Jørn Utzon overleden

1 december 2008, 12:14

De Deense architect en winnaar van de Pritzker-prijs Jørn Utzon is op 90-jarige leeftijd in zijn woonplaats Aalborg overleden. Voor het grote publiek is zijn naam vooral verbonden aan het wereldberoemde operagebouw aan de haven van het Australische Sydney.

Utzon kreeg de opdracht in 1957, maar stapte voor voltooiing van het opvallende bouwwerk uit het project. Dit voorjaar presenteerde Utzon nog samen met Richard Johnson een ontwerp voor het nieuwe interieur van het operahuis. Naast de markante cultuurtempel in Australië ontwierp Utzon onder meer het theater van Zürich, het parlementsgebouw in Koeweit en de Bagsvaerdkerk in Kopenhagen. Hij ontwierp ook twee fameuze woonhuizen op Mallorca, het eiland waarop hij veertig jaar heeft gewoond. De meeste projecten zijn evenwel uitgevoerd in zijn thuisland Denemarken.

Lange tijd stond de schijnwerperschuwe Utzon bekend als one hit wonder. Pas recent hebben de architectuurvorsers de kracht en variëteit van zijn eigenzinnige oeuvre ontdekt. In 2003 won de Deense architect de prestigieuze Pritzker-prijs, op 84-jarige leeftijd. Een begeleidend essay van de architectuurhistoricus Kenneth Frampton is illustratief in de omslag in waardering voor Utzons werk. Frampton verexcuseert zich in het essay voor het feit dat elke verwijzing naar Utzon ontbreekt in de eerste druk van zijn invloedrijke handboek Moderne Architectuur: Een Kritische Geschiedenis. “Een dergelijke omissie lijkt nu niet te verontschuldigen,” aldus een berouwvolle Frampton.

De bronnen waar Utzon uit putte, waren even divers als zijn bouwkunstige uitingen. Hij liet zich inspireren door de Chinese, Japanse en Islamitische architectuur, maar ook door de machtige bouwwerken van de Maya’s en de eigen Scandinavische architectuur. Tegelijk is ook de beïnvloeding door modernisten als Alvar Aalto en Frank Lloyd Wright zichtbaar in het werk van Deen.

Het creatieve talent van Utzon kwam niet uit de lucht vallen. Zijn vader was een gevierde scheepsontwerper; zijn oom een beeldhouwer en professor aan de kunstacademie. Beide mannen zijn van grote invloed geweest op de jonge Utzon, die ook op latere leeftijd zijn architectuur graag vergeleek met schepen en sculpturen.

De familielijn van kunstenaars en architecten eindigt niet met het overlijden van Jørn Utzon, maar wordt voortgezet door diens kinderen en kleinkinderen. Het architectenbureau Utzon Architecten wordt al sinds lange tijd bestierd door zijn twee zoons, Jan en Kim. Dochter Lin, kunstenares, werkt dikwijls samen met de architecten. Ook een derde generatie Utzons - de zoon en de dochter van Jan - is werkzaam in de architectuur.

Trefwoorden

sydney opera house utzon pritzker architecture prize jørn utzon

1	Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor vrijdag, 19 december
2	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
3	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
4	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
5	Merwede – overzicht landschapsontwerpen eerste fase vrijdag, 19 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Jaaroverzicht 2008 - In memoriam

24 december 2008

3XN ontwerpt toren nabij Sydney Opera House

25 september 2014

Opknapbeurt voor Sydney Opera House

11 augustus 2016

Jorn Utzon winnaar Pritzker Prize 2003

9 april 2003

Nieuw interieur voor Sydney Opera House

3 april 2008

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.