Stadsbrug De Oversteek (2013) in Nijmegen, ontworpen door Ney & Partners

Enneüs Heermabrug (2001) in Amsterdam, ontworpen door Nicolas Grimshaw Architects

Spoorbrug Muiderberg A1, ontworpen door ZJA Zwarts & Jansma Architects

Heemstederbrug (2015 in Nieuwegein, ontworpen door StudioSK

Viaduct A27 (2012) in Houten, ontworpen door Viaduct A27

‘Minister, waarom geen bruggen van staal?’

5 april 2017, 16:50

De minister van Infrastructuur en Milieu informeert de Tweede Kamer voor deze zomer over de ‘beste realisatiestrategie’ voor drie nieuwe bruggen over de A27. Die moeten goedkoop en onderhoudsarm (‘sober en doelmatig’) in beton worden gebouwd. Dat is een gemiste kans, aldus algemeen directeur van ingenieursbureau IV-Groep Rob van der Waal.

Tekst: Rob van der Waal

De ‘mooiste bruggen’ zijn vrijwel altijd gemaakt van staal. Veel van die bruggen zijn wereldberoemd. Denk aan Golden Gate Bridge in San Francisco, de bruggen van Calatrava in onder andere Porto, of het viaduct van Millau in centraal Frankrijk, dat van staal en beton is gemaakt; allemaal voorbeelden van vermaarde overbruggingen.

Ook in Nederland kennen we dergelijke voorbeelden: de Erasmusbrug in Rotterdam, de Enneüs Heerma brug in Amsterdam, De Oversteek bij Nijmegen; voorbeelden van civiele kunstwerken die een verrijking blijken voor stad en omgeving. Het is geen toeval dat juist bruggen van staal zo wereldberoemd zijn geworden. Staal is een materiaal dat zich uitermate goed leent voor architecten om hun creativiteit optimaal uit te leven, daarover bestaat geen discussie.

Juiste beslissing
De minister van Infrastructuur en Milieu informeerde onlangs de Tweede Kamer over het besluit nieuwe bruggen te laten aanleggen in de A27; een juiste beslissing. De omstandigheden in het verkeer zijn zodanig gewijzigd dat renovatie van de oude bruggen eigenlijk geen optie meer is. Onderdeel van deze beslissing was dat deze bruggen in beton zullen worden uitgevoerd. Aan staal kleven teveel nadelen.

Dat is een gemiste kans. De A27 is de ‘Gateway to the Netherlands’. Juist hier zou je een aantal prachtige, beeldbepalende kunstwerken verwachten. De overwegingen die de minister maakt bij haar keuze voor beton, zijn op zijn minst vreemd te noemen. Onderhoud en geluid zijn de hoofdargumenten. Dit zijn echter lang achterhaalde problemen. Zeker, bij de ontwerpen van de bestaande bruggen waren dit wezenlijke issues. Maar de industrie heeft niet stil gezeten.

Merwedebrug
De problemen die onlangs bij de Merwedebrug ontstonden, zijn het gevolg van overbelasting. De hedendaagse belasting van met name vrachtverkeer (zowel de aantallen wagens als de grootte van de belasting) zijn vele malen hoger dan waar de bruggen ooit eens op zijn ontworpen. Dat vervolgens ook nog eens veel te laat is ingegrepen, ligt niet aan het materiaal staal.

Een levensduur van honderd jaar of zelfs een vervangbaar dek is geen probleem, zolang je die huidige, zwaardere eisen maar in het ontwerp meeneemt. Hetzelfde geldt voor geluid. De nieuwe stalen spoorbrug over de A1 bij Muiden is aantoonbaar stiller dan welke betonnen brug dan ook.

Een argument dat natuurlijk meespeelt, zijn de kosten. Een stalen brug kán duurder uitvallen. Voor een groot deel is dat marktwerking. Maar één ding is zeker, voor een beetje meer, zeg tien tot dertig miljoen, krijg je er een kunstwerk bij cadeau. Met internationale allure, waar toeristen voor omrijden, waar de omgeving trots op is en wat waarde toevoegt aan het (kostbare) landschap. Daarop moet men niet beknibbelen. Een taak als deze volgens zesjescultuur invullen met achterhaalde argumenten en een beetje minder geld, dat noem je: een gemiste kans.

Dit opiniestuk wordt gesteund door:

Laurent Ney (architect/ingenieur Ney & Partners)

Mark van der Burg (constructeur, Movares Nederland)

Bert Hesselink (constructeur, Movares Nederland en voorzitter IABSE Nederland)

Arjen Steenbrink (constructeur, Movares Nederland)

Edwin Megens (architect, StudioSK)

Paul van der Ree (architect, StudioSK)

Trefwoorden

rob van der waal brug iv-groep

1	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei
2	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
3	Team met Mecanoo en Inside Outside wint tender kavel 1A2 Sluisbuurt woensdag, 21 mei
4	Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland woensdag, 21 mei
5	Vijf genomineerden voor Willem Diehlprijs 2025 maandag, 19 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Grondige aanpak voor bruggen en tunnels

17 januari 2018

Katwijk kiest fietsbrug met verrassende beweging

9 mei 2017

Kabinet vervangt toch drie bruggen A27

21 februari 2017

Minister voelt niets voor actieplan bruggen

29 november 2016

Schultz wil duurzame infrastructuur

6 juni 2016

Kamer wil opheldering over 'bijna-instorting' Merwedebrug

18 januari 2019

Delfzijl huisvest eerste recycler van vervuild staal ter wereld

21 september 2020

Rekenkamer: Rijk heeft onvoldoende overzicht van zijn bezittingen

1 december 2021

Kabinet trekt 140 miljoen euro uit voor bruggen Noord-Nederland

17 december 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd

Gisteren, 21:15

Op de cover prijkt het Hertha Mohrgebouw in Leiden, dat is gerenoveerd en uitgebreid door De Zwarte Hond. Er zijn 35 projecten geselecteerd voor het jaarboek, onderverdeeld naar hun historische context.

Voormalig kantoor in Scheepvaartkwartier Rotterdam herbestemd tot woongebouw

Gisteren, 17:13

Het herontwikkelingsproject The Caland is officieel opgeleverd. V8 Architects heeft bij de transformatie gestreefd naar een tijdloos gevelontwerp, dat aansluit bij het klassieke straatbeeld in de omgeving.

Wachten in een compositie als van Mondriaan

Gisteren, 16:19

De eerste fase van Schiphol Lounge 2, een ontwerp van Beyond Space, is voltooid. De twee zitgebieden van de wachtruimte vertonen een harmonieuze opzet in lijnen en vlakken.

Woongebouw 70lux markeert de entree tot het stadshart van Zoetermeer

Gisteren, 12:41

Dal Architecten ontwierp het statige woongebouw 70lux met een klassieke opbouw in een hoge plint, een stedelijke laag en een torenvolume, voorzien van opvallende dieptesprongen.

Zuid-Holland wil in 2027 besluit over uitbreiding Maasvlakte in zee

Gisteren, 12:23

Het havengebied is in de afgelopen zeventig jaar al twee keer vergroot door voor de westkust grote hoeveelheden zand op te spuiten.

Rekenkamer: begroting verbouwing Binnenhof ‘onrealistisch laag’

Gisteren, 09:44

Toenmalig minister Stef Blok van Wonen presenteerde het oorspronkelijk budget van 475 miljoen euro zonder dat er een ontwerp lag.

Kamer niet gerust op betaalbaarheid stadsverwarming in nieuwe wet

21 mei, 11:36

Voor huishoudens is de mogelijkheid van hoge kosten momenteel reden om geen aansluiting op de lokale stadsverwarming te willen.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

20 mei, 2:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

20 mei, 9:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.