Zicht vanaf het water

Exterieur

Entree

Luchtfoto

Vernieuwing Drieklimatenkas Hortus Botanicus Amsterdam van start

9 oktober 2023, 12:22

Met het verlenen van een omgevingsvergunning voor de vernieuwing van de Drieklimatenkas van de Hortus Botanicus Amsterdam is de verduurzaming van dit iconische gebouw aan de hoofdstedelijke Plantage Middenlaan weer een stap dichterbij gekomen. Architectenbureau ZJA, dat in 1993 de huidige klas ontwierp, is ook nu verantwoordelijk voor ontwerp. Het ontwerp en de inrichting van het interieur worden verzorgd door BOOM Landscape en bureau Designwolf. ABT is, net als in de jaren 90, verantwoordelijk voor de constructie.

Icoon
De kas werd destijds ontworpen door het toen nog jonge bureau dat nog Zwarts & Jansma heette. De bouw van de kas van 1500 vierkante meter, met hoogtes variërend van vier tot elf meter en een onderverdeling in drie zones (tropisch, subtropisch en woestijnklimaat), was destijds het directe gevolg van de privatisering van de Hortus. Voor de toen vernieuwende en opvallende constructie van staal en glas maakte het architectenbureau slim gebruik van een combinatie van standaardelementen uit de glastuinbouw en een nieuwe draagconstructie van stalen drukstaven en trekstangen van verschillende diktes. Mede door het ontwerp dat rekening hield met de specifieke locatie en de historische omgeving, maar ook door de situering nabij Artis, werd de kas al snel een geliefde attractie voor zowel bezoekers als inwoners van Amsterdam.

Duurzame vernieuwing
Drie decennia later is de Drieklimatenkas nu toe aan een grootscheepse renovatie. De veranderde criteria voor duurzame bouw in relatie tot een volledig glazen gebouw spelen daarbij een leidende rol. Maar ook nieuwe inzichten over educatie vormen een aanleiding. De Hortus benut de renovatie om de kas duurzaam te vernieuwen. Op termijn zal het de eerste gasloze publiekskas van Nederland moeten worden. Daartoe is er een koppeling met de nabijgelegen Hermitage (nu H’ART Museum) die warmte naar de Hortus brengt en koele lucht afvoert naar het museum. In 2025 zal de Drieklimatenkas helemaal van het gas af zijn en dan de eerste gasloze publiekskas van Nederland zijn.
Duurzaamheid staat ook centraal in een aangepast educatief programma en inrichting. Zo kan het belang van plantenbiodiversiteit en de relatie met het klimaat worden verteld.

Blijvend herkenbaar
Volgens Kay Oosterman, architect-partner bij ZJA, maakt het nieuwe ontwerp de duurzame vernieuwing zichtbaar, maar zal het silhouet van de kas gerespecteerd worden en herkenbaar blijven. De beeldbepalende en karakteristieke hoofddraagconstructie blijft dus behouden. Ook het kenmerkende ritme en de verfijning van de bestaande gevel met witte belijning zijn onderdeel van het nieuwe ontwerp.
De belangrijkste aanpassing betreft het vervangen van enkel glas in de gevel door isolerend dubbelglas en wordt het dak voorzien van lichtgewicht isolerende luchtkussens. Een nieuwe inrichting van de binnenruimte en het beter integreren van nieuwe, energiezuinige klimaatinstallaties zorgen voor betere condities voor de beroemde plantencollectie. Ook komt er een opslag voor het hergebruik van (regen)water.

Biodiversiteit
De Hortus ziet het vertellen van het verhaal van de biodiversiteit als een belangrijke taak. Zeker nu die biodiversiteit mondiaal onder druk staat. In de woorden van Carlien Blok, directeur van de Hortus: "Als we met onze missie willen dat bezoekers anders gaan handelen, namelijk met zorg voor de natuur, dan moeten we uiteraard ook zelf laten zien dat dat mogelijk is".
De kas krijgt daarom, naast de duurzame aanpassingen aan het gebouw een nieuwe inrichting. Behalve een nieuwe Kaapse ruimte, het vernieuwde tropische deel en het woestijndeel, komt er ook extra tentoonstellingsruimte om op wereldschaal het verhaal van biodiversiteit en de relatie met klimaat uit te leggen.

Opening in 2025
Met alle duurzame aanpassingen, het behoud van de kenmerkende elementen en een optimale leefomgeving voor de plantencollectie zal de vernieuwde Drieklimatenkas van de Hortus binnenkort klaar zijn voor de toekomst. Met het de vergunning van de omgevingsvergunning gaat de fase van de daadwerkelijke verbouwing is. De huidige kas zal daarom eind februari 2024 sluiten voor de verbouwing en weer opengaan in 2025: het jaar waarin Amsterdam haar 750-jarig bestaan viert.
De Hortus blijft in de verbouwingsperiode wel open voor het publiek.

Trefwoorden

zwarts & jansma zwarts & jansma architecten hortus botanicus zja

1	Barcode Architects presenteert opgeleverd stadskantoor van Dresden vrijdag, 5 december
2	Amsterdam schrijft architectenprijsvraag uit voor nieuwbouw theater De Meervaart vrijdag, 5 december
3	Realisatie woongebouw Atlas I naast Essalammoskee in Rotterdam-Zuid gestart woensdag, 10 december
4	Pixelgevel van MVRDV versterkt uitstraling modulaire woontorens in Singapore maandag, 8 december
5	Kollhoff & Pols realiseert 58 woningen in monumentale panden Den Haag dinsdag, 9 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Kay Oosterman benoemd tot partner bij ZJA

7 februari 2023

Gerenoveerde Klimatenkas Hortus Botanicus Amsterdam opengesteld voor publiek

3 juni

ZJA ontwerpt kantoorlofts voor nautisch bedrijventerrein Zwijndrecht

28 maart 2022

ZJA ontwerpt sporthal bij Park Groot Schijn in Antwerpen

27 februari 2024

ZJA ontwerpt nieuwe brug over Vlaams-Nederlandse grens bij Maaseik

19 maart 2024

ZJA en Archiles winnen prijsvragen voor sportcomplexen in België

7 januari 2022

Vernieuwing voor Westknoop station Amsterdam Centraal

15 mei 2023

Bouw langste fiets- en voetgangersbrug van Vlaanderen van start

12 december 2022

ZJA, BoschSlabbers en Boskalis creëren nieuwe stationsomgeving Brugge

23 januari 2024

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuwe gebouwen zorgen voor 1.100 woningen in Pompenburg Rotterdam

Vandaag, 14:34

In het gebied Pompenburg in Rotterdam verrijzen de komende jaren nieuwe gebouwen met in totaal 1.100 woningen. Het gaat om drie gebouwen met vier torens van maximaal 140 meter hoog.

Rijksmuseum krijgt vestiging in nieuw gebouw in Eindhoven

Vandaag, 12:12

Het Rijksmuseum gaat een vestiging openen in Eindhoven. Het nieuwe gebouw krijgt een plek in een eveneens nieuw park aan de Dommel.

IABR maakt thema en curatoren 2026-editie bekend

Vandaag, 11:16

Het thema van de IABR 2026 luidt Systems of Support Building | Shared Values. Het driekoppige team van curatoren wordt aangevoerd door hoofdcurator Wouter Veldhuis.

Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied

Vandaag, 10:10

Komend weekend laten vier architectenbureaus in een pop-uptentoonstelling zien hoe je honderd compacte woningen en hoogwaardige voorzieningen kunt realiseren op ongebruikte restruimte in het Amsterdamse Wallengebied.

Miljarden extra nodig voor aanleg landelijk waterstofnetwerk

Vandaag, 15:13

Volgens de Algemene Rekenkamer zijn de verwachte opstartverliezen meer dan drie keer zo hoog als het beschikbare subsidiebedrag van 750 miljoen euro.

Brussel wil snellere vergunningen voor elektriciteitsprojecten

Vandaag, 13:39

De Europese Commissie wil dat elektriciteitsnetwerken van lidstaten beter op elkaar aansluiten.

Zeeland stopt samenwerking met aannemers over aanpak Zeelandbrug

Gisteren, 13:56

Volgens de provincie heeft de aannemerscombinatie een kostenraming gepresenteerd die fors boven het eerder vastgestelde budget van 5,5 miljoen euro ligt.

Verbreding Betuwelijn in Duitsland duurt nog minstens tien jaar

Gisteren, 12:30

De bedoeling is dat er in Duitsland meer dan zeventig kilometer spoor bijkomt, elf stations worden omgebouwd en 47 viaducten en bruggen worden aangepast.