'Cijfers te belangrijk bij aanpak probleemwijken'

23 augustus 2010, 14:51
De transformatie van naoorlogse modernistische woonwijken mislukt vanwege een gebrek aan verbeelding bij specialisten. Dat stelt hoogleraar ontwerp en politiek Wouter Vanstiphout in het jongste nummer van het vakblad Justitiële Verkenningen, dat is gewijd aan het thema architectuur en veiligheid.

Vanstiphout behandelt in zijn essay de voorgeschiedenis en gevolgen van de banlieue-rellen in 2005. Hij zet zich onder meer af tegen critici als schrijver Theodore Dalrymple, die de schuld voor de onlusten grotendeels leggen bij de modernistische principes waarmee de wijken zijn ontworpen.

Vanstiphout wijst als oorzaak op de Franse wet op de stadsvernieuwing uit 2003, die een rigoureuze sloop en nieuwbouw in de wijken tot gevolg had. Daarnaast werd er bezuinigd op maatschappelijk werk en veranderde rol van de politie van ‘buurtagent’ tot bewaker van de veiligheid en bestrijder van misdaad.

“Enkele jaren vóór de rellen waren de Grands Ensembles en Cités begonnen te veranderen in bouwplaatsen, en waren de buurtagenten verdwenen ten gunste van paramilitair aandoende patrouilles”, schrijft de bureaupartner van Crimson Architectural Historians.

Harde cijfers
Volgens Vanstiphout wordt er bij transformatie van de doorgaans als problematisch bekendstaande moderne woonwijken te veel naar harde cijfers gekeken. De transformatieprojecten zijn in veel gevallen ‘gebaseerd op abstracte en kwantitatieve normen, die de gemiddelde huisprijzen, inkomensniveaus, oppervlaktes, afstanden en criminaliteitscijfers beschrijven, en ze afzet tegen universeel toegepaste normen van wat als aanvaardbaar wordt gezien’.

Een ‘treurig bijverschijnsel’ van deze manier van denken en handelen is dat, zowel in Frankrijk als Nederland (denk aan de Bijlmer), ‘met de sloop van de problematische structuren ook de door de bewoners geïmproviseerde invullingen en gebruiken verdwijnen, en dat met de herdistributie van de bewonersgroepen ook de prille sociale en economische netwerken uit elkaar worden gerukt’.

Vanstiphout schrijft dat de moderne wijken in een fase van volwassenwording verkeren. “In dit proces beginnen de sociale structuren te ontstaan, lokale rituelen geaccepteerd te worden, bijzondere plekken en plaatselijke symbolen te ontstaan. Het ruimtegebruik begint zich volgens zijn eigen wetmatigheden in plaats van volgens het plan te voltrekken, en de wijk begint zijn eigen elites, pioniers, voortrekkers en netwerken te krijgen.”

Specifiek en lokaal
“Waar de stedelijke transformatieprojecten in Nederland noch in Frankrijk voldoende in slagen, is om deze plekken te zien als specifiek en lokaal, en dus om ze te transformeren vanuit die eigenschappen die ze zelf hebben ontwikkeld, ondanks hun uniforme begin (de modernistische principes, red.) en hun tegenslagen.”

“Ondanks allerlei experimenten, theoretische oefeningen en zelfs enkele effectieve uitgevoerde projecten op dit gebied blijkt het heel moeilijk te zijn om een echte verandering door te voeren in de wijze waarop dergelijke wijken worden aangepakt. De reden hiervoor is dat het probleem op een bijna ontastbaar niveau ligt, en dus vrijwel onmogelijk uit te leggen in termen van ontwerp of van beleid.”

“We hebben hier te maken met een probleem van de verbeelding. Kunnen de specialisten, of het nu gaat om bestuurders, ontwikkelaars of architecten, voorbij de overeenkomsten kijken en de verschillen tussen deze wijken zien? Kunnen zij voorbij hun eigen oprechte afschuw over de blokken en schijven kijken, en zien hoe de bewoners in de kieren en gaten hun eigen stad hebben gecreëerd?”

“En ten slotte: kunnen zij voorbij hun eigen modernistische beginselen kijken en accepteren dat ‘de’ goede stad niet bestaat?”

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Schimmelstraat Amsterdam loopt niet langer dood dankzij woongebouw voor 55-plussers

Gisteren, 16:36

Vormingsjaren van het Nieuwe Bouwen centraal in boek

Gisteren, 15:30

Suikerbrug in Veurne voert gebruikers over hellingbanen langs werelderfgoed

Gisteren, 11:56

Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord krijgt zeventig meter hoge woontoren

Gisteren, 10:57

Provincies zetten in op natuurherstel tegen stikstofimpasse

Gisteren, 13:27

Renovatie Prinsenhof Delft kost negen miljoen meer dan eerder begroot

Gisteren, 09:33

Oproep aan nieuw kabinet: maak topprioriteit van schoon water

21 oktober, 12:26

Zuid-Holland draagt elf locaties Groene Hart aan voor windturbines

21 oktober, 10:45

Advocaten waarschuwen voor beperken bezwaar bij bouw

20 oktober, 11:54

Controle na asbestsanering schiet in derde van gevallen tekort

20 oktober, 9:31
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan