BNA: architecten zien licht herstel, maar ook rem op productie

1 uur geleden

Vier op de tien architectenbureaus beoordelen de marktsituatie als goed en de helft als redelijk. Daarmee is het beeld stabiel en gematigd positief vergeleken met het voorjaar. Dat blijkt uit de BNA Conjunctuurmeting najaar 2025, uitgevoerd door Panteia in opdracht van de Koninklijke Bond van Nederlandse Architectenbureaus (BNA).

De productieontwikkeling is verdeeld: bij 27% van de bureaus is de productie in de afgelopen drie maanden toegenomen, terwijl bij een even grote groep sprake was van een daling. Tegelijkertijd ervaart bijna twee derde van de bureaus (63%) belemmeringen bij de productie. Dat aandeel is sinds het voorjaar van 2022 vrijwel onveranderd. De trage vergunningverlening door gemeenten wordt het vaakst genoemd als knelpunt, gevolgd door stagnatie bij ontwikkelende partijen.

De gemiddelde werkvoorraad bedraagt dit najaar 4,9 maanden, iets lager dan de 5,3 maanden in het voorjaar. Een vijfde van de bureaus beoordeelt de werkvoorraad als groot, terwijl 29% die als klein inschat.

Positieve verwachtingen
Vooruitkijkend is het beeld voorzichtig optimistisch. Voor het vierde kwartaal verwacht 30% van de bureaus een toename van nieuwe opdrachten, en voor heel 2025 voorziet 38% een stijging ten opzichte van het jaar ervoor. Daarmee zet de stijgende lijn zich voort die sinds 2023 zichtbaar is in de verwachtingen.

Ook de omzetverwachtingen bewegen mee: 39% van de bureaus verwacht een stijging over heel 2025, tegenover 20% die een daling voorziet ten opzichte van 2024. Daarnaast verwacht bijna 40% van de bureaus hogere tarieven, terwijl geen enkel bureau een tariefdaling verwacht. Het personeelsbestand blijft naar verwachting grotendeels stabiel, al verwacht bijna een vijfde van de bureaus groei.

Transformatie en verduurzaming in de lift
Bureaus verwachten per saldo een toenemend belang voor alle typen opdrachten. Met name transformatie, renovatie, hergebruik en verduurzaming worden breed genoemd. Opdrachtgevers zoals projectontwikkelaars worden het vaakst gezien als groeimarkt, terwijl de helft van de bureaus niet actief is voor klanten in zorg en onderwijs.

Per marktsector zijn de vooruitzichten het meest positief voor woningbouw en gemengde projecten, traditioneel de sectoren waar veel bureaus in actief zijn.

Regeldruk groeit
Naast de conjuncturele cijfers is ook de regeldruk ondervraagd. De meeste belemmeringen worden ervaren bij vergunningverlening, milieuregelgeving en bezwaarprocedures. De administratieve lasten zijn hoog: ruim zes op de tien bureaus besteden 10% of meer van hun bedrijfsvoering aan het voldoen aan verplichtingen. Bij bijna een kwart van de bureaus is dat zelfs 20% of meer. Vooral kleinere bureaus zijn relatief zwaarder belast. Een ruime meerderheid (71%) verwacht dat de regeldruk in de komende twee jaar verder zal toenemen.

Aanbestedingen: deelname vooral bij grotere bureaus
Uit de meting blijkt verder dat vier op de tien bureaus deelnemen aan Europese of Nederlandse aanbestedingen. Dat percentage loopt sterk uiteen per grootteklasse: bij bureaus met 5 fte of meer is dat 81%, bij kleinere bureaus slechts 22%. De belangrijkste redenen om niet (meer) deel te nemen zijn een gebrek aan capaciteit, hoge deelname-eisen en -kosten. Gemiddeld is 8% van de omzet afkomstig uit aanbestedingen; bij grotere bureaus ligt dit aandeel aanzienlijk hoger (16%) dan bij kleine bureaus (5%).

Trefwoorden

conjunctuurmeting bna

1	Gebouwen niet slopen, maar langzaam laten rijpen donderdag, 11 december
2	Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied donderdag, 11 december
3	Nieuwe gebouwen zorgen voor 1.100 woningen in Pompenburg Rotterdam donderdag, 11 december
4	Rijksmuseum krijgt vestiging in nieuw gebouw in Eindhoven donderdag, 11 december
5	Studioninedots en Felixx presenteren ontwerp transformatie voormalige Niemeyerfabriek woensdag, 10 december

Gerelateerde nieuwsberichten

BNA roept in brandbrief aan demissionair minister op tot beter aanbestedingsklimaat

16 september

Architecten- en ontwerporganisaties komen onder één dak op NDSM-werf

10 september

BNA wordt Koninklijke Bond van Nederlandse Architectenbureaus en heeft nieuwe huisstijl

1 juli

BNA kritisch op voorstellen commissie-STOER: “Slim bouwen is niet plafonds verlagen”

26 juni

Nationaal Holocaustmuseum uitgeroepen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar 2025

5 juni

Ruim zestig architectenbureaus ondertekenen commitment biobased bouwen

3 juni

Jeroen de Willigen gekozen tot nieuwe voorzitter van de BNA

20 maart

BNA: architectenbureaus gematigd positief over de toekomst

6 maart

BNA opent juridisch loket voor haar leden

28 januari

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december 2024

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Architecten verzorgen weer masterclasses in Haarlem

1 uur geleden

In PHIL Haarlem treden achtereenvolgens Jeroen de Willigen (Zwarte Hond), Kees Kaan (KAAN architecten) en Ninke Happel (HCVA) op.

Groningen kiest plan Harthof voor herontwikkeling parkeergarage Haddingestraat

3 uur geleden

Het samenwerkingsverband onder leiding van ontwikkelaar MWPO heeft de prijsvraag voor de herontwikkeling van de te slopen Haddingestraatgarage in Groningen gewonnen.

Voormalige jeugdgevangenis in Amsterdam getransformeerd en uitgebreid tot woongebouw

4 uur geleden

In ontwikkelgebied Amstel III in Amsterdam-Zuidoost is afgelopen jaar woongebouw De Tafelberg opgeleverd. Naar ontwerp van NL Architects werd een voormalige jeugdgevangenis omgebouwd en uitgebreid met nieuwbouw.

Amsterdamse Prijzen naar woongebouw Cornelis en renovatie De Nederlandsche Bank

Vandaag, 11:07

Woongebouw Cornelis in Amsterdam Nieuw-West is onderscheiden met de Zuiderkerkprijs 2025. De Geurt Brinkgreve Bokaal ging naar de renovatie van heeft De Nederlandsche Bank.

Energiedoel voor 2030 wordt behaald, maar ambitie buiten bereik

Vandaag, 10:15

Nederland heeft in 2030 genoeg windturbines en zonnepanelen op land om het doel uit het Klimaatakkoord te halen.

Renovatie Helderse vuurtoren Lange Jaap blijkt mogelijk

Gisteren, 12:19

De monumentale vuurtoren Kijkduin in Den Helder, in de volksmond beter bekend als Lange Jaap, wordt gerenoveerd.

Nederland telt voor het eerst meer ouderen dan jongeren

Gisteren, 10:56

Ongeveer 3,76 miljoen mensen zijn 65 jaar of ouder, terwijl er bijna 3,72 miljoen mensen van jonger dan 20 zijn.

KNVB praat verder met Almere en Zeist over nieuw complex

15 december, 12:28

Almere en Zeist zijn de overgebleven kandidaten om het nieuwe complex van de KNVB te huisvesten.

Datacenters gebruiken evenveel stroom als twee miljoen woningen

15 december, 10:53

De datacenters in Nederland gebruiken steeds meer elektriciteit.

RIVM: verbeterde luchtkwaliteit leidde tot afname sterfte

12 december, 12:27

Een verbeterde luchtkwaliteit heeft ervoor gezorgd dat er tussen 1995 en 2019 een kwart minder mensen zijn overleden na dagen met verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.

Ga naar het nieuws-archief