Ruimte voor de Rivier, Zutphen
19 januari 2021
HOSPER heeft in opdracht van de gemeente Zutphen een plan voor de IJsselkade, Groenmarkt en Marspoortstraat ontworpen, waarmee de ruimtelijke beleving van de rivier en de kade verbeterd wordt. Bestaande en nieuwe kwaliteiten worden met elkaar én met de binnenstad verbonden.
Bij de herinrichting zijn naast de gemeente Zutphen, ook de provincie Gelderland, Rijkswaterstaat, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het waterschap Rijn en IJssel betrokken. Dit in het kader van het Deltaprogramma “Ruimte voor de Rivier” en om te waarborgen dat het ontwerp aansluit op de cultuurhistorische waarden. Belangrijk is dat de ontworpen oplossingen een prettige leefomgeving opleveren. In een open planproces is veelvuldig met betrokken bewoners, ondernemers en diverse belangenorganisaties (fietsersbond, bomenstichting, VVE’s, historische vereniging, winkeliersvereniging, etc.) overlegd en gediscussieerd.
De vereiste rivierverruiming wordt opgelost in de zone van spoorbrug, IJsselpaviljoen en Marspoortstraat. Een deel van de kade wordt afgegraven en vervangen door riviertrappen en een grote boardwalk (160 m). Deze maatregelen scheppen ruimte voor de rivier en maken de omgeving van het IJsselpaviljoen tot een robuust hoekpunt (“bastion”), dat verwijst naar het vestingverleden. De riviertrappen en de boardwalk maken de rivier voor bewoners en bezoekers beleefbaar. De boardwalk vormt zowel een aanlegsteiger alsook een fiets- en voetgangersverbinding met de nieuwe Noorderhaven.
In aansluiting op de oorspronkelijke aanleg van het monumentale IJsselfront wordt de nieuwe hoogwaterkering belijnd met een rij Iepenbomen. Deze worden geplant op het binnendijks talud. Tussen het hoekpunt van de Bult van Ketjen en het hoekpunt van het IJsselpaviljoen wordt de gehele benedenkade autovrij, alle bestaande parkeerplaatsen verdwijnen en worden gecompenseerd in een nieuwe parkeergarage bij het treinstation.
De benedenkade krijgt een fietspad en groene podia (opgetilde grasvlakken met zitranden). Deze bieden een ontspannen verblijfskwaliteit en accentueren de lengterichting van de rivier en het IJsselfront. De huidige kiosk, die de zichtlijn van de Marspoortstraat naar de kade en de uiterwaarden blokkeert wordt verwijderd. Een nieuwe kiosk wordt buiten de zichtlijn van de Marspoortstraat gebouwd.
Berkelmonding
De Berkelstuw wordt met een nieuwe brug, boardwalk en trapverbinding in de nieuwe hoogwaterkering opgenomen, waardoor er een betere verbinding ontstaat tussen de noordelijke en de zuidelijke IJsselkade en de Berkelmonding beter beleefbaar wordt.
Het groen op de benedenkade contrasteert – net zoals vroeger de vestingvelden – met de stenige, historische binnenstad en de ruigere uiterwaarden. Door het toevoegen van groen ontstaat er een verbinding tussen de Vispoorthaven en de Noorderhaven. Daarnaast wordt, omdat tegenpolen elkaar aan trekken, de verbinding met de binnenstad versterkt.
Locatie Zutphen
Ontwerpers Ronald Bron, Marike Oudijk, Mark van Rijnberk, Femke Peters, Hanneke Kijne
Partners Studio Carmela Bogman (ontwerp meubilair), Rijkswaterstaat + Deltaprogramma Rivieren, Waterschap Rijn en IJssel, Provincie Gelderland, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, DG Groep, Roelofs, Nepocon, Studio DL (lichtontwerp)
Opdrachtgever gemeente Zutphen
Omvang 3 ha.
Jaar van ontwerp 2012 – heden
Jaar van uitvoering 2017 – heden
Status uitgevoerd (1e fase)
Fotografie Pieter Kers