Havenhuis: nieuwe diamant voor Antwerpen

23 september 2016, 11:51

Donderdag is het Havenhuis van Antwerpen officieel geopend. Voor het nieuwe hoofdkantoor van het gemeentelijke havenbedrijf heeft Zaha Hadid Architects een monumentaal gebouw gerestaureerd en uitgebreid met een diamantvormige dakopbouw. De vorm refereert aan het thema van Antwerpen als diamantstad.

Aan de keuze om de voormalige brandweerkazerne uit te breiden in de hoogte, lag historisch onderzoek ten grondslag. Het monument beschikt over vier gelijkwaardige gevels en volgens de analyse was in het oorspronkelijk ontwerp een toren voorzien, die evenwel nooit is gerealiseerd. Dit rechtvaardigt volgens het architectenbureau een gedurfde verticale uitbreiding.

Het glazen volume, dat op een hellende betonnen pijler boven het bestaande pand zweeft, bestaat uit driehoekige transparante en ondoorzichtige gevelpanelen. Op die manier worden de medewerkers van daglicht en uitzicht voorzien, maar genieten ze ook de nodige privacy en (mede dankzij gecontroleerde warmtetoetreding) beschutting tegen hitte van de zon.

De ‘geslepen’ glazen massa moet het Havenhuis tevens een fonkelende verschijning geven en aldus het thema van Antwerpen als diamantstad luister bij zetten. De gevel weerspiegelt bovendien het complexe spel van tinten en kleuren van de lucht, aldus Zaha Hadid Architects.

De bouw is in fases uitgevoerd. Eerst werd 30.000 kubieke meter grond uitgegraven voor de bouw van de ondergrondse parkeergarage, waarna de reusachtige pijler voor de nieuwbouw is gestort, evenals de restauratie van de oude brandweerkazerne. Onder meer de trappen met de originele balustrades, daken en gevels zijn in oude luister hersteld, andere elementen zijn waar nodig vervangen.

Atrium
Het atrium is een van de meest in het oog springende ruimtes van het monument. De hellende, stalen kolommen die de uitbreiding dragen, steken dwars door de glazen dakconstructie (die op haar beurt wordt gedragen door de bakstenen muren van het bestaande gebouw). De aandacht van de bezoekers wordt zo naar boven getrokken, waar de uitbreiding te zien is.

De bovenbouw is ten opzichte van het monument hellend geplaatst, zodat ook het bestaande pand van voldoende daglicht wordt voorzien. De nieuwbouw is uit zes losse onderdelen gemonteerd; het eerste, 380 ton wegende deel werd in januari vorig jaar op zijn plaats gehesen. Later dat jaar werd de glasgevel geplaatst, bestaande uit 450 glasframes die aan een stalen constructie zijn bevestigd.

Aan het Havenhuis is het BREEAM-certificaat ‘very good’ toegekend. Om te voldoen aan de standaarden op het gebied van duurzaamheid, is onder meer een boorgat-energieopslagsysteem geplaatst dat zorgt voor de verwarming en koeling van het gebouw. Daarnaast dragen gebouwautomatisering en beperkte toepassing van kunstlicht voor de nodige energiereductie.

Nagedachtenis
De hoofdarchitect van het gebouw, Zaha Hadid, is op 31 maart van dit jaar plotseling overleden. Ter ere van haar nagedachtenis is het plein voor het Havenhuis naar haar vernoemd en wordt tot 19 december een tentoonstelling over haar werk gehouden in het gebouw. Deze is op werkdagen tussen negen en vijf uur te bezoeken, meldt het Havenbedrijf Antwerpen.

Met de bouw was een bedrag van 55 miljoen euro gemoeid, ruim vijf miljoen hoger dan het geval was bij de gunning in 2012. Volgens de Vlaamse krant Het Laatste Nieuws kan dit bedrag nog oplopen tot 75 miljoen, vanwege verwachte schadeclaims door de aannemers.

Trefwoorden

havenhuis antwerpen zaha hadid architects antwerpen zaha hadid

1	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
2	2025 in veertien interviews met architecten over hun sport woensdag, 24 december
3	Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026! woensdag, 24 december
4	2025 in acht podcasts door Michiel van Raaij maandag, 29 december
5	2025 in tien columns door Joost Ector maandag, 29 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Nieuw concertgebouw Jekaterinenburg door Zaha Hadid Architects

4 oktober 2018

Zaha Hadid Architects presenteert Generali-toren Milaan

25 april 2018

Zaha Hadid Architects maakt masterplan voor havengebied Tallinn

5 september 2017

Expositie over beeldend werk Zaha Hadid

6 december 2016

Hotel met vrij gevormd exoskelet geopend in Macau

15 juni 2018

Haventerminal Salerno van Zaha Hadid open

28 april 2016

Zaha Hadid (65) overleden

31 maart 2016

‘Zaha Hadid was als de zon’

1 april 2016

Bouw Havenhuis Antwerpen start in september

4 juli 2012

Zaha Hadid ontwerpt Havenkantoor Antwerpen

21 januari 2009

Acht miljoen extra voor Havenhuis Antwerpen

4 januari 2010

Koolhaas: 'Zaha Hadid voegde Arabisch perspectief toe'

1 april 2016

Zaha Hadid Architects zet activiteiten voort

19 april 2016

Zaha Hadid Design maakt reclamebord tot openbare kunst

12 september 2018

Bouw nieuwe Theunisbrug in Antwerpen van start gegaan

11 februari 2019

Pas de deux van torenhelften rond het atrium

20 november 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.