Joost Ector

Open Up!

1 juni 2021, 9:15

Onder de steen waaronder ik leef genoot zijn werk blijkbaar nauwelijks bekendheid. Daarom moest ik toegeven dat ik eigenlijk alleen de naam kende van Paulo Mendes da Rocha, de vorige week overleden Braziliaanse architect en Pritzker Prize-winnaar. Al googelend was het eerste dat ik van hem tegenkwam de uitspraak “Architecture does not desire to be functional; it wants to be opportune.” Die schoot ineens helemaal verkeerd bij mij, waardoor mijn leergierigheid op slag weer verdween.

Over de doden niets dan goeds – dat is de vertrekregeling waar ikzelf ook nog ooit gebruik van hoop te kunnen maken, dus laat ik Paulo verder rusten in vrede. Het ging er ook niet om dat uitgerekend hij het gezegd heeft, en strikt genomen gaat het me zelfs niet eens om het achterliggende idee. Het was de stijlfiguur die me dwarszat, een veel voorkomende. Hier werd met grote stelligheid een persoonlijke mening opgediend als een feit, door iemand die blijkbaar de waarheid in pacht had. En daar dan weer de overtreffende trap van, want kennelijk is ‘de architectuur’ ineens een denkend en voelend wezen geworden, een beetje zoals het coronavirus van de persconferenties; een ‘iets’ met een eigen willetje, dat aan uitverkorenen haar plannen of wensen kenbaar maakt.

Het zal de tijdgeest wel zijn waardoor ik dit soort teksten steeds moeilijker kan verdragen. Ook hier is tenslotte sprake van toe-eigening. Sinds de Verlichting rekenen we architectuur niet meer tot de wetenschappen en accepteren we de subjectiviteit ervan. Daarmee is het volstrekt zinloos geworden om – voor eigen gewin of om andere redenen – zwartwitverhalen over goed en fout op te hangen, hoe krachtig die retorische truc ook werkt bij pogingen om jezelf als visionair te vermarkten. Laten we in plaats daarvan de tijdgeest volgen en ook in de architectuur, misschien wel juist in de architectuur, eindelijk diversiteit omarmen en vieren dat er verschillen van inzicht zijn die zich in veel gevallen beperken tot smaak. Jij hebt jouw architectuur, ik de mijne – gelukkig maar.

In dat licht is momenteel een hoogst amusante stammenstrijd gaande; die tussen de hoogbouwers en de laagbouwers. Het strijdtoneel van deze vete heeft zich recentelijk van Amsterdam verplaatst naar Rotterdam, waar de sterk verdichte laagbouw-woonwijk Little C wordt bewierookt terwijl anderhalve kilometer verderop de toekomstig hoogste woontoren van Nederland in aanbouw is. De felle discussie over hoog of laag, maar dan teruggebracht tot goed of fout, wordt heerlijk fact free en daarmee ongenuanceerd gevoerd, en heeft vooralsnog geen afgetekende winnaar opgeleverd.

Hoe devoot ook ikzelf nu al jarenlang mijn offers breng op het altaar van de architectuur, aan mij heeft ze haar wensen vooralsnog nooit direct kenbaar gemaakt en daarom tast ik, als het om de waarheid gaat, grotendeels in het duister. Tot dat heuglijke moment komt – áls het komt – ben ik gedoemd om een twijfelaar te blijven. Een twijfelaar, die in dit specifieke geval simpelweg denkt dat voor allebei, laag en hoog, wel wat te zeggen valt. Die bovendien niet begrijpt waarom zo’n strijd maar één winnaar kan hebben en geneigd is denken dat er nog honderd-en-één tussenvormen bestaan. Die bij beide uitersten twijfelt over de kwaliteit van de woningen op de onderste verdiepingen en de sfeer op straat. Die stiekem wel denkt: hoe hoger hoe leuker! Die vermoedt dat juist afwisseling ook wel wat heeft, net als harde contrastrijke overgangen. Die vanuit puur persoonlijke smaak met beide genoemde plannen niet echt uit de voeten kan, maar denkt: ieder z’n meug. En: wat leuk dat dit allemaal kan in – Open Up! – Rotterdam.

Wat ook heel goed kan, is dat we na een afmattende lockdown inmiddels allemaal een beetje aan vakantie toe zijn, want langzamerhand vliegen we elkaar van de thuiswerkvloer tot op het geopolitieke toneel zo ongeveer over álles in de haren. Als het meezit gaat de kooi binnenkort op een kier en kunnen we er deze zomer weer even lekker tussenuit. Even ontspannen, een beetje nadenken over het afgelopen jaar en ons realiseren dat het toch maar niks is om opgesloten te zitten, of het nou in je laag- of hoogbouwhuis is, in je land of in je eigen gelijk.

Joost Ector is architect-directeur van Ector Hoogstad Architecten. Voor Architectenweb schrijft Joost Ector iedere maand een column, waarin hij ontwikkelingen die van invloed zijn op het architectenvak van duiding voorziet.

Trefwoorden

column joost ector diversiteit

1	VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven maandag, 27 maart
2	Woningbouwproject The Hudsons naast het Dakpark opgeleverd woensdag, 22 maart
3	Villa door Paul de Ruiter Architects voegt zich in groen duinlandschap vrijdag, 24 maart
4	Boskalis en De Vries & van de Wiel realiseren contouren Buiteneiland donderdag, 23 maart
5	Door MVRDV ontworpen NIO House in Rotterdam geopend donderdag, 23 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Tussenconclusie

Computer says no

Het nieuwe minimalisme

Geen druppel

Belgische toestanden

2022 in tien columns door Joost Ector

Dividend und Verbrechen

Ontwerpen tegen de eenzaamheid

Ook maar een mens

Stronteigenwijs

De oplossing wordt het volgende probleem

Kleine openbaringen

Op naar een succesvolle crisis

Het schaamteloze monument

We gaan het oplossen

Verleden voltooid

Faust in Canada

Het ontroerendste gebouw dat ik ken

De tweede helft

Liefde in beton gegoten

Nieuwe partners en stek voor Ector Hoogstad Architecten

Adopteer een leek

Joost Ector: 'We vinden het moeilijk om geld aan onszelf uit te geven'

Het bijna-gelijk van Baudet

Want ik geloof

Eenvoud

De Gele Hesjes tegen de Groene Khmers

De erfenis van premier Halsema

Het eind van het begin

Laat je niet gek maken

Vergeet het ‘Bilbao-effect’

Genereuze Architectuur

Hoog tijd voor hout

Architectuur van bijna niets

De vergeten groente onder de deugden

Aantoonbare architectuur

Ik wens je een wild plan

De Leefbare Stad

Smart

Waarom springen we niet?

Het moet weer eens gezegd

Varkens

De geruststellende domheid van slimme systemen

De Zaak Naturalis

De schijn van duurzaamheid bedriegt

Stoïcijnse Schoonheid

Tijdbom

Ruimte als instrument

Inclusief is het nieuwe exclusief

Bouw goed of bouw niet

Geen Nazomerdagdroom

Help

Omdat het kan!

Dit komt niet vanzelf goed

Schouders onder World Expo Rotterdam 2025!

Fantastic Voyage

Een (on)mogelijk overmorgen

Terugkijken: gesprekkenreeks Open for Discussion

Architectural Masters of the Metaverse

Op blote knieën naar Groningen

Andere nieuwsberichten

Bureau Kroner ontwerpt tijdelijke nachtopvang voor Rotterdamse dak- en thuislozen

2 uur geleden

In de Vijverhofstraat in Rotterdam is onlangs een tijdelijke nachtopvang voor dak- en thuislozen geopend. Uitgangspunt voor het ontwerp van Bureau Kroner was het realiseren van een kleurrijke omgeving voor de gasten en medewerkers.

Plan Sample gekozen voor blokken met 357 woningen Buiksloterham

Gisteren, 17:18

Een samenwerkingsverband met Space&Matter, Mecanoo en ZUS heeft de tender voor de ontwikkeling van kavel 19 in de Amsterdamse wijk Buiksloterham gewonnen.

Diederendirrix ontwerpt nieuw Archeologisch Depot in Nijmegen

Gisteren, 17:13

De gemeente wil de noodzakelijke verbouwing aangrijpen om de gemeentelijke en provinciale archeologische collecties samen te voegen. Een team met diederendirrix architecten is geselecteerd voor het ontwerp van de verbouwing.

VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven

Gisteren, 14:12

Industrieconcern VDL heeft een plan gepresenteerd voor een opmerkelijk woongebouw op de voormalige golfbaan Welschap in Eindhoven. Het ringvormige complex, een ontwerp van Studio Marco Vermeulen, biedt plaats aan drie- tot vijfhonderd woningen.

Duurzame energiesector wil planmatige vergroening huizen

3 uur geleden

Door wijk voor wijk gestructureerd huizen te verduurzamen kan Nederland op efficiëntere wijze energie besparen, meent de NVDE.

College van Rijksadviseurs: kijk voor ruimtelijke investeringen naar 2100

4 uur geleden

Zeespiegelstijging, klimaatverandering en demografische ontwikkeling vereisen juist na 2050 een ‘fundamenteel andere benadering’, schrijft het CRa.

Adviesraden: overheid geeft niet genoeg aandacht aan zwakke regio

Gisteren, 16:19

De inwoners van zulke gebieden ‘voelen zich niet gezien, laat staan begrepen’ en daar hebben ze ‘alle reden toe’, aldus onder meer de Raad voor de Leefomgeving.