2023: de prijzen op een rij

2023: de prijzen
op een rij

De nationale prijzen voor architectuur in ogenschouw nemend, springen er in 2023 geen projecten of architectenbureaus uit die bijzonder veel prijzen verwierven. De prijzen vielen in dat opzicht zeer verspreid.
Zou je toch ‘de projecten van het jaar’ willen aanwijzen, dan zijn dat De Kunstwerf en het multifunctionele gebouw SuperHub, allebei in Groningen, de transformatie van het NRE-terrein in Eindhoven en de woongebouwen Jonas en Valley, beide in Amsterdam.

Daarbij won slechts één architectenbureau nationale prijzen met twee verschillende projecten: De Zwarte Hond. Het bureau zag het ontwerp voor Liander Westpoort in Amsterdam beloond met zowel de prijs ‘Kantoorgebouw van het Jaar’ bij de Architectenweb Awards als de Nationale Houtbouwprijs; daarnaast werd hun SuperHub in de Groningse wijk Meerstad bekroond met de Groninger Architectuurprijs én de publieksprijs ‘For the Planet Award’ bij de internationale Archello Awards. Opvallend: beide projecten kennen een houten constructie.

Als we de internationale prijzen voor Nederlandse projecten meerekenen, heeft ook MVRDV met twee projecten gescoord. MVRDV viel in de prijzen met woongebouw Valley; het spraakmakende project op de Zuidas won de Amsterdamse Nieuwbouwprijs en bij de Archello Awards de publieksprijs ‘Residential Tower of the Year’. Het Depot Boijmans van Beuningen won bij de Archello Awards de juryprijs ‘Museum Building of the Year’ – een nagekomen waardering nadat het al in 2022 en 2021 drie prijzen in Nederland won.

De Kunstwerf, ontworpen door Ard de Vries en Donna van Milligen Bielke, werd afgelopen jaar bekroond met twee landelijke prijzen. Het project werd bekroond met de Abe Bonnema Architectuurprijs en als ‘Publiek gebouw van het Jaar’ bij de Architectenweb Awards. Bovendien werd De Kunstwerf geselecteerd voor de omslag van het Jaarboek Architectuur in Nederland 2022-2023; weliswaar geen prijs, maar toch een vorm van erkenning.

De Kunstwerf, ontworpen door Ard de Vries en Donna van Milligen Bielke, werd afgelopen jaar bekroond met twee landelijke prijzen. Het project werd bekroond met de Abe Bonnema Architectuurprijs en als ‘Publiek gebouw van het Jaar’ bij de Architectenweb Awards. Bovendien werd De Kunstwerf geselecteerd voor de omslag van het Jaarboek Architectuur in Nederland 2022-2023; weliswaar geen prijs, maar wel een vorm van erkenning.

Woongebouw Jonas van Orange Architects werd uitgeroepen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar; tevens won het project de Zuiderkerkprijs, de Amsterdamse prijs voor nieuwbouw. Bij de internationale Archello Awards kreeg Jonas bovendien de juryprijs ‘Housing Project of the Year’ en de publieksprijs ‘Building of the Year’. Felixx Landscape Architects & Planners verzorgde het landschapsontwerp bij het project.

Architectenweb Awards

Bij de Architectenweb Awards 2023, uitgereikt op woensdagavond 8 november 2023 in het Keilepand in Rotterdam, werden naast het genoemde kantoorgebouw Liander en publiek gebouw De Kunstwerf nog vier projecten en een architectenbureau bekroond. Hoewel ook hier Jonas tot de nominaties behoorde, verkoos de onafhankelijke jury De Jakoba, een sociale woningbouwproject in Amsterdam, als ‘Woongebouw van het Jaar’. Het faculteitsgebouw van ITC, Universiteit Twente, in Enschede werd aangewezen als ‘Schoolgebouw van het Jaar’, Tergooi MC in Hilversum werd ‘Zorggebouw van het Jaar’ en het woningbouwproject Domus Houthaven in Amsterdam kreeg de prijs ‘Interieur van het Jaar’.
Office Winhov werd bij de Architectenweb Awards uitgeroepen tot Architect van het Jaar. Na nominaties door een vakjury konden architecten en andere ruimtelijk ontwerpers hun stem uitbrengen; er is massaal gestemd.

Office Winhov behoorde ook tot de prijswinnaars bij de NRP Gulden Feniks. Hun ontwerp voor Pillows Hotel Maurits at the Park in Amsterdam won in de categorie ‘transformatie’. Bij deze prijs wonnen daarnaast het Huis van de gemeente Voorst in Twello (door De Twee Snoeken) in de categorie ‘renovatie’ en het NRE-terrein in Eindhoven (getransformeerd onder leiding van Houben/Van Mierlo Architecten) in de categorie ‘gebiedstransformatie’.
Het NRE-terrein was tevens publiekslieveling bij de Eindhovense Dirk Roosenburgprijs.

Stads- en regioprijzen

Bijzonder was dat bij deze aflevering van de Dirk Roosenburgprijs de vakjury niet, zoals gebruikelijk, een afzonderlijk gebouw bekroonde. De prijs werd daarentegen toegekend aan de opdrachtgever van vier genomineerde projecten: woningcorporatie Trudo.

Bij de verdere stedelijke of regionale architectuurprijzen valt het grote aantal bekroonde woningbouwprojecten op. Als het niet de vakjury was, dan verkoos het publiek wel een woongebouw of woonhuis. Ook scholen vielen goed in de (publieks)prijzen, zoals in Haarlem en Rotterdam.

De Cultuurprijs van het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant viel een architect ten deel: Frank Meijer, landschapsarchitect uit ’s-Hertogenbosch, werd gelauwerd om zijn “beheerste en verhalende omgang met gebouwd en landschappelijk erfgoed.”

Internationale prijzen

Internationaal architectuurplatform Archello reikte dit jaar voor het eerst eigen awards uit. Een internationaal samengestelde vakjury van maar liefst 63 leden heeft winnaars in diverse projectcategorieën gekozen. Daarnaast waren er diverse productcategorieën en werden naast juryprijzen per categorie publieksprijzen toegekend.

Het houten woongebouw Sawa in Rotterdam, een ontwerp van Mei architects and planners, is weliswaar nog in aanbouw, maar heeft onlangs (opnieuw) twee internationale oprijzen ontvangen. DNA Paris Design Awards verkoos Sawa tot winnaar in de categorie ‘Green Architecture’; bij de Architizer A+ Sustainability Awards werd het gebouw de Popular Choice-winnaar in de categorie ‘Unbuilt Sustainable Residential Project’.

Bij de internationale prijzen moet de Pritzker Prize worden genoemd, die in 2023 is toegekend aan David Chipperfield.

Jong talent

Designprijzen

Duurzaamheidsprijzen