Toen ze bij XOOMlab nog 'gewoon' op kantoor werkten

Architecten werken vanuit huis: XOOMlab

23 maart 2020, 16:27

Het kabinet heeft werkend Nederland opgeroepen zoveel mogelijk thuis te werken, als een van de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. Ook architecten geven gehoor aan deze oproep. Architectenweb vraagt aan verschillende bureaus hoe zij hier vorm aan geven. In deel 10 een gesprek met Harvey Otten van XOOMlab, een collectief van onder meer architecten en ontwikkelaars. “Als kleine zelfstandige heet je kwetsbaar te zijn, maar in een crisis moeten de grote ondernemingen als eerste worden geholpen.”

XOOMlab bestaat uit veertien zzp-ers. Kun je kort uitleggen hoe deze organisatie precies werkt en hoe de omslag naar thuiswerken verliep?
“Halsoverkop ben ik vorige week ook thuis gaan werken. Wij hebben een beroep waarbij dat makkelijk kan. Normaal neem ik al mijn laptop mee naar mijn werk en plug ik daar in op een scherm en toetsenbord, nu werk ik vanuit huis in dezelfde Dropbox-mappen. Wij zijn bij XOOMlab met veertien zelfstandigen, maar we werken heel veel samen. Vorige week maandag heb ik direct acht collega’s aan de lijn gehad om projecten te bespreken, inmiddels ben ik heel wat conference calls en telefoontjes verder. Thuis hebben we onze slaapkamer ingericht als ‘conference room’, omdat in dit architectenhuis met open verbindingen over drie verdiepingen anders alle gesprekken door het trappenhuis galmen.

Bij XOOMlab hebben we nog meer dan reguliere bureaus allemaal onze eigen expertise. Interieur, stedenbouw, projectontwikkeling, technisch tekenwerk, projectorganisatie; dat maakt die samenwerking ook zo interessant. Omdat we altijd al zelfstandig werken is het thuiswerken een kleine stap. Vooralsnog lopen opdrachten gewoon door. De bouwsector is ook nog aan de slag.

Het is natuurlijk wel de vraag hoe lang corona ons in de greep houdt en wat de gevolgen zijn daarna. De economische crisis die altijd volgt op jaren van hoogconjunctuur lijkt nu versneld. Gelukkig zijn veel van mijn opdrachten eigen initiatieven. In crisistijd worden mensen die initiatief nemen meer gewaardeerd, dus wat dat betreft blijf ik optimistisch.”

ZZP-ers zijn een extra kwetsbare beroepsgroep nu. Hoe spelen jullie in op eventueel stilvallen van bouwprojecten en opdrachten? Gaan jullie een beroep doen op de hulpregeling vanuit de overheid?
“Niemand van ons hoeft gebruik te maken van de hulpregeling. En dat terwijl de overheid gratis geld geeft. Of hoogopgeleide zzp-ers kwetsbaar zijn, waag ik dan ook te betwijfelen. Ik denk dat je als zelfstandige mét personeel heel wat slechter af bent. Dat niet één van ons de dertien anderen hoeft uit te betalen, blijkt andermaal een voordeel. De afgelopen jaren hebben wij allemaal heel goed geld verdiend. Mochten projecten plotseling tot stilstand komen, dan kunnen we de eerste jaren heel wat klappen opvangen. Daarnaast zitten we bijna allemaal in een Broodfonds voor onze arbeidsongeschiktheid en hebben we ons pensioen veelal in vastgoed gestoken. Adel verplicht.

Ons model is ontstaan na de crisis van 2008. We doen dit al ruim tien jaar zo met eenzelfde kern van deelnemers. Tijdens de vorige crisis hebben we geleerd dat we er ook voor elkaar zijn, door elkaar opdrachten te gunnen en door samen nieuwe kansen te grijpen. Als het over zzp-ers gaat wordt teveel gekeken naar mensen die nauwelijks zelfstandig zijn. Ik denk dat de echte zzp-er de maatschappij heel veel geld oplevert. Ons model als samenwerkende zzp-ers laat heel veel ruimte voor eigen initiatieven en blijkt daardoor al meer dan tien jaar innovatief en efficiënt.”

De economie staat op het moment zo goed als stil en het is nog onduidelijk hoe we er voor staan als de coronacrisis straks is bezworen. Hebben jullie al gedachten over hoe het in de toekomst verder zou moeten, mede met het oog op de situatie op bijvoorbeeld de woningmarkt?
“De noodstop die we nu moeten maken, zal nog wel even doorwerken. De kredietcrisis van 2008 had vrijwel direct invloed op de bouw en het vastgoed. Dat zal nu wat langzamer gaan. Uiteindelijk is het onvermijdelijk dat de gekte van de laatste jaren stopt. Vaak wordt dan gekeken naar de hoge prijzen die voor koopwoningen in met name Amsterdam worden gevraagd. Ongetwijfeld zullen de excessen verdwijnen, maar de komende jaren zal er veel vraag naar woningen blijven.

Ook tijdens de kredietcrisis groeide Amsterdam met 10.000 inwoners per jaar, terwijl er nauwelijks woningen bij kwamen. Het is daarom maatschappelijk van belang dat er wordt doorgebouwd. Eerlijk gezegd maak ik me meer zorgen om een ontwikkeling die al voor de corona-uitbraak was ingezet. In het vierde kwartaal van 2019 werden in Amsterdam nauwelijks nog vergunningen voor woningen aangevraagd. Dat had tal van oorzaken, maar de meest pijnlijke is dat het huidig stadsbestuur daar een grote rol in speelt.”

Arrogantie van de gemeente
“Rond de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2018 brak Amsterdam bouwrecords. Het nieuwe college van wethouders had de arrogantie om te denken dat marktpartijen toch wel zouden bouwen, ongeacht de voorwaarden die zij zouden stellen. Bij meer dan tien woningen moet je al ontheffing vragen van de verplichting minstens veertig procent sociale huurwoningen binnen je project te realiseren. Er zijn intervisie- en supervisieteams, voordat je een aanvraag mag doen.

Als je dan eindelijk toestemming hebt om de vergunning voor een woning aan te vragen, dan mag je nog een keer langs welstand, behandelt de bibob-dienst je of je een crimineel bent en krijg je van bouw- en woningtoezicht een bericht dat de beslissing over de omgevingsvergunning ‘vanwege grote drukte (andermaal) wordt uitgesteld’.

Ondertussen zagen we de bouwprijzen iedere maand stijgen en deed het gemeentebestuur, dat de mond vol had van betaalbare woningen, daar volop aan mee door de grondprijzen soms zelfs te verdubbelen.

Na twee jaar restrictief beleid is het aantal aangevraagde vrije sectorhuurwoningen nul en daalde het aantal aangevraagde koopwoningen naar zestien. Wij vragen ons bij XOOMlab nog altijd af hoe die woningen geteld worden, want het zou zomaar eens kunnen dat wij de meeste van die aanvragen voor onze rekening hebben genomen. Wij hebben namelijk ongeveer zoveel aanvragen ingediend.”

Corporaties niet slagkrachtig
“De corporatiesector kan het gat dat marktpartijen in Amsterdam achter laten niet vullen. Al jaren is de woningproductie vanuit de corporatiesector aanmerkelijk lager dan die van marktpartijen. Nu door corona een crisis dreigt, zie ik dat corporaties als eerste projecten on hold zetten. Ik vraag me dan ook af of grote institutionele partijen geschikt zijn om de risico’s aan te gaan die horen bij het initiëren en ontwikkelen van projecten. Grote beleggers laten het ontwikkelen tenslotte ook over aan anderen. Dat zou voor corporaties, die hun vermogen belegd hebben in sociale huurwoningen, ook een prima model zijn.

Als kleine zelfstandige heet je kwetsbaar te zijn, maar zowel in de vorige als in de huidige crisis zien we dat de grote bedrijven als eerste door de overheid geholpen moeten worden. Dat de overheid voorkomt dat de grote werkgevers door een plotseling veranderend economisch tij in financiële problemen komen en werknemers moeten ontslaan, is natuurlijk heel mooi. Maar dat er ondertussen heel veel kleine ondernemers zijn die zichzelf prima kunnen redden, mag wel eens voor het voetlicht komen.

Wij barsten nog van de plannen voor Amsterdam en ver daar buiten. Er is genoeg te doen. Daarvoor vragen we geen hulp, wel medewerking. Ik hoop dat deze crisis er aan bij draagt dat overheid en marktpartijen elkaar beter gaan waarderen.”

Trefwoorden

harvey otten coronavirus xoomlab thuiswerken corona

1	De Pleinmakers wint tender voor cultuurcluster Berlijnplein Utrecht donderdag, 19 mei
2	15 getrapte woongebouwen met geweldige terrassen woensdag, 18 mei
3	Vakwerk Architecten presenteert ontwerp nieuwe huisvesting Aquon dinsdag, 17 mei
4	Grensverleggend dinsdag, 17 mei
5	BIG wint prijsvraag voor Vltava Filharmonie in Praag vrijdag, 20 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Wiegerinck: zes discussiepunten voor een nog betere gezondheidszorg

Amsterdam bezorgd over gevolgen coronacrisis voor bouwproductie

The Vital House: tijdelijke zorgcentra voor virusuitbraken

Architecten werken vanuit huis: Common Affairs

Architecten werken vanuit huis: actuele tips van een coach

Architecten werken vanuit huis: LOLA Landscape Architects

Architecten werken vanuit huis: Inbo Shanghai gaat weer naar kantoor

Zelfbouwwoning met 'glazen gordijn'-gevel voor architect Harvey Otten

Eerste woongebouw Rijnhaven in Alphen aan den Rijn klaar

Boek biedt inspiratie om thuiskantoor in te richten

Architect Harvey Otten schijft roman over ridder Virmundt

Architecten over twee jaar corona: XOOMlab

Architecten werken vanuit huis: KettingHuls

Architecten werken vanuit huis: Rijnboutt

BNA: vanuit onze collectieve kracht kunnen we deze crisis te lijf

Architecten werken vanuit huis: KCAP

Architecten werken vanuit huis: Het Nieuwe Instituut

Architecten werken vanuit huis: LIAG

Architecten werken vanuit huis: KAW

Architecten werken vanuit huis: De Zwarte Hond

Architecten werken vanuit huis: Vakwerk Architecten

Andere nieuwsberichten

Bedrijfsgebouw met open en zachte uitstraling door De Twee Snoeken

3 uur geleden

Een driehoekig gebouw met afgeronde hoeken vormt op bedrijvenpark De Brand in ’s-Hertogenbosch een compact onderkomen met een heldere structuur en een informele, lichte werkomgeving.

J.O.N.G. architecten presenteert houten vakantiewoning Oudemirdum

Vandaag, 12:21

Op een bosrijke plek nabij het Friese Oudemirdum is een vakantiewoning naar ontwerp van J.O.N.G. Architecten opgeleverd. Woning Z-acht is bijna helemaal van hout.

Natuurhuis van architecten|en|en heeft prefab muren met stro

Vandaag, 11:23

De combinatie van architecten|en|en, Strotec en Bouwbedrijf Van Herpen hebben een biobased en energiepositieve rijwoning ontwikkeld. Het concept won een competitie van Ballast Nedam Development.

Stuur nu jullie project in voor de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar 2022

Vandaag, 09:00

Hebben jullie een schoolgebouw in Nederland ontworpen dat in de periode van 1 september 2021 tot en met 31 augustus 2022 opgeleverd of voltooid is? Stuur dat dan nu in voor de Architectenweb Awards 2022! Deadline is 24 juni 2022.

META ontwerpt nieuw politiebureau in Torhout

4 uur geleden

In het Vlaamse Torhout wordt een nieuw politiebureau voor het regiokorps Kouter gebouwd.

Rijkswaterstaat schikt geschil Afsluitdijk voor 238 miljoen euro

Vandaag, 10:29

Rijkswaterstaat betaalt het consortium Levvel 238 miljoen euro vergoeding voor extra werkzaamheden aan de Afsluitdijk.

Strengere regels moeten zorgen voor meer zonnepanelen op daken

Vandaag, 09:37

Het kabinet wil regels invoeren om ervoor te zorgen dat meer energie groen wordt opgewekt.

Boek belicht geschiedenis ontwikkeling Grote Markt Oostzijde

20 mei, 1:17

Na ruim twee decennia ideeën verzamelen, visies maken, plannen tekenen en gebouwen realiseren is de transformatie van de Grote Markt Oostzijde in Groningen een feit.