Parametrisch ontwerpen aan een duurzamere leefomgeving

Een gezondere stedelijke omgeving waarin gebouwen staan die efficiënter gematerialiseerd zijn, die door prefabricage sneller gebouwd zijn, die minder energie gebruiken en die mensen bij elkaar brengen? Parametrisch ontwerpen kan ons helpen om de grootste opgaven van dit moment van steviger antwoorden te voorzien. Hoe dat er in de praktijk uitziet, tonen we in het symposium dat we samen met INBO op woensdagmiddag 1 februari 2023 organiseren.

“Ik had verwacht dat het parametrische model met een getrapt bouwvolume zou komen, maar het kwam met een soort gedraaide vaas bovenop een podium”, vertelt architect Patrick Koschuch van Koschuch Architects over het ontwerp van woontoren Elements in het Amstelkwartier in Amsterdam. In het parametrische model was met name aangestuurd op een sterke vermindering van de windhinder op het maaiveld en op veel daglicht op de gevel – zowel voor de bewoners als voor de in de gevel geïntegreerde PV-panelen.

Met het opzienbarende ontwerp won Koschuch Architects de tender waar het in een breed team aan meedeed en ondertussen is de bouw van de woontoren gestart. Op het symposium laat architect Patrick Koschuch precies zien welke stappen het samen met Arup genomen heeft om tot dit resultaat te komen.

Complexe opgaven oplossen door parametrisch ontwerpen

Dat het parametrische model in dit geval met zo’n afwijkende vorm kwam, toont wat Koschuch betreft precies de kracht ervan. Binnen een complex krachtenveld van eisen en wensen kan door middel van parametrisch ontwerpen nieuwe helderheid gevonden worden. Het is een wezenlijk andere manier van ontwerpen en de resultaten kunnen je verrassen.

“Soms is een schuine of kromme lijn efficiënter dan een rechte lijn”, geeft architect Lennaert van Capelleveen van ArchiTech Company aan. Volgens hem is het belangrijk om je als architect open te stellen voor die nieuwe vormentaal. In zijn parametrische modellen kan ArchiTech Company sturen op bouwfysische prestaties, net als op de CO2-belasting van de te bouwen constructies. Op maat ontworpen gevels kunnen voor grote besparingen in energiegebruik en materiaalgebruik zorgen, benadrukt Van Capelleveen. Door de opkomst van computergestuurde productie hoeft die maatwerk gevel niet duurder te zijn dan een standaard type. In zijn presentatie op het symposium zal hij het ontwerp van verschillende gevelontwerpen stapsgewijs toelichten.

Eenzelfde intelligente benadering kan ook worden toegepast op de draagconstructie van gebouwen. De houten draagconstructie van kantoortoren Monarch IV in Den Haag ligt in de gevel en heeft de vorm van een diagrid. Door die draagconstructie niet per verdieping te berekenen, zoals gebruikelijk, maar voor het gebouw als geheel, kon RoyalHaskoningDHV een veel efficiëntere constructie ontwerpen en maar liefst 30% materiaal besparen. In zijn presentatie laat architect Gijs Joosen hoe dat werkt. Door parametrisch ontwerpen verandert het ontwerpproces, maar ook de rol van de architect daarin, ziet Joosen. Parametrische modellen presenteren mogelijkheden, maar het blijft aan de architect om de ruimtelijke kwaliteit daarvan te duiden en die als een moderator de juiste kant op te sturen.

Gezondere stedelijke omgevingen door parametrisch ontwerpen

Parametrisch ontwerpen kan ook worden ingezet op stedelijke schaal. Zo kan data over bijvoorbeeld geluidsbelasting, luchtkwaliteit en groen richting geven aan beter geïnformeerde voorstellen voor wijkverbetering of verdichting. De Rotterdamse start-up OMRT ontwikkelt software waarmee met de genoemde parameters in korte tijd woonbuurten geschetst en doorgerekend kunnen worden. Hoeveel woningen kunnen met welk type ontsluiting een plek krijgen? Welke gevolgen heeft dat voor de bezonning, voor de wind? Op het symposium geeft Andreja Andrejevic van OMRT een demonstratie van de software waar het aan werkt en laat hij samen met VORM zien hoe daarmee een duurzamere leefomgeving gecreëerd kan worden.

“Parametrisch ontwerpen kan ons helpen technisch duurzamere gebouwen en stedelijke omgevingen ontwerpen.”, stelt Josine van Gulik van INBO. “Maar het is minstens zo interessant als we er door parametrisch ontwerpen in slagen ook de sociale duurzaamheid een impuls te geven”, gaat Van Gulik verder. “Kan deze techniek ons helpen om gebruikers en bewoners gezonder te laten leven en ontmoetingen tussen mensen onderling te stimuleren?” Lars van Vianen onderzocht voor INBO hoe parametrisch ontwerpen kan helpen een gezondere stedelijke omgeving te realiseren. Zijn ‘health-driven design’ tool combineert onderzoeksdata van het RIVM met BAG gegevens tot gecombineerde waardelandschappen die keuzes dynamisch inzichtelijk maken.

Locatie

Het Architectenweb symposium ‘Parametrisch ontwerpen aan een duurzamere gebouwde omgeving’ vindt plaats op woensdagmiddag 1 februari 2023 bij INBO Amsterdam (Koningin Wilhelminaplein 29, 1062 HJ Amsterdam).

Programma

14:30u–15:00u – Inloop

15:00u–15:45u – Presentaties door Josine van Gulik (INBO), Patrick Koschuch (Koschuch Architects) en Lennaert van Capelleveen (ArchiTech Company)

15:45u-16:00u – Break

16:00u–17:00u – Presentaties door Gijs Joosen (Royal HaskoningDHV), Andreja Andrejevic (OMRT), samen met VORM, Lars van Vianen (INBO) en aansluitend een debat met alle sprekers en de zaal

17:00u–18:00u – Netwerkborrel

Moderator: JaapJan Berg

Alle deelnemers aan het evenement zullen ruim van tevoren publiek gemaakt worden, zodat op deze middag effectief nieuwe contacten gelegd kunnen worden.

Architectenweb symposia

Vanuit Architectenweb worden door het jaar heen verschillende symposia georganiseerd, steeds rond een ander actueel thema. Eerder zijn zo bijvoorbeeld symposia georganiseerd rond het hybride stadsblok, ontwerpen in virtual reality en modulair bouwen in hout.

Voor architecten, opdrachtgevers en adviseurs zijn de netwerkevenementen gratis toegankelijk. Wat betreft de maakindustrie zijn de evenementen exclusief toegankelijk voor de Partners van Architectenweb. Leveranciers in de bouw die de netwerkevenementen graag willen bijwonen, maar nog geen Partner zijn van Architectenweb, vragen wij contact met ons op te nemen.