Jørn Utzon overleden

1 december 2008, 12:14

De Deense architect en winnaar van de Pritzker-prijs Jørn Utzon is op 90-jarige leeftijd in zijn woonplaats Aalborg overleden. Voor het grote publiek is zijn naam vooral verbonden aan het wereldberoemde operagebouw aan de haven van het Australische Sydney.

Utzon kreeg de opdracht in 1957, maar stapte voor voltooiing van het opvallende bouwwerk uit het project. Dit voorjaar presenteerde Utzon nog samen met Richard Johnson een ontwerp voor het nieuwe interieur van het operahuis. Naast de markante cultuurtempel in Australië ontwierp Utzon onder meer het theater van Zürich, het parlementsgebouw in Koeweit en de Bagsvaerdkerk in Kopenhagen. Hij ontwierp ook twee fameuze woonhuizen op Mallorca, het eiland waarop hij veertig jaar heeft gewoond. De meeste projecten zijn evenwel uitgevoerd in zijn thuisland Denemarken.

Lange tijd stond de schijnwerperschuwe Utzon bekend als one hit wonder. Pas recent hebben de architectuurvorsers de kracht en variëteit van zijn eigenzinnige oeuvre ontdekt. In 2003 won de Deense architect de prestigieuze Pritzker-prijs, op 84-jarige leeftijd. Een begeleidend essay van de architectuurhistoricus Kenneth Frampton is illustratief in de omslag in waardering voor Utzons werk. Frampton verexcuseert zich in het essay voor het feit dat elke verwijzing naar Utzon ontbreekt in de eerste druk van zijn invloedrijke handboek Moderne Architectuur: Een Kritische Geschiedenis. “Een dergelijke omissie lijkt nu niet te verontschuldigen,” aldus een berouwvolle Frampton.

De bronnen waar Utzon uit putte, waren even divers als zijn bouwkunstige uitingen. Hij liet zich inspireren door de Chinese, Japanse en Islamitische architectuur, maar ook door de machtige bouwwerken van de Maya’s en de eigen Scandinavische architectuur. Tegelijk is ook de beïnvloeding door modernisten als Alvar Aalto en Frank Lloyd Wright zichtbaar in het werk van Deen.

Het creatieve talent van Utzon kwam niet uit de lucht vallen. Zijn vader was een gevierde scheepsontwerper; zijn oom een beeldhouwer en professor aan de kunstacademie. Beide mannen zijn van grote invloed geweest op de jonge Utzon, die ook op latere leeftijd zijn architectuur graag vergeleek met schepen en sculpturen.

De familielijn van kunstenaars en architecten eindigt niet met het overlijden van Jørn Utzon, maar wordt voortgezet door diens kinderen en kleinkinderen. Het architectenbureau Utzon Architecten wordt al sinds lange tijd bestierd door zijn twee zoons, Jan en Kim. Dochter Lin, kunstenares, werkt dikwijls samen met de architecten. Ook een derde generatie Utzons - de zoon en de dochter van Jan - is werkzaam in de architectuur.

Trefwoorden

sydney opera house utzon pritzker architecture prize jørn utzon

1	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
2	Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend vrijdag, 19 april
3	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
4	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
5	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Jaaroverzicht 2008 - In memoriam

24 december 2008

3XN ontwerpt toren nabij Sydney Opera House

25 september 2014

Opknapbeurt voor Sydney Opera House

11 augustus 2016

Jorn Utzon winnaar Pritzker Prize 2003

9 april 2003

Nieuw interieur voor Sydney Opera House

3 april 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Houten Makers’ KUbe van BIG is “onderwijs gestold in een gebouwde vorm”

Gisteren, 17:47

BIG presenteert samen met uitvoerend architect BNIM en de University of Kansas School of Architecture & Design het ontwerp voor een nieuw onderwijsgebouw met een massief houten diagrid.

Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station

Gisteren, 14:50

De gemeente Den Haag wil in de komende jaren 2.250 tot 2.500 woningen, betere verbindingen en meer groen realiseren in het gebied rond het centraal station. Ook komt er voor 130.000 m² kantoorruimte en ruim 21.000 m² aan maatschappelijke functies.

DGBC publiceert whitepaper circulair ontwerpen op CO2-uitstoot

Gisteren, 13:49

Aan het begin van een bouwtraject kunnen ontwerpkeuzes bijdragen voor minder CO2-uitstoot. Om architecten te helpen bij deze keuzes maakte DGBC een whitepaper over ontwerpen op CO2-uitstoot en circulair ontwerpen

NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold

Gisteren, 13:19

De levensloopbestendige woning bestaat drie delen rond een centrale patio, die elk zijn uitwerkt als een paviljoen, gericht op een eigen activiteit als wonen en slapen. Het huis is opgebouwd uit geprefabriceerde gelamineerde houten constructies.

ASML wil grote vestiging op Brainport Industries Campus

Gisteren, 11:34

Chipmachinefabrikant ASML wil in de regio Eindhoven uitbreiden met het oog op de toekomst.

Organisaties werken aan praktijktoets aangescherpte MPG-eisen

22 april, 2:27

Veertien organisaties uit onder meer de ontwerp- en bouwsector gaan onderzoeken hoe de aangescherpte MPG-eisen voor 2025 kunnen worden geïmplementeerd in de praktijk.

IMF-bestuurder dringt aan op verdere afbouw hypotheekrenteaftrek

22 april, 1:36

Nederland kan fiscale en financiële stimulering van de woningmarkt niet gebruiken nu er een nijpend huizentekort is, stelt Paul Hilbers.

DNB: verduurzaming woningen blijft achter, maar geld geen probleem

22 april, 10:01

Verreweg de meeste Nederlanders hebben genoeg spaargeld of leenmogelijkheden om hun koophuis te verduurzamen, maar doen dit toch nog niet in groten getale.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

19 april, 1:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

19 april, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Ga naar het nieuws-archief