Ingang oostzijde met leesterrassen

Foyer, begane grond

Foyer oost

Doorsnede B-B

Begane grond

Eerste verdieping

Doorsnede oost-west

Ontsluiting begane grond

Ontsluiting eerste verdieping

Foyer

Leesterrassen

Situatie

Gmp wint competitie voor modernisering staatsbibliotheek in Berlijn

23 september 2019, 15:47

Het Duitse architectenbureau Gerkan, Marg and Partner (gmp) heeft de eerste prijs gewonnen in de competitie voor modernisering van de Staatsbibliothek zu Berlin. Volgens de jury weet gmp zowel recht te doen aan het originele ontwerp van Hans Scharoun als aan de eisen van een open bibliotheek voor de 21^e eeuw.

In opdracht van de Stiftung Preußischer Kulturbesitz had het Bundesamt für Bauwesen und Raumordnung veertien internationale architectenbureaus uitgenodigd deel te nemen aan de besloten competitie. De ontwerpwedstrijd betrof de omvangrijke en fundamentele renovatie en herindeling van de vestiging van de Staatsbibliothek zu Berlin aan de Potsdamer Straße.

De jury verkoos het ontwerpvoorstel van gmp; de kracht van dit ontwerp zag ze in de extra ruimte die de architecten winnen door de publiek toegankelijke gebieden uit te breiden. Daarbij weet gmp met zijn ‘gouden boekenschip’ de hoge architectonische kwaliteit van de belangrijke wetenschapsbibliotheek te behouden en zelfs zichtbaarder te maken, aldus de jury.

Publieke ontmoetingsplek
Bibliotheken zijn in de 21ste eeuw meer dan louter een gebouw met een boekenverzameling waar kennis kan worden vergaard. In toenemende mate fungeren ze als een publieke ruimte voor de stedelijke gemeenschap en de kennismaatschappij, waar informatie wordt uitgewisseld en maatschappelijk relevant debat wordt gevoerd, aldus gmp.

“Naast een uitvoerige renovatie met behoud van historie in het achterhoofd, stellen we met het ontwerp ons tot doel om de publieke ruimten in de bibliotheek te herdenken en eigentijdse gebruikskwaliteiten te genereren”, zegt Stephan Schütz, partner bij gmp.

Opening
Het herontwerp voorziet in een ‘barrièrevrij’ gebouw. De lobby ondergaat een herindeling en de kantoorruimte met open vloer in het oostelijke deel van het gebouw breiden de architecten uit tot een publiek toegankelijk gebied. Bij de noordoostelijke hoek van de huidige lobby, tegenover de Marlene-Dietrich-Platz, komen een nieuwe entree en een café met 140 zitplaatsen.

Op het zuiden gelegen leesterrassen bieden uitzicht op een bestaande uitgestrekte waterpartij en zorgen voor vloeiende overgangen tussen binnen en buiten. “Deze opening in de richting van de stad is een reactie op de hedendaagse stedelijke omstandigheden”, aldus gmp.

Ruimtelijkheid
Nieuwe vaste en losse meubels verlevendigen de begane grond en blazen het oorspronkelijke ruimtelijke concept van het gebouw nieuw leven in, leggen de architecten uit. In aanvulling op de traditionele leeszaal en de ruimten voor groepsstudie, bieden nieuwe evenementenruimten, workshop-ruimten en informele werkeilanden tal van ruimtelijke mogelijkheden.

De vrij toegankelijke gebieden krijgen verder een substantiële uitbreiding door verplaatsing van de toegangscontrole naar de eerste verdieping, vlak voor de trappen naar de leeszaal. Daarmee wordt in de lobby weer publieke ruimte teruggewonnen en kan de zuidelijke toegangstrap nieuw leven worden gegeven. De extra ruimte in de lobby wordt gebruikt voor exposities met materiaal uit de collecties.

Het verplaatsen van drukke of lawaaierige activiteiten naar afzonderlijke ruimten, weg van de lobby, vermindert hier de geluidsoverlast.

Hans Scharoun
Het betreffende filiaal van de Staatsbibliothek zu Berlin ligt in het Berlijnse district Tiergarten en is tussen 1967 en 1978 gerealiseerd naar ontwerp van architect Hans Scharoun. Zijn medewerker Edgar Wisniewski heeft vergaande invloed op het ontwerp gehad.

Het gebouw, Bücherschiff genoemd, heeft een monumentenstatus en wordt beschouwd als een icoon van het naoorlogse modernisme in Duitsland. De bibliotheek maakt deel uit van het Kulturforum, waartoe ook een ander belangrijk ontwerp van Scharoun, de Berliner Philharmonie, behoort.

Trefwoorden

renovatie bibliotheek gmp architekten gmp duitsland hans scharoun staatsbibliothek zu berlin berlijn

1	Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor vrijdag, 19 december
2	Faillissement V&D laat nog altijd sporen na in winkelgebieden donderdag, 18 december
3	KAAN Architecten breidt bureauleiding uit donderdag, 18 december
4	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
5	Caroline Voet publiceert ontwerphandboek over Dom Hans van der Laan donderdag, 18 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Bibliotheek met boekengrot van MVRDV

6 november 2017

Stadionplannen Real Madrid deels goedgekeurd

11 oktober 2016

Team met KCAP wint in Shanghai Pudong

15 juni 2016

Abstract lijnenspel in hart van Shanghai

12 augustus 2015

KCAP maakt masterplan Olympic City Hamburg

27 mei 2015

gmp wint competitie Kunsthalle Mannheim

6 december 2012

Vernieuwd hoofdgebouw Hamburgse TU geopend

24 augustus 2012

Nieuw sportcomplex voor Zwitserse Lausanne

22 februari 2012

Philharmonie Berlijn na brand heropend

3 juni 2008

3XN toont sculpturale en 'zelflerende' kantoorkubus Berlijn

26 februari 2020

In beeld: Humboldt Forum Berlijn

23 juli 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

Vandaag, 09:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

Gisteren, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

Vandaag, 13:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

Gisteren, 17:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.