Diamantbeurs, Capital C Amsterdam
30 juni 2020
Toen de Diamantbeurs in 1911 werd opgeleverd, was het als gebouw en als instituut de bekroning van een bloeiperiode die als een tweede Gouden Eeuw voor Amsterdam gold: de economische opbloei vanaf 1880. Amsterdam was op dat moment uitgegroeid tot één van de belangrijkste centra van de internationale diamantindustrie. Het ontwerp van Gerrit van Arkel was eigenzinnig en modern, zakelijk met zijn strakke ritmische opbouw, maar had ook klassieke allure dankzij de bijzondere klokkentoren en de verfijnde decoraties. Als uniek voorbeeld van ingetogen Art Nouveau is het een erkend rijksmonument.
Nieuw leven voor een rijksmonument
De Diamantbeurs was er in het begin van de 21e eeuw niet best aan toe. Door een brand, latere toevoegingen en verstorende ingrepen was er weinig meer over van de oorspronkelijke allure. Het was een naar binnen gerichte kantoorkolos geworden. Om het als hedendaags kantoorgebouw levensvatbaar te maken, zijn alle verdiepingen opnieuw ingedeeld om moderne, flexibele kantoren, horeca en zalen te scheppen. Als onderdeel van de restauratie zijn de originele monumentale kenmerken zorgvuldig gereconstrueerd op basis van archieftekeningen en foto's. Op het dak zijn twee markante torens, de originele dakrand en de timpanen uit het oorspronkelijke ontwerp van Van Arkel in ere hersteld. Daarnaast is niet alleen de ingang van de Diamantbeurs teruggebracht naar haar oorspronkelijke plaats, ook is het originele tegeltableau van de ingang van de voormalige Incasso Bank in oude glorie hersteld. In de monumentale hal zijn ramen toegevoegd, zodat daglicht gemakkelijk binnen kan dringen. Samen met de speciaal voor de hal ontworpen lamp is zo een aangename ruimte gecreëerd met veel daglicht en ruimte voor tentoonstellingen.
Inpassing van kunstwerken en design-toevoegingen
Kunst en design lopen als een rode draad door het gebouw. Het ontwerp voor Capital C is tot stand gekomen in samenwerking met zo’n 20 kunstenaars die kunstwerken en design-toevoegingen inpasten in het gebouw, die bij de identiteit van Capital C horen. Kunstenaars en designers ontwierpen verschillenden ruimtes, zoals de entree, hal, trappenhuizen en meeting rooms, waardoor deze elk een unieke identiteit hebben. Het terras aan de voorzijde van het gebouw wordt een bijzonder landschap, van de hand van Gabriel Lester, en omringd door groene perken. In de centrale hal is een pop-up galerie gevestigd, die ruimte biedt aan exposities van Amsterdamse galeries.
Ruimtelijke koepel van glas en staal
Bovenop het klassieke monumentale gebouw werd van staal en glas een bijzondere, natuurlijke gevormde koepel geplaatst, The High Light. De associatie met een in facetten geslepen diamant legt de band met het verleden. Vanuit die stijlvolle koepel, die in functie, vormgeving en vernieuwend constructief ontwerp de toekomst tastbaar maakt, heeft men bovendien een van de meest spectaculaire uitzichten over de stad.
De nieuwe opbouw echoot de koepel van de klokkentoren, maar roept met zijn veelkantige schittering ook de geschiedenis van het gebouw op als het centrum van de internationale diamanthandel. Als een geslepen diamant schittert deze in het licht en laat de Diamantbeurs weer stralen. De opbouw is zelfstandig en staat een stapje terug ten opzichte van de oorspronkelijke gevellijn en los van de koepeltoren. Daar waar de twee nagebouwde torens op het dak staan, zijn de ribben van de stalen constructie weggelaten en is een groot dakterras aangelegd. Zo lijkt het of de koepel de torens omarmt in een theatraal gebaar.
De High Light koepel is een staaltje state of the art architectuur: de koepel is een gridshell, wat betekent dat de constructieve kracht geleverd wordt door de dubbele kromming van de elementen. Een principe dat grote overspanning zonder kolommen mogelijk maakt. Via parametrisch ontwerp ontstond een licht ogende, transparante koepel, waarbij geen onderdeel exact gelijk is aan het andere. Onderscheidend is de manier waarop de koepel zowel een blikvanger en een zelfbewust teken is, maar toch zo licht gemaakt en geplaatst is dat het zich dienend opstelt naar het historische monument.
De High Light is voorzien van geïntegreerde zonnecellen die energie opwekken én de zon weren om het binnenklimaat zo comfortabel mogelijk te houden. De 3D geprinte vloer van gerecycled glas van de High Light heeft vloerkoeling-en verwarming. Het groene dak fungeert als een regenwaterbuffer en verhoogt de biodiversiteit, filtert fijn stof uit de lucht en houdt CO2 vast. Daarnaast is het gebouw voorzien van een warmte-koude-pomp, nieuwe energiezuinige liften en LED verlichting.
Vernieuwde Diamantbeurs ontmoet de stad
Het ontwerp voor Capital C realiseert een paar ingrijpende veranderingen aan het gebouw en de locatie. Een groot en opmerkelijk monument dat in verval geraakt was verschijnt opnieuw in volle glorie. Er wordt door Capital C een nieuwe, dynamische en hoogwaardige ontmoetingsplek voor vele sectoren in Amsterdam gecreëerd. En dan wordt de locatie aan het Weesperplein radicaal van karakter veranderd. Naar binnen gekeerde façades en een drukke verkeersstroom typeerden de omgeving, maar met de ontwikkeling van Capital C is er veel veranderd. Het gebouw presenteert zich als ontmoetingsplek aan de stad en biedt in allerlei vormen nieuwe publieke ruimte.
De basis van het project Capital C ligt in het concept van ver-nieuwen, oftewel een combinatie van revitaliseren en aanvullen met nieuwe, hedendaagse elementen. In Capital C wordt een oud monument met nieuw leven ingeblazen, juist door het te verrijken met een unieke mix van hedendaagse functies. De vormgeving van het gebouw is respectvol naar het historische ontwerp, maar hedendaags in technisch en functioneel opzicht. Het ontwerp voor Capital C levert een hedendaagse re-vitalisering van een bijzondere monumentale plek, zodat geschiedenis, openbare ruimte en de dynamiek van internationale creatieve industrie en kunst samenkomen. Van een gesloten en nors kantoorgebouw verandert de Diamantbeurs als Capital C als een naar de stad gericht centrum. De evenementenruimte op het dakterras onder de koepel maakt een nieuwe visuele omhelzing van Amsterdam mogelijk. De Diamantbeurs kan weer ten volle deel uitmaken van de stad, als centrum voor de creatieve industrie, als openbare ruimte met restaurant en ruimte voor kunst. En als sprankelend monumentaal pand dat verleden en heden van Amsterdam verbeeldt.