La Valence
22 oktober 2009
INLEIDING Het plan voor de bouw van het verpleeghuis met zorgwoningen aan de Kapittellaan/Gronsvelderweg te Heugem is een gezamenlijk initiatief van de stichting Vivre en de woningstichting Servatius.
De verpleegkliniek Klevarie in de binnenstad van Maastricht is na het gebruik gedurende meer dan 25 jaar toe aan een volledige renovatie. Deze renovatie zal gepaard gaan met de uitdunning van het complex, waardoor vervangende nieuwbouw nodig is. Gezien de geografische spreiding van de verpleeghuiszorg over Maastricht en omstreken is gekozen voor een locatie in het zuidoosten van Maastricht.
Het plan omvat de huisvesting en verpleging van 126 bewoners in woongroepen van 8 - 10 bewoners en 24 zorgwoningen voor verzorging en verpleging geïndiceerde ouderen.
DE SITUERING Het bouwterrein is gelegen op èèn van de velden van het sportcomplex aan de Kapittellaan/Gronsvelderweg te Heugem. Aan de noordzijde is het begrensd door de Kornoeljeweerd, aan de oostzijde door sportvelden, aan de zuidzijde door de Gronsvelderweg, en aan westzijde door de Kapittellaan. Op de hoek van de Kaptittellaan en de Gronsvelderweg ligt het buurthuis "de Klaekeburg". Langs de Kapittellaan staat een te behouden waardevolle bomenrij.
Bij de situering van het gebouw is de benadering van het gebouw door de bewoners en het bezoek vanuit de zonzijde het uitgangspunt geweest. Een entree op het zuiden waar men het in- en uitgaande verkeer kan gadeslaan vanuit het terras op de zon of vanuit de recreatieruimte. Wil het een levend gebouw worden met activiteiten naar buiten moet het zich uitnodigend kunnen presenteren.
Daarom is het terrein aan de Gronsvelderweg, een tot op heden een enigszins onbestemd restgebied met gras en een paar parkeerplaatsen, bij de plannen betrokken. Het vormt een plein waaraan het verpleeghuis met de zorgwoningen, het buurthuis en het blokje met 18 zorgwoningen in 7 lagen zijn gekoppeld.
De benadering van het dienstverkeer (goederen, keuken, diensten, personeel) is vanuit de noordzijde. Daar is plaats voor parkeerplaatsen voor het personeel en ruimte voor de aan- en afvoer van goederen zonder dat dit de blik van de bewoners verstoort.
De parkeerplaatsen voor het bezoek van het verpleeghuis en de woningen zijn gesitueerd aan de verbinding tussen de entreezijde aan de zuidzijde en de dienstentree aan de noordzijde. Deze weg, die tevens de afscheiding naar het sportveld vormt, dient als ontsluitingweg voor de woningen en om het complex rondom bereikbaar te maken voor brandweer.
LAY-OUT Voor de lay-out van het verpleeghuis is gekozen voor een typologie waarbij de verpleegafdelingen in drie lagen boven elkaar gesitueerd zijn. De technische infrastructuur, met name de luchtbehandeling en de riolering, kent een verticale verdeling in plaats van de gebruikelijke horizontale verdeling via èèn centrale schacht. Voor de koeling en verwarming wordt gebruik gemaakt van betonkernactivering, waarbij een buizenstelsel die reeds in de ruwbouw in de beton is meegestort met iets warmer of kouder water de temperatuur van het gebouw reguleert. De bouwmassa dient als koude- of warmtebuffer. De verdiepingshoogte blijft hierdoor beperkt tot 2.95 cm en kunnen de verpleegafdelingen op gelijk niveau zonder hellingbanen aansluiten op de woningen.
De verpleegkamers zijn ondergebracht in drie vleugels. Op de begane grond en 1e verdieping zijn 6 woonafdelingen van 8+8 bedden ondergebracht, op de terugliggende 2e verdieping 3 woonafdelingen van 10 bedden.
De verpleegkamers zijn georiënteerd op de Kapittellaan om het contact met het leven in de wijk nog enigszins te behouden. De woonkamers zijn zowel op de tuinzijde aan de Kapittellaan als op het binnengebied gericht.
Dit binnengebied is drie lagen hoog en voorzien van een semi-transparant sheddak waar gefilterd licht binnenkomt. Het binnengebied heeft allereerst een verkeersfunctie, als kortste verbinding naar de verschillende functies in het gebouw, waardoor er ook iets te zien is. Daarnaast zal het door de overmaat en het verblijfklimaat uitnodigen tot een langer verblijf, met zitjes in het groen, loopbruggen, glazen liften.
De algemene voorzieningen, zoals vergaderruimten, activiteitenruimten, dienstruimten, kantoren zijn, voor zover zij bijdragen aan de verhoging van de aantrekkelijkheid van het binnengebied, op de begane grond gesitueerd aan dit binnengebied.
Hierboven zijn op de 1e en 2e verdieping de 24 zorgwoningen in twee lagen gelegen. De entree en de keuken-eetkamer zijn georiënteerd op het binnengebied, de woonkamer en slaapkamer op de oostzijde biedt uitzicht over de sportvelden. De woningen zijn voor verzorging en verpleging geïndiceerde bewoners. De verpleeghulp wordt verleend vanuit de tegenover de woning liggende afdelingen.
Het binnengebied is de ruimte waar de bewoners kunnen verkeren buiten de woonafdeling zonder naar buiten te hoeven (te koud of te warm) en wat vaak zonder begeleiding niet meer mogelijk is. Men is er even uit maar toch binnen en onder toezicht.
De ontmoetingsruimte, recreatieruimte en restaurant zijn gesitueerd aan de zuidzijde en heeft zicht op het entreegebied. Hier is door een vide een hogere vrije hoogte mogelijk dan bij de woonafdelingen of de zorgwoningen.
DE ARCHITECTONISCHE VORMGEVING Om het gebouw ondanks zijn grote variatie in vormen, functies en gebruik een eenheid te laten zijn is ervoor gekozen het aantal toe te passen materialen en kleuren beperkt te houden.
De westgevel, waar de verpleegafdelingen zijn gelegen, bestaat uit twee bouwlagen metselwerk van een grijze baksteen met daarboven, als set-back, een derde laag met een horizontaal gepotdekselde houten gevel.
De verticale houten puien over twee lagen zijn blank gelakt zijn voorzien van panelen van horizontaal gepotdekselde houten delen. De verticale kozijnstijlen zijn extra geprononceerd door ze een grotere diepte te geven als de horizontale regels. Het zicht vanuit de Kapittellaan op de naar achter verlopende zijgevels zorgt op deze wijze voor een spannend en dynamisch beeld met een geleidelijk verdichtend / openend ritme van verticale stijlen cq raamopeningen.
De dakrand van de set-back bestaat uit een geprofileerde metalen rand met een strook zink. Ook de verder terugliggende verhoging is bekleed met zink met een verticale geleding van staande felsnaden.
De terugliggende blank houten puien van de woonkamers tussen de verpleegafdelingen zijn horizontaal geleed en ter plaatse van de borstwering voorzien van colorbel (glas met donkerkleurige coating).
De oostgevel, waarachter de zorgwoningen zijn gelegen, is qua materiaal gebruik identiek aan de westgevel. De opbouw is echter 'bij wijze van spreke' omgekeerd; de houten set-back zit aan de onderzijde. De twee bovenliggende bouwlagen bestaat uit een rondlopend kader van metselwerk van grijze baksteen met blankgelakte houten puien, met een paneelvulling van gepotdekselde houten delen. De liggende horizontale kozijnregels zijn hier dieper dan de stijlen, waardoor de horizontale geleding extra wordt benadrukt.
Het trappenhuis en de lift voor de zorgwoningen worden zichtbaar door het gebruik van isostuc in een grijze kleur.
De entree gevel aan de zuidzijde bestaat ook uit een grote glaswand met blank gelakte houten puien over twee lagen met een verticale geleding. De dakrand, met een royaal overstek, is bekleed met een geprofileerde metalen rand met een strook zink.
De dakverhogingen, de sheddaken en de diverse terugliggende gevelvlakken in het dak zijn bekleed met zink.