Bredero's failliet of springlevend?

19 april 2005, 10:32

Architectuurcentrum Aorta presenteert: BREDERO BOUWT

TENTOONSTELLING: 11 mei t/m 4 juni BOEKPRESENTATIE: 19 mei LEZING: 25 mei

Na een begin als aannemer (van onder andere het Centraal Museum te Utrecht), schakelde Bredero’s Bouwbedrijf in de jaren twintig over op woningbouw. In Utrecht bouwde het bedrijf in Sterrenwijk, de betonbuurt in Ondiep en grote delen van Rivierenwijk. In deze jaren experimenteerde Bredero vooral met het betrekkelijke nieuwe materiaal beton en bouwde betonwoningen door heel Nederland, onder andere in Watergraafsmeer (Betondorp). Later werden er grote hoeveelheden typische jaren dertig woningen gerealiseerd in de kenmerkende baksteenstijl met grote, met pannen bedekte kappen. Dit deed het bouwbedrijf niet alleen in Utrecht en omgeving (Majellapark in Utrecht, Bilthoven en Zeist) maar door heel Nederland van Groningen tot Nijmegen.
Direct na de capitulatie van mei 1940 werd Bredero ingeschakeld bij de wederopbouw (onder andere in Wageningen), met name vanwege de ervaring met systeembouw. Ook werden (papieren) plannen met Dudok en Rietveld gemaakt voor nieuwbouwprojecten ‘na de oorlog’. In Duitsland bouwde Bredero in 1943-1944 noodwoningen in Duisburg. Zoals veel bedrijven had Bredero in 1945 flinke schulden en grote wederopbouwopdrachten lieten aanvankelijk lang op zich wachten. De redding kwam in 1947 met financiële hulp van de Herstelbank, voorwaarde was echter dat Adriaan Bredero aftrad als directeur. De in 1944 bij het bedrijf in dienst gekomen Jan de Vries volgde hem op.

Tot eind jaren vijftig bouwde Bredero’s Bouwbedrijf wederopbouwwoningen door heel Nederland. Het bedrijf begon zich echter steeds meer te richten op grotere bouwprojecten en streefde naar vergaande industrialisatie van het bouwproces. Hierin liep Bredero voorop in de bouwsector. Ook onderscheidde Bredero zich al vroeg door een moderne bedrijfsvoering en schakelde graag wetenschappers en onderzoekers uit andere disciplines in. Kunstenaars werden ingehuurd voor propaganda van het ‘product BBB’ zoals ‘huisschrijvers’ Albert Kuyle en Max Dendermonde en huisfotograaf Cas Oorthuis. Het medium film werd zowel voor als na de oorlog ingezet om klanten te winnen. Het bedrijf streefde bij voortduring naar efficiëntere bouwmethoden en ontwikkelde de systeembouw middels geprefabriceerde kozijnen, tussenwanden, plafondplaten, betonnen dragers en de beroemde B2 blokken. In de woningbouw werd op grote schaal met deze prefab methoden geëxperimenteerd. Maar al snel na de oorlog werd de wens steeds sterker om het totale bouwproces te regisseren: het projectontwikkelen. Bredero kan met recht als uitvinder van de projectontwikkeling in Nederland beschouwd worden.

Het bedrijf boorde in de jaren vijftig nieuwe werkterreinen aan in Australië, Nieuw-Guinea en Perzië (Iran). De onderneming probeerde de in Australië succesvol gebleken formule van projectontwikkeling uit in Nederland en vervolgens ook in andere West-Europese landen. De bouw van Hoog Catharijne was het uitvloeisel hiervan en is te beschouwen als het finest hour van de onderneming. De integrale bouwwijze werd haar handelsmerk en Bredero werd onder meer specialist in het bouwen van winkelcentra in binnen- en buitenland. In de loop van de jaren zeventig keerde het tij in alle opzichten voor het inmiddels wereldwijd opererende bedrijf en het faillissement van Bredero haalde midden jaren tachtig alle voorpagina’s.

BOEKPRESENTATIE donderdag 19 mei
17.00 uur
Ontvangst en verzamelen in Architectuurcentrum Aorta 17.30 uur
Opening in de Domkerk Utrecht door dagvoorzitter mr. W.M.J. Bekkers, advocaat, Wijn & Stael. 17.35 uur
Drs. B. van Santen, auteur: De vooroorlogse periode van de bouw en van Bredero in het Utrechtse. 17.50 uur
Drs. H. Buiter, auteur: De na-oorlogse periode van de bouw en van Bredero nationaal en mondiaal. 18.05 uur
Dr. Ir. W. van Vonno, voorzitter raad van bestuur, Koninklijke BAM Groep N.V.:
De betekenis van de projectontwikkeling en de bouw in Nederland in het heden en in de toekomst. 18.20 uur
Prof. Mr. S.C.J.J. Kortmann, hoogleraar burgerlijk recht, Radboud Universiteit Nijmegen en voorzitter van de Commissie Insolventierecht: Enkele gedachten over de continuïteit van ondernemingen ingeval van insolventie. 18.35 uur
Aanbieding eerste exemplaar Brederoboek aan de burgemeester van Utrecht, mevrouw Mr. A.H. Brouwer-Korf, door Mr. L.K. Kruidenier, voorzitter maatschap Wijn & Stael.

Aansluitend kunt de tentoonstelling bezoeken in Aorta.

Het boek omvat ondermeer de volgende bijdragen:
Bettina van Santen
beschrijft de periode tot 1947 waarin de aannemer/ eigenbouwer zich specialiseert in het bouwen van woningen. In deze periode, onder directeur Adriaan Bredero, stond het experimenteren met nieuwe materialen, nieuwe technieken, efficiency en goede p.r. voorop.

Hans Buiter
beschrijft de periode 1947-1986 onder nieuwe directeur Jan de Vries waarin Bredero’s Bouwbedrijf haar wereldwijde activiteiten kon ontplooien. Bredero wordt de eerste projectontwikkelaar van Nederland.

Willem Bekkers
van Wijn & Stael behandelt de periode 1986 tot heden, waarin hij met Pim Küh en Allard Voûte curator was, met de juridische gevolgen van de roemruchte ondergang van het enorme na-oorlogse conglomeraat Verenigde Bouwbedrijven Bredero en het faillissement.

TENTOONSTELLING 11 mei t/m 4 juni
In de tentoonstelling wordt de moderne bedrijfsvoering van Bredero’s Bouw Bedrijf in beeld gebracht, evenals een greep uit de enorme hoeveelheid projecten van het bedrijf. Een historisch moment voor de stad Utrecht was de bouw van Hoog Catharijne. Gelijktijdig is een tentoonstelling over de geschiedenis van Hoog Catharijne te bezichtigen in het Informatiecentrum Stationsgebied, evenals de toekomstige ontwikkelingen voor het Stationsgebied.

LEZING woensdag 25 mei 19.30 uur
Twee auteurs van het boek Bredero’s Bouwbedrijf, Bettina van Santen & Hans Buiter, lichten de voor- en naoorlogse situatie toe van dit vooruitstrevende bouwbedrijf. Vanuit haar kantoor aan de Maliesingel en later de Kromme Nieuwegracht specialiseert deze aannemer/ eigenbouwer zich aanvankelijk in het bouwen van woningen. De bekendste woningbouwprojecten uit deze periode zijn de woningen aan de Erasmuslaan en Schumannstraat van Gerrit Rietveld. Met de aanstelling van de nieuwe directeur Jan de Vries in 1947 en steun van de Herstelbank in de rug kon Bredero's Bouwbedrijf na 1947 een periode haar wereldwijde activiteiten ontplooien. Het bedrijf legt zich steeds meer toe op grote projecten, zoals winkelcentra.

Locatie:
Architectuurcentrum Aorta
Toegang:
€ 3,50 Vrienden van Aorta, CJP, 65+ en U-pas: € 3,00
Reserveren
verplicht tours@aorta.nu of tel: 030 2321686.

Architectuurcentrum Aorta
, Achter de Dom 14, Utrecht, tel. (030)2321686 Openingstijden: woensdag tot en met vrijdag 12.00-17.00 uur, zaterdag 13.00-17.00 uur.

Infocentrum Stationsgebied
, Vredenburg 90, Utrecht, tel. (030)2305900, stationsgebied@utrecht.nl
Openingstijden: di t/m vrij 13.00 - 18.00 uur, do-avond 18.00 - 21.00 uur, zat. 13.00 - 17.00 uur

Het programma is georganiseerd door architectuurcentrum Aorta in samenwerking met Het Utrechts Archief en Projectbureau Stationsgebied.

Het project is mede mogelijk gemaakt door een projectsubsidie van het Stimuleringsfonds voor Architectuur, de sponsors van architectuurcentrum Aorta, Projectorganisatie Stationsgebied, Koninklijke BAM Groep N.V., Corio Retail Nederland, ING Vastgoed BV, William Properties BV, Breevast BV, Ernst & Young, Heijmans IBC Vastgoedontwikkeling B.V., LATEI projectontwikkeling, Het Utrechts Archief

Trefwoorden

bouwbedrijf

1	Dynamisch wolkenplafond leidt reizigers naar hun Eurostar-trein donderdag, 13 februari
2	Nobel I eerste opgeleverde gebouw binnen herontwikkeling terrein UZ Gent donderdag, 13 februari
3	Maarten van Kesteren architecten transformeert een jaren 60-villa tot passiefwoning woensdag, 12 februari
4	Woonin selecteert Heijmans voor bouw 190 betaalbare huurwoningen in Utrecht dinsdag, 11 februari
5	OZ ontwerpt eigen 'lowtech'-kantoor in Buiksloterham woensdag, 12 februari

Gerelateerde nieuwsberichten

Architect Stadionkwartier failliet

31 juli 2009

Andere nieuwsberichten

Nieuwe Instituut organiseert tentoonstelling over Ma Yansong en MAD Architects

13 februari, 4:47

Op 17 mei opent in het Nieuwe Instituut een tentoonstelling over het werk van de Chinese architect Ma Yansong en zijn bureau MAD Architects. In de expositie wordt het twintig jaar omspannende oeuvre van de wereldwijd geroemde architect belicht.

Dynamisch wolkenplafond leidt reizigers naar hun Eurostar-trein

13 februari, 3:45

Afgelopen maandag is het eerste deel van de wachtruimte van de nieuwe Eurostar-terminal in station Amsterdam Centraal geopend. De door Superimpose Architecture en ZJA ontworpen terminal bevindt zich in de voormalige Amstelpassage.

Kinderdagverblijf met duurzaam karakter en natuurlijke uitstraling

13 februari, 1:11

In opdracht van Kosmo, een aanbieder van kinderopvang in Overijssel en Gelderland, ontwierp Nijhoff Architecten een nieuw kinderdagverblijf in Wierden. Het gebouw, gerealiseerd door Tala, bestaat grotendeels uit hout en andere biobased materialen.