Verlichting - redactioneel

10 april 2008, 9:47

LED it be!

De ontwikkelingen op het terrein van de verlichting voltrekken zich snel. De Light-Emitting Diode (LED) verovert de markt nu de LED’s binnen korte tijd geschikt zijn gemaakt voor het grote publiek. En al lijken de klassieke lichtbronnen de opmars niet te kunnen stoppen, het betekent niet dat in dit segment geen sprake is van nieuwe producten.
Volgens prognoses zal LED-verlichting binnen tien jaar andere vormen van verlichting hebben verdrongen. Dit lijkt een logische ontwikkeling, nu steeds meer leveranciers zich toeleggen op deze lichtbron. Bovendien is een inhaalslag gemaakt in de reikwijdte van het assortiment van armaturen. En de mensen die nog niet op de hoogte zijn van alle mogelijkheden van de LED's, worden door de producenten enthousiast gemaakt door zogenaamd maatwerk.

Voor- en nadelen van de LED
Er is geen ander type lamp dat met bepaalde eigenschappen van de LED kan concurreren.

Dit betreft de lange levensduur van meer dan 50.000 uur, het lage energieverbruik, het hoge rendement, de lage oppervlaktetemperatuur, de te verwaarlozen UV- en IR-straling en de compactheid. Door dit laatste kunnen LED's op plaatsen worden aangebracht waar andere lichtbronnen in grotere armaturen niet passen.

Vooralsnog zijn er ook beperkingen. Zo is de lumenproductie in vergelijking met bijvoorbeeld een Compact Fluoricent lamp aanzienlijk lager. Dit betekent dat een aanzienlijk aantal LED’s nodig is om dezelfde hoeveelheid licht te produceren. Daarom worden LED's vooral toegepast als sfeer- en accentverlichting en zijn ze nog onaantrekkelijk voor grootschalige toepassingen, zoals in de openbare straatverlichting.

Steeds meer reikwijdte
Door stapsgewijze innovaties wordt de actieradius echter groter. Leveranciers leggen zich daarbij toe op de lichtkwaliteit in relatie tot het kijken. Zo heeft Waldmann een armatuur ontwikkeld waarmee gebundeld LED-licht wordt toegepast als ruimtelijke verlichting. Ook de zogenaamde Q-formules van Nimbus kunnen met hun gelijkmatige plafondverlichting worden ingezet als ruimteverlichting. De in verschillende formaten leverbare diffusorplaten van acrylglas zijn voorzien van kegelboringen. Doordat het strooilicht van de LED's in de diffusorplaat ingekapseld wordt, werken de vierkante lampen als zuivere lichtbronnen.

Slankere armaturen en flexibele toepassingen
Door de geringe afmetingen van de LED's worden steeds rankere armaturen op de markt gebracht, zoals de ragfijne tafellamp Line Z en de hanglamp Line C van Nimbus waarmee de doorsnede van het verlichtingsarmatuur is geminimaliseerd. Ook slank is het systeemarmatuur Fosnova Liset van Alcoo. Het armatuur is geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassingen en via koppel- en hoekstukken naar wens samen te stellen. Het profiel bestaat uit twee compartimenten die zijn in te vullen met T5 buizen, LED's en een lichtrail. Bovendien kan één van de delen fungeren als kabelgoot. Voor ontwerpers ontstaan steeds meer mogelijkheden en termen als lichtmanagement en lichtplan zijn dan ook gemeengoed geworden. Omdat veel LED-uitvoeringen beschikbaar zijn in RGB, wordt bovendien veel met kleurwisselingen gewerkt. Zo biedt OSRAM systemen voor dynamisch lichtmanagement met RGB-oplossingen via een EASY Color Control lichtsturing. Het systeem combineert eenvoudige installatie en bediening met configuratiesoftware. De lichtkleursturing vindt plaats met LED's of gekleurde fluorescentie- en LV-halogeenlampen.

Het bewust omgaan met gekleurd licht bevindt zich desondanks in een verkennende fase en is niet geheel risicoloos, omdat licht nu eenmaal invloed uitoefent op onze emoties en ons fysieke welbevinden.

Meer trends
Naast LED's 'vermomd' als gloeilampen of TL's zijn er ook noviteiten met betrekking tot de meer traditionele lichtbronnen. Zo manifesteert zich - net als bij vloer-, plafond- en wandafwerkingen - een trend om de strijd tegen sick buildings aan te gaan. De

fabrikanten Lightfresh en Pure Delight introduceren TL-buizen die door een ionisatieproces de lucht zuiveren. Erco heeft nieuwe series armaturen ontwikkeld die geheel met spherolit-reflectoren zijn uitgerust. Onder meer met het plafondinbouwarmatuur Compar is de al enige tijd bestaande spherolitlamp nieuw leven ingeblazen. Met een unieke verscheidenheid van zeven lichtsterkteverdelingen is Compar geschikt voor complexe lichtvraagstukken.

Lichtkunst
Er is dus meer onder de zon dan laag energieverbruik en een minimalistische vormgeving. Kunstlicht kan lichtkunst zijn, waarbij hoogwaardige technologie niet is uitgesloten.

Wat dat betreft worden meer dan ooit flamboyante lichtobjecten op de markt gebracht, onder meer door Licht is Emotie. Ook met geometrische ontwerpen kan een spel van licht en schaduw worden gecreëerd. De als plafond- of wandlamp toe te passen Dahlia van FOC is als een soort driedimensionale print, laag voor laag opgebouwd uit polyamidepoeder. Dit procédé van selective laser sintering is één van de technieken die onder de naam rapid prototyping wordt samengevat. De vorm is geïnspireerd op de mathematische schikking van bloemblaadjes.

Aangezien een zesde van het energieverbruik in Nederland de verlichting betreft (voor bedrijven kan dat oplopen tot de helft), lijkt de zeer energiezuinige LED de toekomst te hebben. Of dat daadwerkelijk gebeurt, hangt af van de komende ontwikkelingen in de dynamische wereld van de verlichting.

Trefwoorden

led verlichting

1	Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal vrijdag, 4 juli
2	Mulder Zonderland ontwerpt berghut in Zwitserse Alpen donderdag, 3 juli
3	Werelderfgoedcentrum Waddenzee: een baken van ecologisch bewustzijn woensdag, 9 juli
4	De Nijs, LEVS en Lüning ontwikkelen biobased bouwmethodiek ‘Tim’ die houtbouw flexibel en betaalbaar moet maken vrijdag, 4 juli
5	De Groene Bron biedt parkachtig woonmilieu op voormalige gemeentewerf Soest maandag, 7 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Cramer: Lagere btw ledverlichting niet nodig

1 september 2009

Nederlanders nog onbekend met led-lamp

24 augustus 2009

LED-verlichting voor molens Kinderdijk

13 augustus 2009

Verlichting - redactioneel (2007)

31 december 2007

Toon alles

Andere nieuwsberichten

OMA ontwerpt rotsachtig hoofdkantoor Jomoo in Xiamen

Vandaag, 15:55

In de Chinese stad Xiamen, waarvan het stadshart op een eiland ligt, is het hoofdkantoor van sanitairproducent Jomoo opgeleverd.

Inzending projecten voor Jaarboek Architectuur in Nederland 2025/2026 van start

Vandaag, 13:48

Architecten kunnen voor donderdag 11 september een project inzenden dat dit jaar is of wordt opgeleverd. Uit de inzendingen maakt de driekoppige redactie een selectie, die in het in mei 2026 te verschijnen nieuwe jaarboek wordt gepubliceerd.

MIX architectuur ontwerpt robuust en duurzaam woongebouw voor Leidsche Rijn

Vandaag, 11:55

Op de laatste onbebouwde kavel in Rijnsche Maan, een buurt in het Utrechtse stadsdeel Leidsche Rijn, komt woongebouw Circulus met 63 appartementen en commerciële ruimten in de plint.

Powerhouse Company ontwerpt Afrikaans hoofdkantoor Global Center on Adaptation

Vandaag, 11:13

Na het wereldwijde hoofdkantoor in Rotterdam uit 2021 is dit het tweede gebouw dat Powerhouse Company voor de internationale klimaatorganisatie ontwerpt.

Evelien Peeters nieuwe managing director Witteveen+Bos Belgium

Vandaag, 15:17

Evelien Peeters volgt Maarten-Kees van Breukelen op, die binnen Witteveen+Bos doorgroeit naar de rol van directeur bedrijfsvoering voor de hele groep.

VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken

Gisteren, 11:46

Starters moeten wat de liberalen betreft tot 75.000 euro belastingvrij kunnen sparen voor de koop van een eigen woning.

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog

Gisteren, 09:25

Nederland is de afgelopen jaren in rap tempo meer gaan investeren in klimaatvriendelijke technieken, van elektrische auto's tot zonnepanelen.

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis

7 juli, 4:19

Woonminister Mona Keijzer (BBB) heeft een zogeheten Interdepartementaal Beleidsonderzoek met adviezen over het huurbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd.

Grote steden trekken fors meer kopers, blijkt uit hypotheekcijfers

7 juli, 9:34

Het aantal aanvragen voor de aankoop van een woning nam in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht afgelopen kwartaal met bijna 24 procent toe ten opzichte van een jaar terug.

Tweede Kamer draait bezuiniging Nationale Parken terug – natuurorganisaties reageren opgelucht

4 juli, 11:30

De opluchting is groot bij de Nationale Parken en IVN Natuureducatie, nu de Tweede Kamer een voorgenomen bezuiniging van 24 miljoen euro op hun werk heeft teruggedraaid.

Ga naar het nieuws-archief