Victor Papanek 'Tetrakaidecahedral', 1973-1975 (verplaatsbare speelconstructie, ontworpen met een student, ouders, leraren en kinderen)

Victor Papanek in Buffalo, NY, April 1959

'The Minimal Design Team', deel uit 'Big Character Poster No. 1: Work Chart for Designers, 1973, door V. Papanek opgesteld in 1969

'We Are All Handicapped', deel uit 'Big Character Poster No. 1: Work Chart for Designers', 1973, door V. Papanek opgesteld in 1969

Victor Papanek, 'Gallery of Living Arts, Corona Del Mar, CA, Entrance Lobby', ontwerp voor expositieruimte, 1949–1952

Victor Papanek en James Hennessey, 'Work Cube', uit 'Nomadic Furniture 1', 1973

Victor Papanek en James Hennessy, 'LeanTo Chair', afgebeeld in het manuscript van 'Nomadic Furniture 2', 1974

Omslag 'Design for the Real World. Human Ecology and Social Change', 1971

Omslag 'Design for Human Scale'

Tentoonstellingscatalogus '»Victor Papanek: The Politics of Design', 2018

Victor Papanek: The Politics of Design!

De Mortel 4 5211 HV ‘s-Hertogenbosch

Design Museum Den Bosch wijdt dit najaar een programma aan de ontwerper, docent en auteur Victor Papanek (1923-1998). Papanek was overtuigd voorvechter van sociaal en ecologisch verantwoord ontwerpen; een visie op vormgeving die in deze tijd onverminderd relevant is.

Veel van de huidige opvattingen over ‘social design’ en ‘design thinking’ zijn terug te voeren op de ideeën van Victor Papanek. Hij introduceerde het concept ‘design ethics’: waarvoor of waarom ontwerpen we? Wat hem betreft moest ontwerp gericht zijn op inclusie, sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid.

Papanek emigreerde in 1939, na de Anschluss van Oostenrijk bij Nazi-Duitsand, vanuit Wenen naar de Verenigde Staten. Daar studeerde hij ontwerp en architectuur; eind jaren 1940 ging Papanek in de leer bij Frank Lloyd Wright. Tevens werd hij al vroeg in zijn carrière een bondgenoot van de eveneens geëngageerde Buckminster Fuller.

Ontwerpen voor mens en wereld
Fuller schreef ook het voorwoord van Papaneks baanbrekende publicatie ‘Design for the Real World: Human Ecology and Social Change’ (1971), een compromisloze kritiek op de toenmalige ontwerpcultuur. Hij zag teveel slecht werkende en nutteloze producten, vormgeving die niet meer dan cosmetisch en soms zelfs gevaarlijk was.

In het boek pleit hij voor een radicale verandering: in plaats van in dienst te staan van massaconsumptie en commercie moet design zich richten op de uitdagingen van de échte wereld. Ontwerp moet alle mensen vooruit helpen. Hij roept op om vooral ook aandacht te hebben voor niet-Westerse mensen, vrouwen, kinderen en mensen met een beperking. Ontwerp moet bovendien rekening houden met het milieu en de beperkte bronnen van de aarde.

Bij verschijnen verdeelde het boek de ontwerpersgemeenschap. Ondertussen is het boek vertaald in drieëntwintig talen, is het continu herdrukt en blijft net aan van de meeste gelezen boeken over ontwerp. De ideeën van Papanek hebben generaties ontwerpers geïnspireerd en worden nog steeds besproken; toch bleef hij over het algemeen onbekend bij een groter publiek, stelt Design Museum Den Bosch.

In retrospectief en nu
Van 17 oktober 2020 tot en met 7 februari 2021 presenteert het museum de tentoonstelling ‘Victor Papanek: The Politics of Design’, in Nederland het eerste grote retrospectief van zijn werk. De tentoonstelling plaatst zijn werk in de context van zowel zijn tijd als de hedendaagse ontwerpwereld.

De tentoonstelling toont Papaneks vroege werk, alsmede dat van zijn tijdgenoten en inspiratiebronnen zoals Frank Lloyd Wright, Charles & Ray Eames en Isamu Noguchi. Verder gaat de tentoonstelling uitgebreid in op het boek ‘Design fort he Real World’ en op de sociale kritiek die de kern vormde van Papaneks werk. Tot slot besteedt de tentoonstelling aandacht aan duurzaamheid en Papaneks uitgangspunt ‘doing the most with the least’.

Minitopia
De tentoonstelling over Papanek – die eerder dit jaar te zien was in C-mine in het Belgische Genk – komt in een tijd dat het goed is om zijn stellingname nog eens goed te beluisteren. Het is ook goed dat het Design Museum Den Bosch een zeer praktische weerslag van zijn denkbeelden in de huidige tijd bij het programma betrekt. Het museum organiseert samen met de initiatiefnemers en ontwerpers van Minitopia een weekeinde over de vraag wat de verantwoordelijkheid van de ontwerper in crisistijd is.

Minitopia helpt bij het creëren van innovatieve, duurzame woonlocaties, waarin veel ruimte is voor solidariteit en saamhorigheid. De woningen zijn over het algemeen compact, flexibel, kant en klaar of modulair. Veelal zijn ze ontworpen met een app en gebouwd met natuurlijke bouwstoffen of hergebruik van bestaande materialen. In Den Bosch heeft Minitopa in Poeldonk en De Rompert kleinschalige, circulaire gemeenschappen gerealiseerd.

bron: Design Museum Den Bosch

Trefwoorden

design museum den bosch victor papanek

Organisator Design Museum Den Bosch

Type Expositie

Locatie De Mortel 4 5211 HV ‘s-Hertogenbosch

Meer informatie https://designmuseum.nl/tentoonstelling/the-politics-of-design-victor-papanek/

Kosten https://tickets.designmuseum.nl/nl/tickets

Gerelateerde evenementen

10 april — 3 oktober 2021

Design Museum Den Bosch toont Radical Austria – Everything is Architecture

De Mortel 4, 5211JD, Den Bosch

Andere evenementen

27 jun — 7 sep

Foto-expositie Dromen zonder Drempels

In de pergola’s van RAUM, op het Berlijnplein te Utrecht

Vanaf vrijdag 27 juni is op het Berlijnplein in Utrecht de fotoexpositie Dromen zonder Drempels te zien, een initiatief van RAUM. De expo laat zien hoe buitenspelen eruitziet als álle kinderen mee kunnen doen.

14 jan — 16 jan

Polyclose - 14 t/m 16 januari 2026

Flanders Expo (hal 1, 4 & 6) Maaltekouter 1 B-9051 Gent (België)

Polyclose is de Europese vakbeurs voor raam-, deur-, zonwering-, gevel- en toegangstechniek

14 jun — 25 jul

Tentoonstelling ‘Gemene Gronden’ in de expositiezaal INTRO

Hillevliet 90 3074 KD Rotterdam

De tentoonstelling toont schaalmodellen van negen Rotterdamse sociale wooncomplexen waarin gedeelde buitenruimtes een essentiële rol spelen voor de gemeenschap.

15 mei — 17 aug

Hortamuseum: ‘(G)een motief,’

Amerikaansestraat 27, 1060 Sint-Gillis, Brussel, België

In zijn nieuwe tentoonstelling ‘(G)een motief’ werpt het Hortamuseum in Brussel een nieuw licht op hoe motieven, kleuren, decoraties en ornamenten zich vernieuwden en transformeerden tussen 1910 en 1940.