Situatie

Begane grond

Eerste verdieping

Tweede verdieping

Zevende verdieping

Achtste verdieping

Negende verdieping

Doorsnede AA

Doorsnede BB

Noordgevel

Oostgevel

Detail gevel

Detail vide

Transformatie

Renovatieproces

Situatie

Begane grond

Eerste verdieping

Tweede verdieping

Zevende verdieping

Achtste verdieping

Negende verdieping

Doorsnede AA

Doorsnede BB

Noordgevel

Oostgevel

Detail gevel

Detail vide

Transformatie

Renovatieproces

De ongewenste Walvis werd een luchtige buurtgenoot

8 juni 2021, 14:06

Het kantoorgebouw De Walvis op het Amsterdamse Bickerseiland voldeed na ruim 55 jaar niet meer aan de standaard van de hedendaagse werkplek. In opdracht van de Maarsen Groep heeft KAAN Architecten een ontwerp gemaakt waarmee het prominente gebouw rigoureus is omgevormd tot een licht en eigentijds kantoorgebouw.

Begin jaren 60 van de vorige eeuw zag projectontwikkelaar F.H. Gaus het Bickerseiland in Amsterdam voor zich als een klein Manhattan. Ondanks protesten van bewoners wist de ontwikkelaar De Walvis, vernoemd naar een historische scheepswerf in de buurt, als eerste nieuw kantoorgebouw in het voormalige havengebied te realiseren.

Nog eens vier kantoorgebouwen waren gepland, maar zijn uiteindelijk niet van de grond gekomen. Hier begon namelijk ook een omslag in het gemeentelijk beleid, van city-vorming naar bouwen voor de buurt, vertelt KAAN Architecten.

Indringer
Het gebouw met circa 10.000 m² bruto vloeroppervlak kan gelden als kenmerkend voor de rationele kantoorbouw uit de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw. Het is ontworpen door architect W.F. Lugthart, die vooral bekend is van het Diaconessenziekenhuis in Eindhoven, het eerste ziekenhuis dat als een hoog schijfgebouw is uitgevoerd.

De Walvis werd door de bewoners van Bickerseiland en de andere westelijke eilanden niet als een architectonische verrijking gezien, maar eerder als een indringer in het gebied. KAAN Architecten heeft getracht met een nieuwe architectonische verschijningsvorm het gebouw van een dreiging tot een vriendelijke buurman te maken.

Daarnaast heeft het verzoek van opdrachtgever de Maarsen Groep om een ‘hippe en industriële uitstraling’ met een ‘wow-factor’ voor het vernieuwde gebouw gefungeerd als leidraad bij het ontwerp. Ook is een hoge mate van functionaliteit nagestreefd. Het kantoorgebouw is op de betonnen draagstructuur na volledig vernieuwd.

Sculpturaal
Geïnspireerd door het werk van beeldend kunstenaar Donald Judd – denk aan zijn reeksen van tegen de muur bevestigde rechthoekige elementen – zijn de horizontale strepen van de nieuwe De Walvis optisch los van elkaar gemaakt. De ‘minimalistische sculpturaliteit’ is overigens ook herleidbaar naar eerdere gebouwen van KAAN Architecten.

De vloeren steken rondom het vrijwel vierkante gebouw bijna een meter uit en vormen de massief ogende donkerkleurige banden; in feite zijn deze banden lichte, holle metalen constructies. In het interieur zijn op verschillende plekken sparingen in de vloeren aangebracht het eventueel koppelen van verdiepingen als daaraan behoefte ontstaat, legt het architectenbureau uit.

Patrijspoorten
Het effect van zwevende bouwlagen wordt versterkt door de terug liggende stroken driedubbel glas rond de verdiepingen. De ramen van vloer tot plafond zijn gevat in dunne, nagenoeg onzichtbare verticale sponningen. Om het geheel niet al te fragiel te laten lijken, zijn in een strak ritme glazen patrijspoorten in de ramen geplaatst.

Deze ronde ramen zitten van binnen gezien op ooghoogte in de glazen gevel en zijn met een klik te openen. Ze zijn op te vatten als een verwijzing naar het maritieme verleden van het gebied, maar vooral herinneren de patrijspoorten aan de vroegere tuimelramen van De Walvis, aldus KAAN Architecten.

Licht en ruimtelijk
De bestaande draagstructuur van De Walvis dicteerde een verdiepingshoogte van nauwelijks 3 meter bruto, vertelt het architectenbureau. Daardoor bleek het noodzakelijk alle techniek op de verdiepingen in het zicht te houden; door het maximaal vrijhouden van de verdiepingshoogte kon KAAN Architecten het gebouw luchtiger maken dan het voorheen voor de gebruikers voelde.

De grote ramen, het zicht op de omgeving en het invallende daglicht werken mee aan het luchtiger interieur van het vernieuwde De Walvis . “Dat is vooral het geval als binnen de lichten aan zijn”, aldus de architecten. “Licht, ruimte en zicht, daar was het om begonnen, naast helderheid en een welsprekend voorkomen.”

Nog een aantal ingrepen draagt bij aan een ruimtelijke werking. Zo heeft het architectenbureau er voor gekozen de – rijk met marmer beklede – ontvangstverdieping op de begane grond terug te leggen; tevens is een zware daklijst, die voorheen De Walvis visueel naar beneden drukte en het gebouw een plomp aanzicht gaf, niet meer toegepast.

Met de vernieuwing van het gebouw heeft De Walvis ook het predicaat BREEAM Excellent verworven.

Trefwoorden

amsterdam renovatie de walvis bickerseiland kaan architecten w.f. lugthart kantoorgebouw

1	Woningbouwproject The Hudsons naast het Dakpark opgeleverd woensdag, 22 maart
2	Boskalis en De Vries & van de Wiel realiseren contouren Buiteneiland donderdag, 23 maart
3	Villa door Paul de Ruiter Architects voegt zich in groen duinlandschap vrijdag, 24 maart
4	Studio AAAN realiseert 'terpwoning' in polderlandschap nabij Rotterdam woensdag, 22 maart
5	Door MVRDV ontworpen NIO House in Rotterdam geopend donderdag, 23 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Plannen voor een veerkrachtige stad; KAAN Architecten in Amsterdam

Interieur met transparantie en discretie voor advocatenkantoor

Ingrijpende verbouwing van De Walvis naar ontwerp van KAAN

KAAN Architecten geselecteerd voor ontwerp gerechtsgebouw in Nancy

Kantoor van staal voor MCB International

Duits faculteitgebouw naar ontwerp van KAAN Architecten opgeleverd

KMSKA heropent na verbouwing van elf jaar

KAAN Architecten presenteert eerste film op platform Minutes

Nieuwe rechtbank van Amsterdam heeft rijke binnenwereld

KAAN Architecten geeft KMSKA in Antwerpen nieuwe dimensie

Transformatie Galeries Modernes Rotterdam tot hotel gestart

Multifunctioneel complex met hoge toren op plek Lumièrepand Rotterdam

Hoogste punt voor woontorens Zalmhaven II en III Rotterdam

Ruimtelijke en ingetogen herdenkingsplek te midden van de natuur

KAAN Architecten presenteert bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats Margraten

KAAN Architecten presenteert The Stack op Overhoeks

KAAN Architecten geselecteerd voor onderwijscentrum RuG

KAAN Architecten realiseert compact multifunctioneel gebouw in Nantes

Vernieuwd en uitgebreid Nationaal Museum Kamp Vught geopend

KAAN verbindt CMA-gebouw bij Lille met landschap

Crematorium van KAAN Architecten ligt waardig in het landschap

Ingetogen en krachtig gebouw voor Tilburg University van KAAN Architecten

Wetenschapsinstituut ISMO van KAAN in gebruik genomen

Andere nieuwsberichten

VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven

1 uur geleden

Industrieconcern VDL heeft een plan gepresenteerd voor een opmerkelijk woongebouw op de voormalige golfbaan Welschap in Eindhoven. Het ringvormige complex, een ontwerp van Studio Marco Vermeulen, biedt plaats aan drie- tot vijfhonderd woningen.

Renovatie en transformatie van Gentse patriciërswoning door Volt Architecten

2 uur geleden

Volt Architecten heeft het oorspronkelijk middeleeuwse pand met respect voor zijn historische waarde gerestaureerd en het interieur getransformeerd tot een hedendaags functioneel kantoor voor verschillende culturele verenigingen.

Nieuwe Meldkamer Oost-Nederland in gebruik genomen

24 maart, 4:11

Deze week is in Apeldoorn de nieuwe Meldkamer Oost-Nederland (MK ON) in gebruik genomen. Het gebouw, dat is ontworpen door cepezed, bestaat uit twee dwars op elkaar geplaatste volumes met een cortenstalen gevel.

Villa door Paul de Ruiter Architects voegt zich in groen duinlandschap

24 maart, 2:59

In de duinen bij Heemstede en Aerdenhout is een door Paul de Ruiter Architects ontworpen villa opgeleverd. Uitgangspunt voor het ontwerp van Villa A was om de woning zoveel mogelijk te laten opgaan in het landschap te laten opgaan.

‘Nederlandse’ VN-Waterconferentie eindigt met 700 toezeggingen

Vandaag, 09:45

De afspraken lopen sterk uiteen, maar liggen vaak in het verlengde van duurzame doelen van de VN.

VolkerWessels haalt hogere winst over 2022

24 maart, 10:18

Bouwbedrijf VolkerWessels is er ondanks de sterk gestegen kosten voor materiaal en lonen in geslaagd 2022 met een hogere winst af te sluiten.

Kabinet wil sneller en meer klimaatbestendig laten bouwen

24 maart, 9:24

Overheden, vastgoedeigenaren en de bouwsector moeten bij nieuwbouw van huizen en gebouwen zo veel mogelijk rekening houden met klimaatverandering in de toekomst.