Het Autrique-huis

Exterieur Hôtel Tassel

Hal Bozar - Paleis voor de Schone Kunsten

Hôtel van Eetvelde

Brussel stelt 2018 in teken van Victor Horta

15 december 2017, 11:49

Brussel brengt volgend jaar een groots eerbetoon aan een van de belangrijkste architecten die ooit in de stad geleefd hebben. Twintig instellingen bundelen een jaar lang de krachten in de manifestatie Horta Inside Out. Door middel van tentoonstellingen, een festival, rondleidingen en andere activiteiten wordt het erfgoed van Victor Horta (1861-1947) in de kijker gezet.

Horta geldt samen met Henry van de Velde als de belangrijkste vertegenwoordiger van art nouveau, de sierlijke kunststroming die aan het eind van de negentiende eeuw een korte maar hevige bloeitijd kende en wordt gezien als de Belgisch-Franse variant op Jugendstil. Horta ontwierp zijn gebouwen en interieurs als ‘Gesamtkunstwerke’ en schiep als een van de eerste architecten in Europa met behulp van ijzer als constructiemateriaal vrije plattegronden voor woonhuizen.

Horta is in Gent geboren, maar zijn belangrijkste werken staan in Brussel, waar hij zich in 1861 vestigde en studeerde aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Daar werd hij ontdekt door de destijds invloedrijke architect Alphonse Balat, die hem aanstelde als assistent. Horta, die gefascineerd was door curves, licht en staal, werd lid van de vrijmetselaarsloge en zag zo zijn eigen carrière worden gelanceerd.

In 1893 werd het Autrique-huis gebouwd, gevolgd door een van zijn beroemdste werken, Hôtel Tassel (1893-1897) met zijn vernieuwende en iconische trappenhuis. In het eerstgenoemde huis vinden twee van de permanente tentoonstellingen van het Horta-jaar plaats, die zich beide focussen op het interieur van dit herenhuis voor Eugène Autrique.

Unbuilt Horta
De CIVA Stichting organiseert eveneens twee exposities over Horta. ‘Naar de bronnen van art nouveau’ geeft een inleiding tot zijn werk en biedt inzicht in zijn werkwijze en creativiteit. In de tentoonstelling ‘Unbuilt Horta’ zijn onder meer zijn niet-gerealiseerde plannen voor de reconstructie van het gebied tussen het Paleis voor de Schone Kunsten en het centraal station te zien.

Het woonhuis en atelier van de architect, tegenwoordig het Hortamuseum, biedt ook plaats aan twee exposities, wanneer je het gebouw zelf even meerekent als tentoonstelling. De tweede expo gaat over de belangrijke rol van licht in Horta’s ontwerpen. Te zien is welke oplossingen hij bedacht om ‘licht te vangen’ in zijn gebouwen, met name in de herenhuizen die traditioneel donker waren.

Een ander werk van Horta’s hand, het warenhuis Waucquez, vormt tegenwoordig het onderkomen van het Belgisch Stripmuseum. Hier vindt een tentoonstelling plaats die het ontstaan, leven en transformatie van het textielwarenhuis belicht. Ook zijn er illustraties te zien van stripauteurs die zich lieten inspireren door het lot van het oude Waucquez-warenhuis, waarover het faillissement in 1970 werd uitgesproken.

Ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van het Paleis voor de Schone Kunsten organiseert Bozar een tentoonstelling over dit gebouw. Het ontwerp stamt uit een periode dat Horta art nouveau al achter zich had gelaten en een strengere classicistische richting was ingeslagen. Er zijn schaalmodellen en nooit tentoongestelde documenten, plannen en andere werken te zien.

Paviljoen van de Menselijke Driften
Het eerste gebouw van Horta in Brussel was het Paviljoen van de Menselijke Driften. In 1890 kreeg hij de opdracht een gebouw te ontwerpen voor het reliëf ‘De menselijke driften’ van beeldhouwer Jef Lambeaus. Het werd een lijdensweg voor de architect, omdat de beeldhouwer absoluut zijn stempel wilde drukken op de architectuur, maar het resultaat is verbluffend.

De bijbehorende tentoonstelling is te zien in het Jubelparkmuseum, evenals het gereconstrueerde winkelinterieur voor juwelier en zilversmid Wolfers Frères (1912), die oorspronkelijk was gevestigd in de Brusselse Arenbergstraat.

Tot de andere activiteiten in het Horta-jaar behoort het Brussels Art Nouveau & Art Deco Festival 2018, waarin beide architectuur- en kunststromingen op verschillende wijzen worden belicht. Daarnaast zijn er het hele jaar rondleidingen door gebouwen van de architect en plaatsen die aan hem of art nouveau zijn verbonden. Ook vinden er kleinere exposities en een boekenbeurs plaats.

Trefwoorden

victor horta

1	Rotterdam gestart met metamorfose Hofplein naar groen stadsplein dinsdag, 15 april
2	MVRDV en Zecc Architecten transformeren Heerlense kerk tot stadsbad donderdag, 17 april
3	Hilversumse Architectuurprijs voor projecten van Monadnock en De Koning Architecten dinsdag, 15 april
4	Proeftuin Cajanus van team met HBB groep en FARO wint tender in Haarlem dinsdag, 15 april
5	Martens Willems & Humblé architecten wordt martenswillems architecten woensdag, 16 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Victor Horta: meer dan een art nouveau-architect

28 maart 2018

Nieuwe functie voor Pomphuisje Henry van de Velde

10 november 2015

Voorgevel Horta-pand heropgebouwd

20 oktober 2010

Andere nieuwsberichten

Brede toekenning van monumentenstatus op ENCI-terrein Maastricht

17 april, 5:08

Op het terrein van de voormalige cementfabriek ENCI in Maastricht zijn vijf rijksmonumenten en achttien gemeentelijke monumenten aangewezen. Bij de viering zijn meteen plannen voor herbestemming gepresenteerd.

Bestemmingsplan Rijnhaven Rotterdam definitief

17 april, 3:08

De Raad van State heeft op 16 april alle ingediende zienswijzen tegen het bestemmingsplan voor de Rijnhaven ongegrond verklaard. De ambitieuze gebiedsontwikkeling in het hart van Rotterdam-Zuid kan volledig starten.

Ingrijpende renovatie van een school voor speciaal onderwijs door EVA architecten

17 april, 12:30

Het schoolgebouw van SO Lux in de Utrechtse wijk Zuilen was zo’n vijftig jaar oud en voldeed niet aan de eisen en wensen die nu gelden. Naar ontwerp van EVA architecten is het gebouw gerenoveerd en verduurzaamd.

MVRDV en Zecc Architecten transformeren Heerlense kerk tot stadsbad

17 april, 11:07

In de rijksmonumentale kerk wordt een zwembad gerealiseerd met een verstelbare bodem. Ook kan de gehele kerkvloer onder water worden gezet, zodat de bezoekers kunnen ‘lopen op het water’ en de kerkruimte wordt weerspiegeld in het water.

Emma Scholten benoemd tot partner bij Powerhouse Company

17 april, 4:12

Sinds ze negen jaar geleden in dienst trad, heeft Scholten een centrale rol gespeeld in de ontwikkeling van het internationale architectenbureau.

Corporaties: huurbevriezing bedreigt bouw tienduizenden huizen

17 april, 9:11

Woningcorporaties kunnen de komende jaren tienduizenden minder huizen bouwen op de krappe woningmarkt door de huurbevriezing die de coalitiepartijen zijn overeengekomen in de voorjaarsnota.

Huurders kunnen uit minder huizen kiezen, ook in middensegment

16 april, 9:11

Door de krapte nam de gemiddelde prijs per vierkante meter voor het eerst sinds lange tijd harder toe dan de inflatie.

Minder geloof in afhandeling aardbevingsschade onder dit kabinet

15 april, 4:20

Het vertrouwen van de Groningers in de afhandeling van de schade door de gaswinning is afgenomen sinds het aantreden van het huidige kabinet, meldt onderzoeksgroep Gronings Perspectief.

Joost Wetzel benoemd tot associate bij Mei architects and planners

15 april, 11:15

Sinds zijn start bij het bureau in 2018 heeft Wetzel zich ontwikkeld tot divisieleider ‘Bestaand & Nieuw’, een divisie die zich richt op transformatieprojecten. Daarbij heeft hij zijn expertise uitgebreid met een focus op biobased bouwen en houtbouw.