Marjolein van Eig

Het raam mag niet open

13 april 2021, 9:15

De coronacrisis brengt je op de gekste gedachten. Zo overwogen we een tijdje om een huis te kopen aan het ‘verkeersriool’ van Rotterdam, de ’s Gravendijkwal. Aan deze weg staan de prachtigste huizen. Zo ook het pand dat wij op het oog hadden; een mooi en groot huis uit het einde van de 19^e eeuw.

Ik werd uitgelachen door mijn geliefden; alsof ik, die ’s nachts geen enkel geluid kan velen, daar überhaupt zou kunnen wonen. Daar kwam dan nog bij dat we een paar jaar op onze levensduur zouden moeten inleveren. De aantrekkingskracht van de monumentale ruimtes duwden die gedachtes even opzij; eindelijk een huis waar je met meer dan twee mensen tegelijk in de keuken zou kunnen staan. Met een entreehal van marmer en een waanzinnig trappenhuis. Maar goed, de plek was natuurlijk de reden dat we een dergelijk pand zouden kunnen kopen en die plek was dan ook de reden om het niet te doen.

Erfgoedspecialisten noemen de ’s Gravendijkwal liefkozend ‘de oudste snelweg’ van Rotterdam en wijzen op de bijzondere details langs het tracé uit de jaren ’50. Daardoor kun je er nog mooie Mad Men-achtige associaties bij hebben. Maar het is natuurlijk een zwart uitgeslagen betonnen bak waar per uur de meeste auto’s van Rotterdam Noord naar Zuid doorheen rijden.

Geluidsgevoelige locaties zijn er in veel steden, ook op plekken, of wellicht juist op plekken, waar nog woningen gebouwd kunnen worden. Bijna alle nieuwbouw-woningbouwplannen waar we met het bureau aan werken liggen op een geluidsgevoelige plek. Dat weet ik omdat we er geconfronteerd worden met verregaande maatregelen. Er zitten echter ook locaties tussen waar dat geluid mij eigenlijk helemaal niet opvalt. Het zijn plekken waar het geluid meer een vanzelfsprekendheid is, plekken die totaal niet te vergelijken zijn met de ’s Gravendijkwal. Geluid hoort voor een groot deel ook gewoon bij de stad, zou je zeggen.

Maar daar is de regelgeving het niet met me eens. Tussen de 48 en 53 dB kom je met een glasplaatje op het balkon nog wel weg. Maar boven een belasting van 53 dB moeten alle zwakke schakels in de gevel rücksichtslos geëlimineerd worden. Amsterdam heeft daarbij nog eens zijn eigen aanvullende maatregelen. Daar kom je als eenvoudige architect niet uit en daarom schuift er bij het plannenmaken een geluidsadviseur aan tafel. Na zo’n een uitgebreid en uitputtend gesprek merkte mijn collega Roy droogjes op dat Amsterdam kennelijk graag wil dat, wanneer je met je nieuwe woning in de buurt van de ringweg woont, het moet zijn alsof je je qua geluidsbeleving bevindt in Oost-Groningen.

Het gevolg van deze regelgeving is dat er nu op allerlei plekken woningen ontworpen worden waar geen draaiende delen direct in de gevel mogen. In gewoon Nederlands; er mag geen raam open. Het ventileren van deze woningen gaat via een zogenaamde geluidsloggia. Dat is een ‘buitenruimte’ met ramen, een soort serre eigenlijk. Dat klinkt nog best prettig maar omdat het geluid alsnog overdraagbaar zou kunnen zijn als je de ramen van deze geluidsloggia open zou zetten, moeten er flinke roosters in deze serregevel komen. Adieu fijne serre, welkom vliegtuigroosters.

Deze ingrepen versterken mijns inziens juist de beleving van het geluid op deze plek. Want zodra je het raam van de geluidsloggia opendoet, merk je pas op hoeveel geluid er buiten is. Terwijl, als het er voortdurend zou zijn, het vanzelf onderdeel wordt van het huiselijk leven. Dan verdwijnt het naar de achtergrond.

Al die woningen die we nu ontwerpen waar het raam in de gevel niet open kan; dat kan toch niet de bedoeling zijn? Mag de bewoner alsjeblieft zelf bepalen of hij last heeft van het geluid? Mag hij zelf de afweging maken om eens lekker de ramen open te gooien en het verkeerslawaai binnen te laten? Het gaat te ver. En het is ook helemaal niet duurzaam. Wat gebeurt er als over vijftien jaar al het verkeer elektrisch is en de geluidsbelasting sterk verminderd is? Of als de ring overkapt wordt? Of helemaal verdwijnt (kleine kans), vanwege uitstekend openbaar vervoer? Dan zitten al die steden, en Amsterdam voorop, met een berg woningen waar geen raam open kan.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

geluid column marjolein van eig woningbouw

1	Twee gebouwen met studentenwoningen in hartje Rotterdam opgeleverd woensdag, 15 maart
2	Getrapt en uitwaaierend woongebouw is nieuw baken in centrum Lelystad donderdag, 16 maart
3	Tender voor zeventig meter hoge woontoren in Sluisbuurt Amsterdam dinsdag, 14 maart
4	Nieuwbouw op locatie ‘SoZa’ in Den Haag stap dichterbij woensdag, 15 maart
5	Ontwerp verbouwing en uitbreiding Haags Paleis van Justitie gepresenteerd woensdag, 15 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Succesvol experiment met stille klinkers

Architecten, verenigt u

Ouwe starchitects

Toegankelijk

Duurzaam of mooi

Europese Commissie: einde aan vervuiling en lawaai in 2050

Huilen onder systeemplafonds

PBL: meer vakmensen en ambtenaren nodig tegen woningtekort

2022 in tien columns door Marjolein van Eig

Het gebouw als kunstwerk

De andere kant

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

Pakhuis de Zwijger organiseert programma over wonen en geluidshinder

Gaaf land

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

Materiaal als drager van herinnering

Het leven in het trappenhuis

De glasparadox

Ode aan onze oude straat

Gebouwde telmodellen

De reikwijdte van iemand

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

Waarde en weerloos

Dijkenhoge ambities

Wooncrisis én ambtenarencrisis

Unicef: ook Nederland biedt kinderen geen gezonde leefomgeving

De factor tijd

Sloopverbod

Andere nieuwsberichten

Voor Adri Duivesteijn was relatie tussen politiek en architectuur vanzelfsprekend

3 uur geleden

Afgelopen vrijdag is op 72-jarige leeftijd Adri Duivesteijn overleden. Architectuur vormde een rode draad in de loopbaan van de politicus en PvdA-prominent.

Nominaties Gouden A.A.P. 2023 bekend

18 maart, 9:00

Er zijn tien projecten genomineerd voor de zestiende editie van de jaarlijkse Amsterdamse Architectuurprijs, heeft architectuurcentrum Arcam zaterdag bekendgemaakt.

Drijvende installatie van Kunlé Adeyemi in vijvers Nieuwe Instituut

17 maart, 2:02

In een drijvend paviljoen en een aantal pontons vinden van 14 mei tot en met 22 oktober verschillende activiteiten plaats. Het is voor het eerst dat het drijvende werk van de Nigeriaans-Nederlandse architect in ons land te zien is.

Rembrandthuis heropent na verbouwing

17 maart, 11:36

Het museum heeft er meer publieke ruimte bij gekregen, de routing door het gebouw is verbeterd en ruimtes zijn vernieuwd. BiermanHenket is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Minister stuurt 'energiefixers' langs in wijken met slecht geïsoleerde huizen

2 uur geleden

Het kabinet zet extra vaart achter maatregelen om energiearmoede tegen te gaan.

Nederland mede-organisator VN-conferentie over water

Vandaag, 10:40

Wereldwijd moet meer aandacht komen voor schoon en veilig drinkwater, bescherming tegen overstromingen en droogte en voor de betaalbaarheid van drinkwater. Dat wordt de inzet van een grote VN-conferentie in New York.

ING: kopers eerste huis historisch veel kwijt aan hypotheek

17 maart, 1:22

De hypotheekrentes zijn afgelopen jaar razendsnel gestegen en de inkomens konden dat tempo niet bijbenen.

Bouwwereld reageert verdeeld op verkiezingswinst BBB

17 maart, 9:52

Zo vraagt de branchevereniging van bouwmaterialen NVTB zich af wat BBB concreet voor plannen heeft en hoe deze van invloed zullen zijn op de bouwsector.