Pilot de Marne

Pilot Salland

Pilot Krimpenerwaard

Pilot de Marne

Pilot Salland

Pilot Krimpenerwaard

CRa presenteert resultaten pilots duurzame landbouw

24 juli 2020, 12:30

Het College van Rijksadviseurs (CRa) heeft drie pilots uitgevoerd om te onderzoeken hoe een transitie van landbouw vorm kan krijgen. In de regio’s de Marne (provincie Groningen), Salland (Overijssel) en de Krimpenerwaard (Zuid-Holland) hebben verschillende partijen onderzocht hoe vormen van landbouw gecreëerd kunnen worden die boeren bestaanszekerheid verschaft in een aantrekkelijk en gezond landschap.

Het College van Rijkadviseurs heeft in 2018 Panorama Nederland gepresenteerd, waarin we pleiten voor een New Deal tussen boer en maatschappij. Naast een eerlijker inkomen voor de boer heeft de New Deal als opbrengst schoon water en schone lucht, een gezonde bodem, meer biodiversiteit en een aantrekkelijk en toegankelijk landschap.

Om uit te vinden hoe zo’n New Deal er in verschillende regio’s concreet uit zou kunnen zien, zijn drie regio’s met andere landschapstypen uitgekozen voor de pilot: klei (de Marne), zand (Salland) en veen (Krimpenerwaard). Het CRA heeft de pilots uitgevoerd met onder meer boeren, andere lokale partijen, drie landschapsbureaus, het Louis Bolkinstituut en het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen.

Samenvatting pilot de Marne:
In de noordelijke kleischil, grenzend aan de Waddenzee en het Lauwersmeer, ligt de regio De Marne. De vruchtbare zeeklei in combinatie met het milde klimaat maken van De Marne één van de beste landbouwgebieden ter wereld. De afgelopen decennia heeft het gebied zich echter steeds meer gespecialiseerd in een beperkt aantal gewassen. De intensieve landbouw van vandaag de dag leidt tot opgaves op het gebied van bodemkwaliteit, gesloten kringlopen, biodiversiteit, waterkwaliteit en waterkwantiteit.

De pilot bevat een perspectief voor 2050 waarin landbouw en landschap stevig met elkaar verweven zijn. De Marne kent een robuuste ecologische dooradering met akkerranden, verbrede maren en ecologisch beheerde dijken. De duurzaam beheerde bodem vormt de basis voor een minimaal gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest. De akkerbouwer en melkveehouder wisselen grondstoffen, producten en diensten uit. Het perspectief vraagt echter om een grote omslag ten opzichte van de huidige bedrijfsvoering. De pilot bevat ook een aantal concrete stappen en adviezen naar de overheid.

Flux landscape architecture was als landschapsbureau betrokken bij de pilot

Samenvatting pilot Salland
Salland – gelegen in Overijssel - kent een grote landschappelijke diversiteit; de IJssel en haar uiterwaarden, oeverwallen, marken, enken, jonge ontginningen, dekzandruggen en de weteringen die door het gebied lopen. Deze diversiteit staat echter onder druk. Het systeem van voedselproductie stuurt aan op efficiëntie van productie, met kleine marges en met een voortschrijdende schaalvergroting tot gevolg. Tegelijk staan het landschap en de landbouw onder druk door een scala aan maatschappelijke opgaven: de stikstofproblematiek, afname van biodiversiteit, klimaatadaptatie en –mitigatie en wateropgaven.

Het perspectief voor 2050 toont hoe in Salland een nieuwe balans gerealiseerd kan worden tussen landschap, schaalgrootte en agrarisch landgebruik. Vernieuwende agrarische bedrijfsmodellen ondersteunen de landschappelijke diversiteit en waarden. Het landschap, de bodem en (natuurlijke) waterhuishouding vormen het vertrekpunt voor de landbouw en scheppen de randvoorwaarden. Dorps- en stadsranden worden beter verweven met het landelijk gebied en in de lagere, nattere delen langs de weteringen en in kwelzones ontstaat een zelfregulerend watersysteem waar natte natuur gecombineerd wordt met landbouw.

NOHNIK architecture and landscapes was als landschapsbureau betrokken bij de pilot

Samenvatting pilot Krimpenerwaard
Het veenweidegebied in de Krimpenerwaard behoort tot een van de meest waardevolle en kenmerkende landschappen van ons land. De opgaven waar de landbouwsector als geheel voor staat, zoals verduurzamen en de reductie van stikstof, komen in de Krimpenerwaard samen met specifieke gebiedsopgaven zoals het tegengaan van CO2 emissies en bodemdaling in het veen en de zorg voor weidevogels en biodiversiteit.

De zoektocht in de pilot was om een vorm te vinden van landschapsinclusieve melkveehouderij met minimale bodemdaling en het zo ver mogelijk halen van maatschappelijke opgaven. Er wordt vandaag de dag al met relatief hoge peilen geboerd in de Krimpenerwaard, op die kennis en kunde kan worden voortgebouwd. Melkveehouderij blijft de drager in het gebied. Een slimme landschappelijke zonering van de polder, met huiskavels, veldkavels en natuurkavels, ondersteunt de ontwikkeling van kringloopbedrijven. Het karakteristieke veenweidenlandschap wordt ook in 2050 door de boeren beheerd.

van Paridon x de Groot was als landschapsbureau betrokken bij de pilot

Trefwoorden

landbouw flux landscape architecture de marne college van rijksadviseurs van paridon x de groot landschapsarchitecten panorama nederland salland krimpenerwaard nohnik architecture and landscapes platteland

1	Universiteit van Wageningen heeft een nieuw gebouw voor dialoog maandag, 15 augustus
2	Honderd ontwerpers geselecteerd voor deelname reuzenmaquette Nederland maandag, 15 augustus
3	Nieuw interieur van NN stelt circulariteit centraal dinsdag, 16 augustus
4	Restaurant Capital Kitchen prikkelt alle zintuigen woensdag, 17 augustus
5	Volumes distributiecentrum opgeknipt om monotonie te doorbreken vrijdag, 12 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

‘Door verkokerd denken zit de Nederlandse ruimtelijke ordening muurvast’

Pleidooi voor nationaal akkoord rond toekomst landbouw

Terugkijken: Rijksbouwmeester Floris Alkemade in Zomergasten

Ontwerpprijsvraag voor biobased bouwen op woningbouwlocatie Oirschot

NOHNIK presenteert opgeleverde brand- en uitkijktoren Kalmthoutse Heide

Stikstofuitstoot moet in sommige gebieden 70 à 80 procent omlaag

Miljoeneninvestering voor duurzame voedselproducent

Advies: Meer doen om kwaliteit bodems te verbeteren

Duurzame 'Boerderij van de Toekomst' van start

Rapport: stikstofplan kan rigoureuze maatregelen voorkomen

Eo Wijers-prijsvraag: Naar een aantrekkelijk en vitaal platteland

Klimaatrapport: landgebruik moet op de schop

In de Rotterdamse haven drijft een volwaardige zuivelboerderij

Minister maakt omslag naar kringlooplandbouw

Bebouwing rukt op in heel Nederland

Panorama Nederland officieel gelanceerd

Planbureau: productie voedsel onhoudbaar

'Boeren willen vernieuwing in de landbouw’

Floor Milikowski: stimuleer innovatie in de regio

Droogte bedreigt monumentale bomen en historische landschappen

'Nieuw soort stalvloer kan stikstofuitstoot fors verkleinen'

CRa pleit bij kabinet voor 'New Deal' tussen boer en maatschappij

Winnaars ontwerpprijsvraag Panorama Lokaal bekend

Video: afsluitende talkshow Panorama4daagse

'Aarde redden kan goedkoop: geef landbouwgrond terug aan natuur'

Lichtkunstwerk GROW eerbetoon aan schoonheid en belang landbouw

Gemeenten willen miljard euro voor platteland

Andere nieuwsberichten

Postpark van DELVA is een eerste stap in vergroening HS Kwartier

Gisteren, 11:25

Het gebied rond station Hollands Spoor in Den Haag ondergaat een stedelijke herontwikkeling met gemengd programma. Delva Landscape Architecture | Urbanism presenteert het Postpark, een van de eerste stappen in de transformatie.

Superimpose Architecture ontwerpt vergadercentrum in de kelder

17 augustus, 3:57

Architectenbureau Superimpose Architecture kreeg de opdracht om in de Chinese stad Hangzhou een aantrekkelijk vergadercentrum voor een jonge, trendsettende doelgroep te ontwerpen. In een kelder.

Restaurant Capital Kitchen prikkelt alle zintuigen

17 augustus, 12:48

Passend bij de ambitie om Capital C een hoofdstedelijk centrum voor de creatieve industrie te laten zijn, biedt het restaurantinterieur een onderdompeling in kunst en design.

Nieuw interieur van NN stelt circulariteit centraal

16 augustus, 2:31

In opdracht van Nationale-Nederlanden (NN) heeft Fokkema & Partners Architecten een ontwerp gemaakt voor de verbouwing van de bestaande kantoren in Rotterdam en Den Haag.

NVDE: isolatie sneller terugverdiend door hoge energieprijzen

Gisteren, 16:31

De terugverdientijd van verduurzamingsmaatregelen als isolatie of warmtepompen is gemiddeld drie keer korter dan aan het begin van 2021, stelt de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie.

Minder omzet BAM door verkochte onderdelen, winst omhoog

Gisteren, 09:45

Bouwbedrijf BAM heeft afgelopen halfjaar minder omzet behaald dan in de vergelijkbare periode van 2021, behalve in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland.

‘Stikstofgesprekken gaan nog te weinig over oplossingen’

17 augustus, 4:57

Dat signaleert Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel waarbij 110 natuurorganisaties, boeren, burgers, wetenschappers, banken en bedrijven betrokken zijn.

Lage waterstand mogelijk probleem voor Nederlandse bouw

17 augustus, 11:14

Door de lage waterstand in de grote rivieren kan er onvoldoende zand en grind uit Duitsland aangevoerd worden, schrijft het AD.

Vereniging Eigen Huis wil 10.000 betaalbare starterswoningen per jaar

16 augustus, 4:44

Met jaarlijks minimaal 10.000 nieuwe starterswoningen van maximaal 260.000 euro krijgen jonge mensen weer perspectief op de woningmarkt, hoopt de vereniging.