Loungekwartier Terwijde
6 april 2018
Ambachtelijk en innovatief baksteengebruik
Voor het Loungekwartier in Leidsche Rijn was aan de straatgevels de Hagemeistersortering “Gent” voorgeschreven. Heren 5 Architecten combineerde aan de gevels traditioneel metselwerk met steenstrips in prefab betonnen gevelelementen. Projectarchitect Jan Klomp: “De rijke ornamentiek, patronen en reliëfs die daarmee mogelijk waren, geven alle straatgevels een specifieke uitstraling.” Heren 5 gebruikte aan de façades van het Loungekwartier zowel de donkerrode voorkant van de Hagemeistersteen als de gele fuss-zijde.
Een hogere dichtheid, een stadser aanzicht: architectonisch en stedenbouwkundig springt de Spoorzone in Leidsche Rijn Terwijde er onmiddelijk tussen uit; gesloten bouwblokken zijn hier de bouwstenen van de buurt. Stefan Bödecker, stedenbouwkundige bij bureau BFAS en supervisor van dit stuk Leidsche Rijn, plaatste die blokken als buffers tussen de drukke spoorlijn Utrecht – Den Haag en de laagbouw in Leidsche Rijn. Bödecker groepeerde de gesloten bouwblokken in twee rijen, gevat in een grid van formele lanen (Jazzsingel en Louis Armstronglaan), rustige straten (tussen de blokken) en een scenic walk, de wandel- en fietszone tussen beide rijen achterlangs.
Alle bouwblokken in de Spoorzone hebben een robuuste gevelbekleding van baksteen. Voor het blok met 36 eengezinswoningen van Heren 5 was de Hagemeistersortering “Gent” voorgeschreven. Met die sortering realiseerde projectarchitect Jan Klomp rijke gevels met staande en liggende metselverbanden, terugliggende en uitkragende gevelvelden, en consistent donkerrode baksteenvlakken naast lichtere steenpartijen met veel kleurnuances. Jan Klomp: “Die rijkdom is onder meer te danken aan het feit dat we aan de gevels prefab elementen met steenstrips konden inzetten. Dat bood ons maximale ontwerpvrijheid, waarmee we de drie sferen van Stefan Bödecker – formele lanen, rustige straten en scenic walk – goed konden vertalen naar de verschillende straatgevels.” In de prefab betonelementen is de sortering van Hagemeister als verloren bekisting ingezet.
Het Loungekwartier kreeg een coherente compositie op blokniveau – waarbij het blok als geheel belangrijker was dan de individuele woningen. Jan Klomp: “De woningen schemeren door de compositie heen.”
Aan de brede Jazzsingel vertaalde Heren 5 dat in een formele gevelindeling: elke woning is over drie bouwlagen in donkerrode gevelvelden gevat, omlijst door lichtgekleurde uitkragende penanten en een lichte dakrand. In deze lichtere gevelpartijen is de fuss-zijde van de “Gent” voor vijftig procent gemengd met de donkerrode voorzijde. Jan Klomp: “De fuss-zijde – de strekzijde aan de achterkant van de steen – heeft afdrukken van de droogrekken en de ovenwagen, uit de productie. De baksteen krijgt daardoor een ruwere textuur en oogt industrieel. We hebben in het Loungekwartier deze 'voet'-zijde als zichtzijde ingezet en gemengd met de schone, donkerrode strekzijde.”
Aan de Miles Davisstraat en Sonny Rollinsstraat kregen de woningen over de eerste twee bouwlagen consistent rood metselwerk en een derde bouwlaag in de lichtere kleursamenstelling – passend bij het rustige karakter van de tussenstraten.
De hoeken van het bouwblok zijn traditioneel gemetseld. Dat heeft alles te maken met het programma, aldus Jan Klomp: “Aanvankelijk zouden in het Loungekwartier appartementen komen. Maar door de crisis in de bouw veranderde dat. Het blok kreeg een iets te licht programma van 36 eengezinswoningen. Wij moesten het Loungekwartier binnen het stedenbouwkundig stramien echter wel als een robuust volume neerzetten en ook de hoeken kloek maken– al bevindt zich daar maar één enkele eengezinswoning. Dat vroeg om stevige gesloten hoekpartijen. Traditioneel metselwerk leende zich hiervoor het beste, gezien de grote gevelvlakken.”
Aan alle gevels van het Loungekwartier is de donkergrijze voeg diep uitgespaard. Alle voegen zijn achteraf afgevoegd, om te voorkomen dat aan de gevels verschillen zouden ontstaan tussen het voegwerk van de prefab geveldelen en het traditionele metselwerk.
Het Loungekwartier kreeg rondom klinkerbestrating die als een bies om het bouwblok is gelegd en als ‘margezone’ privé van openbaar scheidt. In de gevel opgenomen betonnen bankjes moeten in de straten voor extra reuring zorgen en tegelijkertijd voorkomen dat passanten ter hoogte van de keuken te dicht langs de gevel lopen.
Aan het binnenhof is een gele gevelsteen van Wienerberger toegepast. Jan Klomp: “Hier wilden we een interieurkwaliteit realiseren, compleet met omsloten groen buitenterrein. Je kunt de Hagemeistersortering “Gent” zien als de schil van de appel, de gele steen als het vruchtvlees onder de schil.”
Projectgegevens
Opdrachtgever: SBB, Beverwijk
Architectenbureau: Heren 5 Architecten bv bna, Amsterdam
Ontwerpteam Heren 5: Jan Klomp, Rodger van Leeuwen, Risko Reuvers, Sara Bonet.
Hagemeistersortering: mix uit “Gent” BU en “Gent” BU + FU WF (210 x 100 x 51)
Gemetseld geveloppervlak: ca. 5.800 m2