Het plan dat volle bussen trekt

12 augustus

Op een dijk in groen polderland staan enkele touringcars. Groepjes Aziatische toeristen met hoedjes en zonnebrillen houden hun armen met camera’s uitgestrekt naar een door bomen omzoomde boerderij. Bezoekers uit de hele wereld bezoeken de Overdiepse Polder om met eigen ogen te zien hoe die slimme Hollanders omgaan met het stijgende water.

Het is dan ook een fraai staaltje van oud-Hollandse vindingrijkheid van de bewoners van deze polder. Ga er maar aan staan: in 2006 krijgen ze te horen dat het gebied bij Waalwijk ontpolderd wordt. Hun eigen geboortegrond. Doel: meer ruimte voor de Berghse Maas om te overlopen en water kwijt te raken. De lokale agrarisch ondernemers steken de koppen bij elkaar. En bedenken een ‘terpenplan’ om toch in de polder te kunnen blijven wonen. Zelfs als het water door de polder stroomt. Dat is trouwens niet iets om dagelijks ongerust voor uit het raam te turen: het zal gemiddeld eens in de 25 jaar voorkomen.

Terpen, wierden, woerden, werven
Droge voeten houden, dat is een kunst die bewoners van de Lage Landen al minimaal een millennium beheersen. Behalve dijken zijn ook terpen daarvoor een probaat middel. Het woord ‘terp’ is een Friese variant op ‘dorp’. Er zijn ook huisterpen, opgeworpen voor één boerderij met bijgebouwen. De meeste huisterpen ontstonden na het jaar 1000. Veel boeren verruilden toen de dorpsterp voor een plekje in het open land. Kunstmatige verhogingen van land zijn er van het Waddengebied tot in Zeeland, maar onder allerlei verschillende benamingen, zoals wierde, woerd en (w)erf. Zoveel typen terpen, daar kan vast nog wel eentje bij dachten wij. Maar dan wel een 21^e-eeuwse variant.

Gevoel voor ritme
Wat is er gebeurd om de Overdiepse Polder toekomstbestendig te maken? De bestaande dijk rond de polder is verlaagd en verder landinwaarts is een nieuwe dijk aangelegd. Langs deze dijk liggen nu negen afzonderlijke terpen van zes meter hoog, met daarop evenzoveel boerenbedrijven. De dubbelfunctie van het gebied blijft zo in stand: waterafvoer én landbouw.

Bij het ontwerp van dit nieuwe terpenlandschap lieten we ons inspireren door traditionele voorbeelden uit het Nederlandse verleden. Cruciale details zijn de eenduidige beplanting, de situering van de bebouwing en de manier hoe de terp op de dijk aansluit. Voor deze details hebben we een concept ontwikkeld met een boven- en onderterp.

Alle acht terpen zijn op dezelfde manier opgebouwd en ingericht. Zo ontstaat samenhang in het landschap. De afstand tussen de terpen is gelijk. Ze liggen in een mooi vloeiende curve die aansluit bij de boog van de Bergsche Maas. Het resultaat: een éénduidige terpenreeks met een fraai ritme en een belijning die past bij het landschap.

Slimme oplossing: twee terpen in één
Elke terp bestaat uit een boven- en onderterp. Zo komt de terp los van de dijk te liggen. Ook is er zo voldoende ruimte tussen de buitenste beplanting en de gebouwen, zonder daarvoor bedrijfsruimte te moeten opofferen.

Ruimte voor de Rivier
Het wereldwijde klimaat verandert en ook in Nederland merken we dat. Er is meer (extreme) neerslag en de zeespiegel stijgt. Rijkswaterstaat besloot in 2006 dat het Nederlandse rivierengebied beter beschermd moest worden tegen overstromingen. Ze wees 39 maatregelen aan onder de noemer Ruimte voor de Rivier. Eén van die opgaves was de ontpoldering van de Overdiepse Polder. Samen vergroten de projecten de waterveiligheid van zo’n 4 miljoen Nederlanders.

Prijzen/publicaties: International Rheinland-Pfalz-Preis des Rheinkollegs 2008 / Ruimte voor de Rivier: Veilig en mooi landschap (D. Sijmons, Blauwdruk, 2017)

Locatie

Trefwoorden

waterveiligheid terpen water landschapsplan landschap

BoschSlabbers

Neem contact op

Start ontwerpproces 2006

Start bouw Onbekend

Plaats Waspik

Meewerkende partijen

ArchitectOnix architectenOntwerpteamGemeente Waalwijk, Ondernemers Overdiepse PolderOpdrachtgeverProvincie Noord-Brabant, Waterschap Brabantse DeltaAannemerOldenkamp, GMB, Van OordFotograafJeroen Bosch, YourCaptain, Onix, Jeroen MuschLandschapsarchitectBoschSlabbers

Stel jezelf kort voor! Dan weet het betreffende bedrijf wie hun brochure gedownload heeft.

Wil je niet bij elke download jouw gegevens in hoeven voeren?
Klik dan hier om in te loggen. Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Downloaden

Wanneer je brochures downloadt op Architectenweb.nl worden relevante gegevens van jou – zoals jouw naam en e-mailadres – met het betreffende bedrijf gedeeld. Meer hierover lees je in ons privacybeleid.

Stel jezelf kort voor! Dan weet het betreffende bedrijf wie hun model gedownload heeft.

Wil je niet bij elke download jouw gegevens in hoeven voeren?
Klik dan hier om in te loggen. Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Downloaden

Wanneer je modellen downloadt op Architectenweb.nl worden relevante gegevens van jou – zoals jouw naam en e-mailadres – met het betreffende bedrijf gedeeld. Meer hierover lees je in ons privacybeleid.

Neem contact op met BoschSlabbers

Je bent momenteel niet ingelogd. Hierdoor is het alleen mogelijk om meer informatie per e-mail op te vragen. Wil je liever gebeld worden of documentatie per post ontvangen? Klik dan hier om in te loggen.
Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Opmerkingen