Marjolein van Eig

Het raam mag niet open

13 april, 9:15

De coronacrisis brengt je op de gekste gedachten. Zo overwogen we een tijdje om een huis te kopen aan het ‘verkeersriool’ van Rotterdam, de ’s Gravendijkwal. Aan deze weg staan de prachtigste huizen. Zo ook het pand dat wij op het oog hadden; een mooi en groot huis uit het einde van de 19^e eeuw.

Ik werd uitgelachen door mijn geliefden; alsof ik, die ’s nachts geen enkel geluid kan velen, daar überhaupt zou kunnen wonen. Daar kwam dan nog bij dat we een paar jaar op onze levensduur zouden moeten inleveren. De aantrekkingskracht van de monumentale ruimtes duwden die gedachtes even opzij; eindelijk een huis waar je met meer dan twee mensen tegelijk in de keuken zou kunnen staan. Met een entreehal van marmer en een waanzinnig trappenhuis. Maar goed, de plek was natuurlijk de reden dat we een dergelijk pand zouden kunnen kopen en die plek was dan ook de reden om het niet te doen.

Erfgoedspecialisten noemen de ’s Gravendijkwal liefkozend ‘de oudste snelweg’ van Rotterdam en wijzen op de bijzondere details langs het tracé uit de jaren ’50. Daardoor kun je er nog mooie Mad Men-achtige associaties bij hebben. Maar het is natuurlijk een zwart uitgeslagen betonnen bak waar per uur de meeste auto’s van Rotterdam Noord naar Zuid doorheen rijden.

Geluidsgevoelige locaties zijn er in veel steden, ook op plekken, of wellicht juist op plekken, waar nog woningen gebouwd kunnen worden. Bijna alle nieuwbouw-woningbouwplannen waar we met het bureau aan werken liggen op een geluidsgevoelige plek. Dat weet ik omdat we er geconfronteerd worden met verregaande maatregelen. Er zitten echter ook locaties tussen waar dat geluid mij eigenlijk helemaal niet opvalt. Het zijn plekken waar het geluid meer een vanzelfsprekendheid is, plekken die totaal niet te vergelijken zijn met de ’s Gravendijkwal. Geluid hoort voor een groot deel ook gewoon bij de stad, zou je zeggen.

Maar daar is de regelgeving het niet met me eens. Tussen de 48 en 53 dB kom je met een glasplaatje op het balkon nog wel weg. Maar boven een belasting van 53 dB moeten alle zwakke schakels in de gevel rücksichtslos geëlimineerd worden. Amsterdam heeft daarbij nog eens zijn eigen aanvullende maatregelen. Daar kom je als eenvoudige architect niet uit en daarom schuift er bij het plannenmaken een geluidsadviseur aan tafel. Na zo’n een uitgebreid en uitputtend gesprek merkte mijn collega Roy droogjes op dat Amsterdam kennelijk graag wil dat, wanneer je met je nieuwe woning in de buurt van de ringweg woont, het moet zijn alsof je je qua geluidsbeleving bevindt in Oost-Groningen.

Het gevolg van deze regelgeving is dat er nu op allerlei plekken woningen ontworpen worden waar geen draaiende delen direct in de gevel mogen. In gewoon Nederlands; er mag geen raam open. Het ventileren van deze woningen gaat via een zogenaamde geluidsloggia. Dat is een ‘buitenruimte’ met ramen, een soort serre eigenlijk. Dat klinkt nog best prettig maar omdat het geluid alsnog overdraagbaar zou kunnen zijn als je de ramen van deze geluidsloggia open zou zetten, moeten er flinke roosters in deze serregevel komen. Adieu fijne serre, welkom vliegtuigroosters.

Deze ingrepen versterken mijns inziens juist de beleving van het geluid op deze plek. Want zodra je het raam van de geluidsloggia opendoet, merk je pas op hoeveel geluid er buiten is. Terwijl, als het er voortdurend zou zijn, het vanzelf onderdeel wordt van het huiselijk leven. Dan verdwijnt het naar de achtergrond.

Al die woningen die we nu ontwerpen waar het raam in de gevel niet open kan; dat kan toch niet de bedoeling zijn? Mag de bewoner alsjeblieft zelf bepalen of hij last heeft van het geluid? Mag hij zelf de afweging maken om eens lekker de ramen open te gooien en het verkeerslawaai binnen te laten? Het gaat te ver. En het is ook helemaal niet duurzaam. Wat gebeurt er als over vijftien jaar al het verkeer elektrisch is en de geluidsbelasting sterk verminderd is? Of als de ring overkapt wordt? Of helemaal verdwijnt (kleine kans), vanwege uitstekend openbaar vervoer? Dan zitten al die steden, en Amsterdam voorop, met een berg woningen waar geen raam open kan.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

geluid column marjolein van eig woningbouw

1	Van boven- en benedenhuis naar een architectenwoning dinsdag, 12 oktober
2	Vijf nominaties voor Abe Bonnema Architectuurprijs 2021 woensdag, 13 oktober
3	Benthem Crouwel transformeert 17e-eeuws wevershuis tot eigentijdse stadswoning donderdag, 14 oktober
4	AM wint tender voor woonblokken Vreeswijkpad Amsterdam maandag, 18 oktober
5	Nieuwe naam en associate partners voor jvantspijker & partners vrijdag, 15 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Succesvol experiment met stille klinkers

Architecten, verenigt u

Europese Commissie: einde aan vervuiling en lawaai in 2050

Huilen onder systeemplafonds

PBL: meer vakmensen en ambtenaren nodig tegen woningtekort

De glasparadox

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

Materiaal als drager van herinnering

Het leven in het trappenhuis

Andere nieuwsberichten

De Nieuwe Verbinding N69 ingepast in natuurlijk landschap

1 uur geleden

Behalve een nieuwe weg zijn bruggen, faunapassages en andere functies gerealiseerd. In het ontwerp van H+N+S Landschapsarchitecten en NEXT architects stond de integratie van infrastructuur, ruimtelijke kwaliteit, landschappelijke inpassing centraal.