Onbetaalde decorpitch VPRO valt slecht

9 februari 2017, 14:48

Journalist Jeroen Junte publiceerde gisteren op de site van De Volkskrant een artikel over een decorpitch voor het tv-programma Zomergasten van de VPRO. Onder ontwerpers heerst verontwaardiging over de minimale vergoeding die de omroep biedt. Junte’s artikel heeft op social media een discussie losgemaakt.

De VPRO wil het tv-programma Zomergasten een nieuwe uitstraling geven. De publieke omroep heeft een pitch uitgeschreven voor een nieuw decor, waarbij ze “de creatiefste geesten” vraagt “met ons mee te denken en te ontwerpen”.

Voor de deelnemers is er in de eerste ronde geen vergoeding. De vijf beste inzendingen gaan door naar de tweede ronde; dan is er “een onkostenvergoeding beschikbaar van 300 euro. De uiteindelijke winnaar krijgt een betaalde opdracht”, zo staat op de VPRO-site.

Vakmanschap moet gewaardeerd
Op zijn Facebook-pagina omschrijft Junte het dilemma: “Is dit een goede manier om jong talent een kans te geven? Of een uitholling van de professionaliteit?” De reacties zowel in het Volkskrant-artikel als op de Facebook-pagina onderschrijven vooral dat laatste. Daarbij klinkt grote teleurstelling in de VPRO als kunst- en cultuurminnende omroep.

In Junte’s artikel komen ontwerpers Richard Hutten en Maurice Mentjens en BNO-woordvoerder Freek Kroesbergen aan het woord. De strekking van hun reacties op de onbetaalde pitch is: ontwerpen is een vak en daar is een opleiding en ervaring voor nodig. Dat moet worden gewaardeerd – ook financieel.

Dat het in de eerste ronde slechts om een basaal idee hoeft te gaan, zoals de eindredacteur van Zomergasten Jurgen van Uden stelt, vindt Kroesbergen geen argument. De woordvoerder van de beroepsvereniging stelt dat elk goed idee tijd en energie kost. Zeker voor een boegbeeld als Zomergasten maak je geen decorvoorstel in een uurtje.

Opdrachtgeverschap
Bovendien vindt Kroesbergen het niet getuigen van goed opdrachtgeverschap; de VPRO zou volgens hem zelf een inventarisatie van interessante ontwerpbureaus moeten maken en er maximaal vijf moeten vragen om een eerste ontwerp, zo legt hij uit in het artikel.

Net als bij het opvragen van een offerte bij een aannemer zou de omroep een aantal partijen kunnen selecteren en die een concrete opdracht voorleggen. Vervolgens zouden opdrachtgever en 'aannemer' gezamenlijk kunnen bekijken of en hoe de wens voor het (al dan niet beperkte) budget kan worden ingevuld. Dat de omroep al een vrij concrete wensenlijst heeft, blijkt uit de oproep die de VPRO heeft gepubliceerd.

Kans voor onbekend talent
Van Uden stelt dat de omroep, die in het verleden voor Zomergasten samenwerkte met ‘grote namen’ als Alex van Warmerdam, Concrete Architectural Associates en het ontwerpbureau van Maarten Baas, met deze pitch de deur opent voor minder gevestigde namen. Ook dat kan door het vooraf selecteren van een aantal bureaus, meent Frank Tjepkema. “Selectie maken is effectiever, sympathieker en getuigt van visie”, is zijn reactie.

De VPRO zou, als de omroep daar tijd in wil steken, met enig voorwerk ook die (bij hem) onbekende ontwerpers kunnen vinden. En dat de pitch voor onbekende (en bekende) ontwerpers een mooie kans is om zich te profileren, houdt geen stand. Hooguit de vijf geselecteerden krijgen enige aandacht; alle andere ontwerpen vallen in de put der vergetelheid. Jammer van de tijd en het denkwerk dat er in het voorstel is gestoken.

Wie werkt voor niets
De pitch lijkt een gemakzuchtige manier om gratis ideeën te verzamelen, mensen verlokkend met prestige. Dat is ook de tendens van veel reacties die het artikel van Junte op social media heeft uitgelokt. Op Junte’s Facebook-pagina stelt ontwerper Danny Fang bijvoorbeeld dat de VPRO de plank flink misslaat door de creatieve sector met al zijn ervaring “even snel wat goede ideeeën te laten genereren. Onder het mom ‘dat is een goede kans voor JOU’.” Fang: “Kom op, ik geloof niet dat de jongens en meisjes bij de VPRO gratis werken.”

Is het indienen van een idee bij een pitch vergelijkbaar met een sollicitatie naar een baan of een auditie voor een rol? Geenszins, meent Mentjens. Een ontwerpopdracht is voor een veel kortere periode dan de gewoonlijke baan. “Bovendien betaalt de werkgever pensioen, vakantiegeld en reiskostenvergoeding”, aldus Mentjens. Hutten voegt daaraan toe dat zijn personeel het niet zou accepteren om een week voor niets te werken en alleen betaald te krijgen als de opdracht is verkregen.

Coen van Ham vraagt zich af of hij hetzelfde kan doen bij de bakker: allen vragen een appeltaart te bakken, gratis stukjes proeven, de vijf lekkerste 3,50 euro geven en de allerlekkerste betalen voor zijn taart. Een vergelijking die in elk geval duidelijk maakt dat onbetaalde pitches niet zo vanzelfsprekend zouden moeten zijn als in de ontwerp- (en architectuur)praktijk het geval is.

Trefwoorden

vpro jeroen junte zomergasten pitch

1	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei
2	Team met Mecanoo en Inside Outside wint tender kavel 1A2 Sluisbuurt woensdag, 21 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland woensdag, 21 mei
5	Vijf genomineerden voor Willem Diehlprijs 2025 maandag, 19 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Handvat voor gezonde architectenselecties

15 februari 2017

VPRO maakt televisieserie rond jonge designers tijdens DDW

13 oktober 2017

Oliver Thill: 'We pitchen tegen bejaarden'

25 september 2012

Daan Roosegaarde schuift aan als Zomergast

1 juli 2013

Adriaan Geuze zondag te zien als Zomergast

12 augustus 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd

Gisteren, 21:15

Op de cover prijkt het Hertha Mohrgebouw in Leiden, dat is gerenoveerd en uitgebreid door De Zwarte Hond. Er zijn 35 projecten geselecteerd voor het jaarboek, onderverdeeld naar hun historische context.

Voormalig kantoor in Scheepvaartkwartier Rotterdam herbestemd tot woongebouw

Gisteren, 17:13

Het herontwikkelingsproject The Caland is officieel opgeleverd. V8 Architects heeft bij de transformatie gestreefd naar een tijdloos gevelontwerp, dat aansluit bij het klassieke straatbeeld in de omgeving.

Wachten in een compositie als van Mondriaan

Gisteren, 16:19

De eerste fase van Schiphol Lounge 2, een ontwerp van Beyond Space, is voltooid. De twee zitgebieden van de wachtruimte vertonen een harmonieuze opzet in lijnen en vlakken.

Woongebouw 70lux markeert de entree tot het stadshart van Zoetermeer

Gisteren, 12:41

Dal Architecten ontwierp het statige woongebouw 70lux met een klassieke opbouw in een hoge plint, een stedelijke laag en een torenvolume, voorzien van opvallende dieptesprongen.

Zuid-Holland wil in 2027 besluit over uitbreiding Maasvlakte in zee

Gisteren, 12:23

Het havengebied is in de afgelopen zeventig jaar al twee keer vergroot door voor de westkust grote hoeveelheden zand op te spuiten.

Rekenkamer: begroting verbouwing Binnenhof ‘onrealistisch laag’

Gisteren, 09:44

Toenmalig minister Stef Blok van Wonen presenteerde het oorspronkelijk budget van 475 miljoen euro zonder dat er een ontwerp lag.

Kamer niet gerust op betaalbaarheid stadsverwarming in nieuwe wet

21 mei, 11:36

Voor huishoudens is de mogelijkheid van hoge kosten momenteel reden om geen aansluiting op de lokale stadsverwarming te willen.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

20 mei, 2:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

20 mei, 9:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.