Jørn Utzon overleden

1 december 2008, 12:14

De Deense architect en winnaar van de Pritzker-prijs Jørn Utzon is op 90-jarige leeftijd in zijn woonplaats Aalborg overleden. Voor het grote publiek is zijn naam vooral verbonden aan het wereldberoemde operagebouw aan de haven van het Australische Sydney.

Utzon kreeg de opdracht in 1957, maar stapte voor voltooiing van het opvallende bouwwerk uit het project. Dit voorjaar presenteerde Utzon nog samen met Richard Johnson een ontwerp voor het nieuwe interieur van het operahuis. Naast de markante cultuurtempel in Australië ontwierp Utzon onder meer het theater van Zürich, het parlementsgebouw in Koeweit en de Bagsvaerdkerk in Kopenhagen. Hij ontwierp ook twee fameuze woonhuizen op Mallorca, het eiland waarop hij veertig jaar heeft gewoond. De meeste projecten zijn evenwel uitgevoerd in zijn thuisland Denemarken.

Lange tijd stond de schijnwerperschuwe Utzon bekend als one hit wonder. Pas recent hebben de architectuurvorsers de kracht en variëteit van zijn eigenzinnige oeuvre ontdekt. In 2003 won de Deense architect de prestigieuze Pritzker-prijs, op 84-jarige leeftijd. Een begeleidend essay van de architectuurhistoricus Kenneth Frampton is illustratief in de omslag in waardering voor Utzons werk. Frampton verexcuseert zich in het essay voor het feit dat elke verwijzing naar Utzon ontbreekt in de eerste druk van zijn invloedrijke handboek Moderne Architectuur: Een Kritische Geschiedenis. “Een dergelijke omissie lijkt nu niet te verontschuldigen,” aldus een berouwvolle Frampton.

De bronnen waar Utzon uit putte, waren even divers als zijn bouwkunstige uitingen. Hij liet zich inspireren door de Chinese, Japanse en Islamitische architectuur, maar ook door de machtige bouwwerken van de Maya’s en de eigen Scandinavische architectuur. Tegelijk is ook de beïnvloeding door modernisten als Alvar Aalto en Frank Lloyd Wright zichtbaar in het werk van Deen.

Het creatieve talent van Utzon kwam niet uit de lucht vallen. Zijn vader was een gevierde scheepsontwerper; zijn oom een beeldhouwer en professor aan de kunstacademie. Beide mannen zijn van grote invloed geweest op de jonge Utzon, die ook op latere leeftijd zijn architectuur graag vergeleek met schepen en sculpturen.

De familielijn van kunstenaars en architecten eindigt niet met het overlijden van Jørn Utzon, maar wordt voortgezet door diens kinderen en kleinkinderen. Het architectenbureau Utzon Architecten wordt al sinds lange tijd bestierd door zijn twee zoons, Jan en Kim. Dochter Lin, kunstenares, werkt dikwijls samen met de architecten. Ook een derde generatie Utzons - de zoon en de dochter van Jan - is werkzaam in de architectuur.

Trefwoorden

sydney opera house utzon pritzker architecture prize jørn utzon

1	Rotterdam presenteert definitief ontwerp voor verbouwing Boijmans van Beuningen donderdag, 30 oktober
2	Appartementengebouw op plek oude basisscholen in Mijdrecht woensdag, 29 oktober
3	Oude werkplaats Rotterdamse haven getransformeerd tot 'basecamp' logistiek bedrijf donderdag, 30 oktober
4	Bouw eerste permanente gebouw Francis Kéré in Europa gestart woensdag, 29 oktober
5	Wenink Holtkamp Architecten borduurt met Villa R voort op context dinsdag, 28 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Jaaroverzicht 2008 - In memoriam

24 december 2008

3XN ontwerpt toren nabij Sydney Opera House

25 september 2014

Opknapbeurt voor Sydney Opera House

11 augustus 2016

Jorn Utzon winnaar Pritzker Prize 2003

9 april 2003

Nieuw interieur voor Sydney Opera House

3 april 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

NOAHH ontwerpt nieuw zwembad in Noordersportpark Haarlem

4 uur geleden

Het zwembad, dat wordt gecombineerd met ongeveer tweehonderd woningen, verrijst op de plek van het huidige zwembad De Planeet. De woningen worden naar goed Haarlems voorbeeld als hoven gegroepeerd rond het zwembad.

Spectaculaire overkapping voor vernieuwd Arnhems busstation Kronenburg

Gisteren, 16:20

Het busstation bij winkelcentrum Kronenburg in Arnhem is vernieuwd. Het station is daarbij voorzien van een golvende dubbele overkapping naar ontwerp van Ruud-Jan Kokke.

Mecanoo transformeert oud laboratoriumgebouw tot informatie- en ontvangstpaviljoen

Gisteren, 15:07

In het Taiwanese Tainan gaat Mecanoo in samenwerking met architectenbureau Mayu en ontwerpbureau Kossmanndejong een verouderd onderzoekscentrum en laboratorium transformeren.

Groot Egyptisch Museum naar ontwerp van Heneghan Peng en West 8 officieel geopend

Gisteren, 14:07

In Caïro is afgelopen weekend het Groot Egyptisch Museum geopend. Het museum nabij de piramides van Gizeh herbergt de grootste schatten van de Egyptische oudheid.

Arons en Gelauff benoemt drie associates

2 uur geleden

Eva Heldeweg, Gijs Beckman en Thom Zijlstra zijn benoemd tot associate partner bij Arons en Gelauff architecten.

DigiBouw 2025 – enkele tips

3 uur geleden

Op 19 en 20 november 2025 vindt in het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs in Utrecht de tweede editie van DigiBouw plaats. Enkele tips voor sessies die voor architecten van toegevoegde waarde zijn.