijke rol speelt.

Noord-Holland ziet woningbouw toenemen, maar tempo moet omhoog

2 uur geleden

Het aantal woningen in Noord-Holland waarvan de bouw is begonnen is sinds het voorjaar van 2024 sterk toegenomen.

Staten Utrecht verdeeld over plan voor verbouwing provinciehuis

Gisteren, 13:15

Meerdere Statenfracties in de provincie Utrecht hebben twijfels over het plan voor de verbouwing van het provinciehuis.

‘Ambtenaren zeer ontevreden over privatisering bouwtoezicht’

Gisteren, 10:00

Ambtenaren zeggen de grip te zijn kwijtgeraakt, meldt Binnenlands Bestuur.

Wang Shu en Lu Wenyu worden curator Architectuurbiënnale van Venetië in 2027

3 december, 2:52

De Chinese architecten en docenten verzorgen de artistieke leiding van de twintigste editie van de Venetiaanse architectuurmanifestatie.

Verduurzaming Nederland moet veel eerlijker, vindt adviesraad

3 december, 12:18

De verduurzaming van Nederland dreigt vast te lopen, doordat grote groepen mensen de voordelen mislopen en daardoor het draagvlak afbrokkelt, stelt de RLi.