Gevel

Begane grond

Tussenniveau

Eerste verdieping

Situatie

Gevel

Begane grond

Tussenniveau

Eerste verdieping

Situatie

Nieuwbouw voor Z33 biedt waaier aan ruimtelijke ervaringen

30 maart 2020, 15:03

Het kunstencentrum Z33 in Hasselt, België, beschikt sinds kort over een nieuw tentoonstellingsgebouw: Vleugel 19. Zorgvuldig ingepast in de context voegde de Italiaanse architecte Francesca Torzo een ‘onspectaculair’ gebouw toe, met een uitdagend interieur. Het kunstencentrum toont zich bijzonder tevreden.

Voor Z33, Huis voor Actuele Kunst, Design & Wereldarchitectuur, is sinds 2002 gevestigd in een voormalig begijnhof in het centrum van Hasselt en een aansluitende tentoonstellingsruimte, die in 1958-1959 werd gerealiseerd. Hoewel de locatie uitstekend beviel, constateerde de instelling rond 2010 dat ze sterk behoefte had aan nieuwe ruimte.

De opslag- of productieruimte en de expositieruimten waren niet altijd geschikt voor grootschalige installaties, video’s of ruimte-specifieke werken, de oude begijnhuisjes voldeden niet langer aan de verwachtingen van hedendaags bezoekerscomfort, aldus Z33. Echter, het gehele begijnhof en de resten van de oude kerk in de tuin moesten bewaard blijven en Vleugel 58 beschikte over mooie zalen met veel daglicht.

Inpassing
Z33 koos voor uitbreiding van de bestaande tentoonstellingsvleugel op hetzelfde perceel. Specifiek koos het kunstencentrum voor het voorstel van Francesca Torzo, die een concept had ontwikkeld waarbij de nieuwbouw onlosmakelijk was verbonden met Vleugel 58, het begijnhof en het omringende (middeleeuwse) stadsweefsel.

Meest in het oog springend is de lange, nagenoeg ononderbroken muur aan de Bonnefantenstraat. De muur is volledig dicht, op een enkele kleine insnijding na: de nieuwe hoofdingang van Z33. Met deze keuze versterkt Torzo het karakter van het driehoekige bouwblok, dat zich aan elke zijde toont met een gesloten baksteenwand.

Ook voor de nieuwe wand heeft Torzo baksteen gebruikt, maar in een ongebruikelijke ruitvorm. De dieppaarse, roodachtige kleurschakeringen van de bakstenen heeft de architecte bepaald na een studie naar de geschiedenis van baksteengebruik in de regio.

Binnentuinen
De nieuwbouw valt, aldus Z33, als een puzzelstukje op zijn plaats tussen Vleugel 58, het begijnhof, het jenevermuseum en de huizen verderop in de straat. Aan de tuinzijde toont zich eenzelfde zorgvuldige inpassing, waar de nieuwe Vleugel 19 een extra binnentuin creëert.

Een ritmisch patroon van hoge, smalle ramen sluit aan deze kant aan op de vormgeving van Vleugel 58. In het midden doorbreekt een hoog geplaatst, imposant raam het patroon en geeft Vleugel 19 een eigen gezicht.

Ook in het interieur komen Torzo’s zorgvuldige bestudering van de geschiedenis en architectuur van de plek tot uitdrukking. De geborgenheid van de begijnhofhuisjes – met de opeenvolging van ruimten, afgesloten van de stad door een dichte muur, wordt weerspiegeld in de nieuwbouw. Het begijnhof als een plek van verstilling binnen het stedelijk weefsel vindt een pendant in Vleugel 19.

Verscheidenheid aan ruimten
Na het betreden van het gebouw wordt de bezoeker geleidelijk, via een patio met een boom en een fontein, weg van de drukte van de stad naar een plek voor vertraging en aandacht geleid. Net als in het bestaande tentoonstellingsgebouw biedt Vleugel 19 compleet verschillende ruimten – met of zonder daglicht, groot, klein, langwerpig of met een ronding.

Naast een indeling die bekend is van Vleugel 58, heeft Torzo ook volumes toegevoegd die Z33 nog niet had: een hoge toren, een brede zaal en een hoge passage. De twee gebouwdelen zijn daardoor verschillend, maar vullen elkaar aan en vormen een duidelijk geheel, aldus de kunstinstelling.

Op de begane grond volgt de variatie in ruimten elkaar op met bovendien verrassende overgangen. Opvallend is het diamantvormige reliëf in de plafonds, dat niet alleen decoratief is, maar ook moet bijdragen aan een betere akoestiek. Op de etage van de nieuwbouw bevindt zich één grote zaal, met ver doorzicht naar de bestaande vleugel. Tevens biedt de grootste zaal zicht op de binnentuin.

Onspectaculair
Vleugel 19 biedt de bezoeker een verbazingwekkende waaier aan ruimtelijke ervaringen, meldt Z33. Daarnaast zal het gebouw met de dwingende tentoonstellingsruimten een uitdaging zijn voor curatoren en kunstenaars.

“Het druist in tegen de stijl van recente gebouwen die aan de buitenkant spectaculair ogen maar binnenin de eigenlijke tentoonstellingsruimten erg als witte dozen poneren”, aldus de kunstinstelling. Van buitenaf gezien is dit gebouw onspectaculair: niet opzichtig of onbegrijpelijk in zijn bouwkundige logica, wat volgens de Z33 vaak het geval is bij recente (museum)gebouwen.

“Door de opvallende afwezigheid van spectaculaire kenmerken kun je je afvragen waar de architectuur in schuilt”, stelt Z33. “Die is er dus niet, als je gelooft dat architectuur bestaat bij gratie van wild gesticuleren. Maar als je architectuur begrijpt als een gebaar dat verschillen op een dwingende manier in de wereld zet, dan is dit gebouw een extreem voorbeeld van architectuur.”

Trefwoorden

interieur hasselt (belgië) expositieruimte z33 tentoonstellingsruimte kunstencentrum francesca torzo belgië hasselt

1	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2023 bekend maandag, 18 september
2	Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum vrijdag, 22 september
3	Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande woensdag, 20 september
4	Echte architecten dinsdag, 19 september
5	Voormalig garagepand aan Scheldeplein Amsterdam gerenoveerd en uitgebreid dinsdag, 19 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Architectuurteam voor Hasselts museum gekozen

17 september 2012

Doorkijkkerk voor landschap Borgloon

9 september 2011

Museumuitbreiding met sculpturaal monolithisch gebouw

9 september 2020

Oproep voor opmaak ontwikkelingsvisie Health campus Zuid

22 april 2021

Zeven finalisten EU Mies van der Rohe Award 2022 bekend

17 februari 2022

Expositie over ‘Verloren Ontwerpen’ in Hasselt

15 mei 2017

Veelomvattende solotentoonstelling Grcic in Z33

13 januari 2015

Ruimtelijke tape-installatie bij Z33

4 december 2012

Sotheby's New York verbouwt naar ontwerp OMA

26 februari 2019

Museum met ondergrondse expositieruimte voor Helsinki

29 augustus 2018

Ranke woongebouwen als schepen aan de kade

10 februari 2021

Expositieruimte als coulissenlandschap

7 maart 2018

Een expositieruimte met een zilverkleurige toef

4 december 2017

OMA realiseert evenementenruimte voor kunstzinnig Dubai

16 maart 2017

Uitwaaien in het klein

15 juni 2020

Evenement Brussels Design September zoekt het dichterbij

5 augustus 2020

WonderWoods Utrecht krijgt ruimte voor digitale kunst

25 augustus 2020

Ontwerper gezocht voor inrichting entreegebied Z33 in Hasselt

22 februari 2022

VenhoevenCS presenteert masterplan uitbreiding Corda Campus Hasselt

25 februari 2022

Belgen trekken stekker uit tramlijn Hasselt-Maastricht

24 mei 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Benthem Crouwel wint prijsvraag voor herontwikkeling deel Praags plein

22 september, 3:41

Op het zogeheten vierde kwadrant van Vítezné Námestí (wat in het Nederlands valt te vertalen als Victorieplein) verrijst voor 100.000 vierkante meter aan nieuwe functies, waaronder woningen, kantoren en een cultuurcentrum.

'Reis naar Nieuw Zeeland' beloond met tweede Eo Wijers-regioprijs

22 september, 2:32

Het ontwerpteam van Bureau B+B urbanism and landscape architecture, RO&AD Architecten en Buiting Advies is gekozen tot regiowinnaar Midden-Zeeland van de Eo Wijersprijs.

Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum

22 september, 12:14

Dankzij een prefab bouwsysteem, een basisopzet vanuit drie plattegronden en extra aandacht voor de geveldetaillering wisten BureauVanEig en Zecc Architecten een hoogwaardig blok met betaalbare woningen te realiseren.