Impressie zijde fietsroute Noordzijde

Stedenbouwkundige principes

Parkplein als stedelijk mozaïek

Voorbeelduitwerking binnen en buiten

Verschillende lagen van het plan

Impressie kruisbestuiving en interactie

Maquette

Impressie zijde fietsroute Noordzijde

Stedenbouwkundige principes

Parkplein als stedelijk mozaïek

Voorbeelduitwerking binnen en buiten

Verschillende lagen van het plan

Impressie kruisbestuiving en interactie

Maquette

Circulair cultuurcluster Berlijnplein: de runner-up

30 mei 2022, 12:22

Deze maand werd bekend dat consortium De Pleinmakers het circulair cultuurcluster Berlijnplein in Utrecht mag ontwerpen. De runner-up bij de tender was consortium Open, dat een ensemble van zeshoekige paviljoens binnen een modulair systeem ontwierp. Omwonenden zouden niet alleen betrokken worden bij het planproces, maar ook letterlijk mee kunnen bouwen aan het project.

Vorig jaar schreef de gemeente Utrecht samen met onder meer stadslab RAUM een aanbesteding uit voor een circulair cultuurcluster op het Berlijnplein. In een aantal permanente gebouwen wordt plek geboden aan ongeveer vijftig organisaties die actief zijn in onder meer kunst, onderwijs en technologie.

Het consortium dat als tweede eindigde, wordt aangevoerd door aannemer Binx. Het ontwerpteam bestaat uit Civic Architects, BC architects and studies, Flux landscape architecture, Theateradvies, ABT en WomenMakeTheCity. Een belangrijk uitgangspunt was het principe van co-creatie zover door te voeren dat omwonenden ook bij de bouwfase betrokken zouden zijn.

Zo luidde een van de ideeën om bouwblokken te vervaardigen van ter plaatse afgegraven aarde, aangevuld met baggerslib uit de kanalen en rivieren uit de regio. De decoratieve patronen in de gevel, opgebouwd uit keramische tegels en hergebruikte keramische pannen, zouden samen met verschillende doelgroepen uit de stad te ontwerpen en realiseren.

Publieke buitenruimte
Het cultuurcluster dient in de visie van consortium Open meer een publieke buitenruimte dan een verzameling gebouwen te zijn. De buitenranden van het terrein zijn daarom opgezet als een groene pleisterplaats, die van alle zijden en voor iedereen toegankelijk is. “Samen met diverse voorzieningen voor lokale flora en fauna vormt dit parkplein één stedelijk mozaïek dat verschillende levensvormen en culture achtergronden representeert in één gezamenlijke biotoop”, aldus het consortium.

Binnen dit parkplein zijn verschillende deelgebouwen of paviljoens ontworpen binnen een modulair systeem, waarbij verschillende grote en kleine delen bijgebouwd of aangepast kunnen worden, ook met de hand. Het systeem is gekoppeld aan een netwerk van externe trappenhuizen en een centrale ruggengraat voor de uitwisseling van energie.

“Door de gebouwen van gevel tot gevel zonder tussenkolommen te overspannen en gebruik te maken van holle vloeren kan de indeling op ieder moment veranderd worden, zonder rigoreus te hoeven slopen of de installaties flink aan te passen. De vakwerkconstructies van het dak worden parametrisch ontworpen op basis van de eigenschappen van donor-staal uit nader te selecteren sloopprojecten. Zonneschoorstenen zorgen voor grotendeels natuurlijke ventilatie, door diezelfde holle vloeren”, laat het consortium weten.

Zeshoekige vorm
De zeshoekige vorm van de paviljoens moet voor een optimale kruisbestuiving tussen de gebruikers onderling, omwonenden en bezoekers zorgen. Deze openen de blik vanuit iedere functie diagonaal naar verschillende andere activiteiten en zorgen ervoor dat verschillende verbindingen mogelijk zijn met de buitenruimtes en iedere gebruiker in potentie niet vier, maar zes directe buren heeft, aldus het consortium.

“Dit vormprincipe, dat zich in de natuur heeft bewezen als één van de meest optimale clusteringsprincipes voor het combineren van maximaal contactoppervlak met efficiënt materiaalgebruik, zorgt tegelijkertijd voor een gelijkmatige daglichttoedreding en opwarming gedurende de dag, als de verschillende facetten van de gevels door de zon worden aangestraald. Met de zeshoeken ontregelt het cluster de rigide orthogonale structuur van Leidsche Rijn Centrum op een eigenwijze iconische manier, zonder de klassieke principes uit het masterplan te ontkennen”, besluit consortium Open.

Trefwoorden

civic architects circulair bouwen leidsche rijn raum cultuurcluster bc architects & studies womenmakethecity berlijnplein leidsche rijn centrum flux landscape architecture theateradvies circulair utrecht abt binx circulariteit

1	Nieuwe fietsenstalling aan voorzijde station Amsterdam CS officieel geopend woensdag, 25 januari
2	Nieuwe woontoren voor Almere Duin naar ontwerp Zecc donderdag, 26 januari
3	De brutalistische Bunker en zijn 'Maaskantse' toren maandag, 23 januari
4	Space Encounters geeft bestaande gezinswoning gelaagdheid dinsdag, 24 januari
5	Natuurmonumenten: oplossing droogte ligt buiten natuurgebieden maandag, 23 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

What Design Can Do organiseert Make it Circular Challenge

‘Ontwerper heeft sleutel tot circulaire samenleving in handen’

De Pleinmakers wint tender voor cultuurcluster Berlijnplein Utrecht

Vier bureaus ontwerpen woningbouwproject Berlijnplein Utrecht

Aanbesteding circulair cultuurcluster Berlijnplein Utrecht gestart

Nieuw schoolgebouw voor Academie Tien aan Berlijnplein Utrecht

Jonge architecten ontwerpen cultuurgebouw Berlijnplein

Andere nieuwsberichten

Nieuwe gebouwen met 243 woningen op kop Schipholweg Haarlem

3 uur geleden

Naar verwachting wordt in de tweede helft van dit jaar gestart met de bouw van 243 woningen op de kop van de Schipholweg in Haarlem. De woningen worden ondergebracht in twee gebouwen die zijn ontworpen door Dam & Partners architecten.

Jolijn Valk gaat niet voor tweede termijn als BNA-voorzitter

27 januari, 3:11

In juli legt ze de voorzittershamer van de branchevereniging voor architecten neer, zo heeft ze donderdag tijdens een ledenraadbijeenkomst bekendgemaakt. Valk was sinds 2021 voorzitter van de BNA.

OMA verbouwt museum voor Egyptische oudheden in Turijn

27 januari, 1:37

OMA heeft de prijsvraag voor de verbouwing van Museo Egizio in Turijn gewonnen. Belangrijkste ingreep in het winnende voorstel is dat de binnenhof en nog zes ruimtes in het gebouw weer een openbaar karakter krijgen.

Site Practice en ZUS winnen prijsvraag Fritz District in München

27 januari, 10:43

Een groot, leegstaand kantoorgebouw in het zuidoosten van de stad wordt ‘opgeknipt’ en herontwikkeld tot een kleine buurt met een mix van wonen, werken, dagbesteding, kleinschalige detailhandel en horeca.

Praag locatie voor 7e Iconic Houses Congres met excursies

29 minuten geleden

Het Iconic Houses Netwerk presenteert van 22 tot en met 26 mei zijn zevende internationale congres in Praag, met onder meer lezingen en een groot aantal bezoeken aan Tsjechische museumwoningen.

NTR belicht ruim een eeuw woongeschiedenis in tv-serie

1 uur geleden

Komende vrijdag zendt de NTR de eerste aflevering van de vierdelige serie ‘Van krot tot Vinex: 100 jaar wonen’ uit.

Woningcorporatie Ymere wil meer regie minister tegen bouwimpasse

2 uur geleden

Directievoorzitter Erik Gerritsen zegt dat 'corporaties' staan te trappelen om de wooncrisis te helpen oplossen, maar ze kunnen het niet alleen.

Staatssecretaris na rapport PBL: strengere regels voor kringloopeconomie

27 januari, 2:30

Volgens het planbureau heeft het kabinet tot nu toe nauwelijks vooruitgang geboekt om toe te werken naar een circulaire economie.

Historische groei aantal zonnepanelen op woningdaken in 2022

27 januari, 11:22

Belangrijke aanjager van de populariteit van zonnepanelen onder woningbezitters is de salderingsregeling, meldt branchevereniging Netbeheer Nederland.