Jørn Utzon overleden

1 december 2008, 12:14

De Deense architect en winnaar van de Pritzker-prijs Jørn Utzon is op 90-jarige leeftijd in zijn woonplaats Aalborg overleden. Voor het grote publiek is zijn naam vooral verbonden aan het wereldberoemde operagebouw aan de haven van het Australische Sydney.

Utzon kreeg de opdracht in 1957, maar stapte voor voltooiing van het opvallende bouwwerk uit het project. Dit voorjaar presenteerde Utzon nog samen met Richard Johnson een ontwerp voor het nieuwe interieur van het operahuis. Naast de markante cultuurtempel in Australië ontwierp Utzon onder meer het theater van Zürich, het parlementsgebouw in Koeweit en de Bagsvaerdkerk in Kopenhagen. Hij ontwierp ook twee fameuze woonhuizen op Mallorca, het eiland waarop hij veertig jaar heeft gewoond. De meeste projecten zijn evenwel uitgevoerd in zijn thuisland Denemarken.

Lange tijd stond de schijnwerperschuwe Utzon bekend als one hit wonder. Pas recent hebben de architectuurvorsers de kracht en variëteit van zijn eigenzinnige oeuvre ontdekt. In 2003 won de Deense architect de prestigieuze Pritzker-prijs, op 84-jarige leeftijd. Een begeleidend essay van de architectuurhistoricus Kenneth Frampton is illustratief in de omslag in waardering voor Utzons werk. Frampton verexcuseert zich in het essay voor het feit dat elke verwijzing naar Utzon ontbreekt in de eerste druk van zijn invloedrijke handboek Moderne Architectuur: Een Kritische Geschiedenis. “Een dergelijke omissie lijkt nu niet te verontschuldigen,” aldus een berouwvolle Frampton.

De bronnen waar Utzon uit putte, waren even divers als zijn bouwkunstige uitingen. Hij liet zich inspireren door de Chinese, Japanse en Islamitische architectuur, maar ook door de machtige bouwwerken van de Maya’s en de eigen Scandinavische architectuur. Tegelijk is ook de beïnvloeding door modernisten als Alvar Aalto en Frank Lloyd Wright zichtbaar in het werk van Deen.

Het creatieve talent van Utzon kwam niet uit de lucht vallen. Zijn vader was een gevierde scheepsontwerper; zijn oom een beeldhouwer en professor aan de kunstacademie. Beide mannen zijn van grote invloed geweest op de jonge Utzon, die ook op latere leeftijd zijn architectuur graag vergeleek met schepen en sculpturen.

De familielijn van kunstenaars en architecten eindigt niet met het overlijden van Jørn Utzon, maar wordt voortgezet door diens kinderen en kleinkinderen. Het architectenbureau Utzon Architecten wordt al sinds lange tijd bestierd door zijn twee zoons, Jan en Kim. Dochter Lin, kunstenares, werkt dikwijls samen met de architecten. Ook een derde generatie Utzons - de zoon en de dochter van Jan - is werkzaam in de architectuur.

Trefwoorden

sydney opera house utzon pritzker architecture prize jørn utzon

1	Omgevingsvergunning voor twee woontorens op Katendrecht Rotterdam onherroepelijk woensdag, 2 april
2	Zeven nominaties BNA Beste Gebouw van het Jaar 2025 maandag, 31 maart
3	Team met Studio Nauta en Pieter Bedaux presenteert hun inzending voor M HKA maandag, 31 maart
4	Omgevingsvergunning nieuwbouwproject Groei! onherroepelijk maandag, 31 maart
5	Team met Groosman wint aanbesteding P+R Meijersplein in Rotterdam dinsdag, 1 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Jaaroverzicht 2008 - In memoriam

24 december 2008

3XN ontwerpt toren nabij Sydney Opera House

25 september 2014

Opknapbeurt voor Sydney Opera House

11 augustus 2016

Jorn Utzon winnaar Pritzker Prize 2003

9 april 2003

Nieuw interieur voor Sydney Opera House

3 april 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

De Zwarte Hond ontwerpt ‘industriële’ leeromgeving voor Gilde Vakcollege

Gisteren, 11:00

Door de installaties en constructie in het zicht te laten, is het gebouw zelf ook leerobject in het bouwkundige onderwijs dat er ook gegeven wordt.

Zorgvuldige inpassing van twee woongebouwen in binnenstad van Hattem

3 april, 5:01

In het hart van Hattem is een achterbouw aan de hoofdwinkelstraat getransformeerd tot woningen. Het ontwerp van Groothuijse de Boer architecten voegt zich in de context van de bestaande stad en brengt tegelijkertijd een nieuwe ordening aan.

Coöperatie De Woonwolk ontwikkelt duurzaam woongebouw in Amsterdam-Noord

3 april, 2:57

Een Amsterdamse wooncoöperatie, De Woonwolk, wil in de wijk Buiksloterham een zeer duurzaam gebouw met ongeveer vijftig appartementen realiseren. In een ‘crowdlending’-actie haalde de coöperatie 100.000 euro voor het bouwproject op.

Benthem Crouwel Architects en Snøhetta ontwerpen Huis van Cultuur en Bestuur in Delfzijl

3 april, 9:33

Benthem Crouwel Architects en het Noorse Snøhetta zijn door de gemeente Eemsdelta geselecteerd voor het ontwerp van het Huis van Cultuur en Bestuur in Delfzijl. Het gebouw gaat onderdak bieden aan gemeentehuis, theater en bibliotheek.

Bureau LUX ontwerpt villa tussen de bomen van een bos

Gisteren, 09:20

Aan de rand van de Veluwe, in de gemeente Vaassen, heeft Bureau LUX architectuur en advies een villa ontworpen die zich tussen de bomen nestelt. Doordat de bosgrond tot aan de woning doorloopt, heb je binnen echt het gevoel middenin het bos te wonen.

Utrecht wil oude dieselmachines weren op bouwplaatsen

Gisteren, 09:05

De gemeente heeft besloten eisen te stellen aan de motoren van mobiele werktuigen bij een vergunningsaanvraag

ABN AMRO verwacht verdere stijging huizenprijzen

3 april, 12:46

De huizenprijzen stijgen dit en volgend jaar verder, na de recordhoogtes van vorig jaar.

Oproep aan klimaatminister voor steunmaatregelen zonnepanelen

1 april, 2:25

Consumenten- en milieuorganisaties vinden dat minister Hermans maatregelen moet nemen om zonnepanelen ook na afschaffing van de salderingsregeling aantrekkelijk te houden.