John Habraken, Heineken World Bottles, 1963 (collectie Het Nieuwe Instituut)

Ontwerpen in tijden van schaarste

16 mei 2014, 9:24

Een periode van crisis kan een bron van vernieuwing zijn, schaarste een impuls voor innovatie. Het Nieuwe Instituut in Rotterdam laat het zien in de tentoonstelling Designing Scarcity, die 28 juni opent.

Onder het curatorschap van Jan Boelen/Z33 (Hasselt, België) biedt Designing Scarcity een breed panorama van ontwerpstrategieën die ontwerpers e´n gebruikers aanwenden in tijden van schaarste. De tentoonstelling maakt daarvoor gebruik van ontwerpen, gebouwen, interieurobjecten, gebruiksvoorwerpen en denkmodellen.

Toen en nu
Met de tentoonstelling wil Het Nieuwe Instituut een platform bieden aan kunstenaars, vormgevers, architecten en gebruikers voor wie schaarste geen beperking vormt, maar eerder kansen biedt voor een alternatieve werkwijze.

De ontwerpstrategieën die door deze groep worden ingezet, zijn volgens het instituut te ordenen onder dertien verschillende noemers, waaronder substitutie, reparatie, zelfvoorziening en informatie.

Deze ontwerpstrategieën zijn van alle tijden, stelt Het Nieuwe Instituut. In de afgelopen eeuw zijn ze goed te herkennen in de ontwerpen die tijdens en vlak na de twee wereldoorlogen werden gemaakt, maar ook in werk uit de jaren zeventig en van dit moment.

Om dat te laten zien, heeft de organisatie binnen elk onderdeel van de tentoonstelling zowel historische voorbeelden (deels uit eigen archief) als hedendaagse projecten geselecteerd. Verder tonen masterstudenten van Design Academy Eindhoven eigentijdse oplossingen, geïnspireerd door historische voorbeelden uit het archief van Het Nieuwe Instituut.

De Nederlandse context vormt de rode draad. De diversiteit aan disciplines (architectuur, stedenbouw, vormgeving, mode, etc.) en ontwerpers (professionals én amateurs) wordt zonder hiërarchie gepresenteerd. Elke oplossing, elk object of concept toont op eigen wijze de kracht van schaarste als bron voor innovatie.

Strategieën
De tentoonstelling laat bijvoorbeeld zien hoe er in periodes van schaarste altijd alternatieven zijn gevonden voor materialen en grondstoffen. Het recente project Insect Farm van Atelier Van Lieshout schetst een toekomstscenario met insecten als voedzame, ecologisch verantwoorde en kostenefficiënte voedselbron.

Een herwaardering van reparatie wordt geïllustreerd met het multifunctionele gereedschap Sugru, een duurzaam en kneedbaar siliconenrubber dat bruikbaar is voor reparaties van verschillende soorten objecten. Een voorbeeld uit de categorie zelfvoorziening is The Whole Earth Catalog van Stewart Brand uit 1968. Deze catalogus werd uitgebracht als een overlevingsgids voor de bewoners van de planeet aarde.

De strategie van informeren als aanzet tot DIY (Do It Yourself) wordt onder meer geïllustreerd met plannen en handleidingen van Gerrit Rietveld en Enzo Mari om zelf meubels te maken, en het opendesignsysteem Open Structures van Thomas Lommée.

Verder is werk te zien van onder anderen Formafantasma, Luc Deleu, John Habraken, Herman Hertzberger, J.J.P. Oud, W.H. Gispen en Bruno Mertens.

Designing Scarcity is te zien in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam van 28 juni tot en met 31 augustus 2014.

Trefwoorden

het nieuwe instituut tentoonstelling

1	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
2	2025 in veertien interviews met architecten over hun sport woensdag, 24 december
3	Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026! woensdag, 24 december
4	2025 in acht podcasts door Michiel van Raaij maandag, 29 december
5	2025 in tien columns door Joost Ector maandag, 29 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Tijdelijke industrie in Museumpark

10 september 2014

Van Lieshout creëert vrijstaat op landgoed

20 mei 2014

Modeshow in architectuur van schuim

8 maart 2016

Tentoonstelling structuralisme in Nieuwe Instituut

13 augustus 2014

Zomerse expositie bij Het Nieuwe Instituut

19 juni 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.