MVRDV op baksteenseminar over de toekomst van wonen en bouwen
16 mei 2023, 17:24
Onlangs vond bij Hagemeister in Nottuln de twintigste editie plaats van het jaarlijkse baksteenseminar. Thema: ‘Anders denken over architectuur’. Vier sprekers gaven aan hoe zij hun vakgebied zien in relatie tot de grote opgaven en de ontwikkelingen op gebied van esthetiek en techniek. In haar lezing ‘Germany – what’s next?’ lichtte Christine Sohar van MVRDV toe hoe de stad van de toekomst eruit kan zien. Sohar deed dat aan de hand van MVRDV’s plannen voor Traumhaus Funari en de Fuggerei Code.
Als een doek dat waait in de wind, zo moest de gevel ogen van het kantoor van de Vereniging van de Noordwest-Duitse Textiel- en Kledingindustrie in Münster. Martin Behet en Roland Bondzio van behet bondzio lin architekten wisten dat beeld om te zetten in een baksteenfaçade met fijnzinnig uitkragende en terugwijkende lijnen. Bij het ontwerp werd het tweetal geruggesteund door parametrische ontwerpsoftware.
In hun lezing ‘Parametric design and traditional craftsmanship’ lieten Behet en Bondzio zien hoe die moderne ontwerptechniek de inzet van een traditioneel bouwmateriaal als baksteen een enorme boost kan bezorgen. Niet alleen in Münster, ook voor kantoorpand W-Mission in Seoul zetten de architecten parametrisch ontwerpen in om een expressieve gevel uit baksteen te bereiken.
Traumhaus Funari
Christine Sohar, senior projectleider bij MVRDV, liet in haar lezing ‘Germany - what’s next’ zien hoe volgens MVRDV de (Duitse) stad van de toekomst eruit zou kunnen zien. In Mannheim realiseert MVRDV momenteel samen met prefabspecialist Traumhaus een nieuwe wijk met 124 eengezinswoningen en 26 appartementen: Traumhaus Funari. Architect en ontwikkelaar hanteren er een nieuwe visie op de voorstad.
Inzet bij Traumhaus Funari: een betaalbare wijk realiseren, groen en autovrij, architectonisch divers en verfijnd. Voor de woningen werd een catalogus van typologieën ontworpen, met tal van variaties aan materialen, maten, plattegronden en verbindingen naar buiten. Door in te zetten op een brede mix aan bewoners, hoopt MVRDV de buitenwijk te transformeren in een rijke en diverse gemeenschap.
Fuggerei Code
Ter ere van het 500-jarig jubileum van 's werelds oudste sociale woningbouwcomplex – de Fuggerei in Augsburg – ontwikkelde MVRDV samen met de Fugger Stichtingen een handleiding voor nieuwe Fuggereien wereldwijd: de Fuggerei Code. Inclusief studies voor eigentijdse varianten op locaties elders: in Litouwen, Sierra Leone, en een tweede Fuggerei in Augsburg.
Aan de basis van die code staan principes die MVRDV destilleerde uit de oude Fuggerei: wonen als veilige haven, duurzaamheid, het aanmoedigen van humanistische waarden, zelfbeschikking en waardigheid voor bewoners, een sociaal thuis met een ondersteunende gemeenschap en een lonend persoonlijk leven, en voorzien in de spirituele behoeften van de bewoners.
Stadsplanning van morgen
Hoe ziet intelligente klimaatvriendelijke stadsontwikkeling er in de toekomst uit? Dat besprak Prof. Dr. Jürgen Kropp van het Potsdam-Institut für Klimafolgenforschung in zijn lezing ‘City in Climate Change: Perspectives and Solutions for the 21st Century’. Kropp pleitte voor een integrale aanpak van de klimaat- en milieuproblemen in de steden, problemen die vaak ontstaan uit conflicterende visies op de stad: “Compacte steden leiden aan hittestress, terwijl lagere dichtheden zorgen voor meer individueel verkeer – en meer CO2-uitstoot. Oplossingen moeten daarom niet los van elkaar worden gezien. We kunnen bijvoorbeeld in meer uitgestrekte nederzettingen leven als we efficiënte en niet-fossiele vervoersmogelijkheden creëren of innovatieve ideeën ontwikkelen voor wonen en werken.”
Kropp benadrukte de noodzaak om in de stadsplanning van morgen natuurlijke bouwmaterialen toe te passen, duurzame energie te gebruiken en veel groen te integreren. Ook circulariteit zal volgens Kropp in de toekomst een grote rol spelen: “We moeten grondstoffen gebruiken die lokaal geproduceerd worden en duurzaam ingezet kunnen worden.”
Hergebruik
“Er is moed voor nodig om bestaande gebouwen te behouden en te hergebruiken”, stelde de laatste spreker van het baksteenseminar, architect en journalist Stefan Rethfeld uit Münster. In zijn lezing ‘Mijn huis is vele huizen – over de oude en nieuwe cultuur van hergebruik’ maakte Rethfeld een reis door de tijd. Aan de hand van de meest prominente en momenteel veelbesproken verbouwingsopgave van Münster, de historische penitentiaire inrichting in de binnenstad, brak Rethfeld in zijn lezing een lans voor het hergebruik van bestaande panden.
Hagemeisters baksteenseminar
Het jaarlijkse baksteenseminar van Hagemeister vierde in 2023 zijn 20e editie. Het door de architectuurkamers van NRW, Nedersaksen, Hessen, Bremen en Berlijn erkende bijscholingsseminar trekt vakmensen uit heel Duitsland naar het expositiecentrum van Hagemeister in Nottuln. Elk jaar belichten nationale en internationale sprekers de verschillende aspecten van architectuur, bouw en baksteen.
“In de aanloop naar het seminar wisselden we met de BDA Münster-Münsterland van gedachten over materialen en bouwmethoden waarmee in de toekomst architectuur kan worden ontworpen. Er zijn momenteel veel eisen waaraan moet worden voldaan, economisch, ecologisch en wat betreft de bouwcultuur. Wij wilden met het seminar meer ruimte geven aan dit onderwerp”, aldus Dr. Christina Hagemeister, algemeen directeur van Hagemeister.