Brandweerkazerne Leerpark
13 november 2012
In de tweede brandweerkazerne van de stad Dordrecht zijn naast de brandweer ook de Technische Dienst, de geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen (GHOR) en lokalen voor het ROC (Da Vinci College) ondergebracht. Het nieuwe multifunctionele gebouw maakt onderdeel uit van het Leerpark; een gebied waarbinnen een intensieve samenwerking plaatsvindt tussen bedrijven en het ROC (Da Vinci College). De nieuwe brandweerkazerne dient dan ook als leer- en werkplek.
In het masterplan van West 8 is de nieuwe brandweerkazerne gepland op een driehoekig grondgebied aan de rand van het Leerpark, nabij de provinciale weg, de N3. In de bouwenvelop zijn een verspringende rooilijn en een minimale hoogte van 12 m opgenomen. Dit laatste moet ervoor zorgen dat de nieuwe brandweerkazerne zal dienen als geluidswal voor het daarachter gelegen schoolgebouwen.
Het programma van de brandweer omvat 25 overheaddeuren, die opgeteld meer ruimte vereisen dan de langste zijde van het kavel biedt. De stedenbouwkundige envelop en de eisen van de verschillende gebruikers maken dit project tot een ware puzzel.
De oplossing is gevonden in een ontwerp waarin het bouwvolume op de begane grond wordt opgesplitst door twee 'straten', hierdoor wordt voldoende geveloppervlak gecreëerd voor het plaatsen van 25 overheaddeuren. De drie volumes die hierdoor ontstaan hebben ieder hun eigen functie. De meest westelijk gelegen ruimte is de uitrukhal waar zowel de brandweer als de GHOR gebruik van maakt. In het middelste volume bevinden zich de werkplaats voor onderhoud aan de voertuigen en ander materieel van de brandweer, er zijn tevens werkplekken voor hout- en metaalbewerking. De meest oostelijk gelegen ruimte is een open parkeergarage voor auto's, motors en fietsen. De uitrukhal is aan de straatzijde voorzien van een hal met de hoofdentree voor bezoekers. Medewerkers en leveranciers kunnen het gebouw betreden via een ingang bij de werkplekken.
De drie volumes worden ruimtelijk en organisatorisch met elkaar verbonden door twee, erboven gelegen blokken, waarvan de oriëntatie 90 graden gedraaid is. De meest zuidelijke van de twee bestaat uit één bouwlaag en wordt in gebruik genomen door de Technische Dienst. Dit volume staat in verbinding met de werkplaats en uitrukhal op de begane grond. Het blok aan de noordzijde bestaat uit twee bouwlagen. Op de eerste verdieping bevinden zich woon- en slaapkamers, net als een fitnessruimte en kantine voor de brandweerlieden. De kantoren, behorende bij de brandweerkazerne, zijn ondergebracht op de tweede verdieping. Verder zijn er in dit volume ruimtes opgenomen voor het ROC, deze zijn rechtstreeks en onafhankelijk van andere functies te bereiken vanuit de hal aan de hoofdentree.
Doordat de functies in twee blokken zijn opgesplitst, kunnen de ruimtes allemaal aan de buitengevel worden geplaatst en worden deze van voldoende daglicht voorzien. Tevens ontstaat er een zichtrelatie met de 'straten' op de begane grond. De twee hoger gelegen volumes zijn op de eerste verdieping met elkaar verbonden middels een dakterras en op de tweede verdieping met een verdiepingshoge staalconstructie met de tekst 'Brandweer'. Deze is duidelijk zichtbaar vanaf de N3.
De verschillende verdiepingen en functies zijn met elkaar verbonden door met hout beklede trappenhuizen. De trappenhuizen hebben, afhankelijk van de plaats in het gebouw, een afwisselende oriëntatie en verschillende ruimtelijke kenmerken. De trappen zijn in de onderste volumes te zien als vrijstaande objecten. Vensters in deze objecten geven bezoekers en medewerkers zicht op de hallen, het hart van het gebouw.
Het concept van het stapelen van bouwvolumes wordt versterkt door de materiaalkeuze en de detaillering; de verschillende volumes hebben hun eigen materialisatie en worden door een glazen strook los gehouden van elkaar. De gevels van de volumes op de begane grond zijn gemaakt van donkere sandwichelementen met een golvend profiel aan de buitenzijde en overheaddeuren met licht gekleurde, translucente polycarbonaat platen. Hierdoor valt daglicht binnen in de ruimte van de voertuigen en in de werkplaats met aangenaam verlichte werkplekken tot gevolg.
De gevel van de volumes op de verdieping is bekleed met een gefelste en geperforeerde aluminiumplaat, welke over de volledige lengte van het gebouw voor open en gesloten delen door lopen. Hierdoor is het mogelijk geworden om de verschillende functies samen te brengen achter een rustige gevel, waarbij de perforatie tevens zorgt voor privacy en zonwering voor de achter de gevel gelegen functies.
De kantoren op de tweede verdieping zijn ruimtelijk grootschalig opgezet, wat wordt benadrukt door de grote hoeveelheid glas in de gevel en de glazen systeemwanden tussen de kantoorruimtes onderling. De borstwering bestaat nog uit geperforeerde aluminiumplaten, het gedeelte daarboven is volledig in hoogwaardig, zonwerend glas uitgevoerd. Hierdoor kan daglicht tot diep in het gebouw toetreden.
De gekozen materialen voor het exterieur geven het gebouw een industriële uitstraling, welke past bij de functie van een brandweerkazerne. Terwijl de met hout beklede trappen in de binnenruimtes behaaglijkheid en warmte uitstralen en het houten terras op het dak tussen de bouwblokken de brandweerlieden uitnodigt om bij elkaar te gaan zitten.
De stukjes van de puzzel zijn bij elkaar gebracht door het splitsen en stapelen van die volumes tot een ruimtelijk interessant geheel dat voldoet aan het programma en past binnen de gestelde stedenbouwkundige envelop.