Daan Roggeveen

Nederland als laboratorium

26 november 2019, 9:15

Wie weleens de trein van Shanghai naar Beijing heeft gepakt, ziet het meteen: een aaneengesloten stedelijk gebied van zo’n 1.200 kilometer waar je in een uur of vijf doorheen zoeft. De treinstations liggen in de stedelijke centra. Dan volgt de Chinese versie van suburbia: rijen en rijen van tientallen verdiepingen hoge woontorens. Daarna: een mix van bedrijventerreinen, autobedrijven, elektriciteitscentrales.

In China koeken stad en platteland tegen elkaar aan. Het gebrek aan strategische keuzes, maar vooral ongebreideld pragmatisme leiden tot wat architect Neville Mars ‘grey zones’ noemt: aaneengesloten ongeplande verstedelijkte gebieden tussen steden en dorpen.

De afgelopen tien jaar vertelde ik in China altijd dat de Nederlandse ruimtelijke ordening uniek is in de wereld: een geïntegreerde aanpak van infrastructuur, water, woningbouw, stedelijke ontwikkeling, etcetera. Dat was inderdaad lange tijd het geval.

In Nederland zien we inmiddels precies hetzelfde gebeuren als in China: een geïndustrialiseerd platteland, dat ongepland doorgroeit. Logistieke centra ontnemen het zicht op het landschap. De luchthavens breiden zich uit. De landbouw en veeteelt zijn vervuilers geworden.

Hiermee zijn alle aspecten van de discussie rondom ‘boeren vs. bouwers’ ruimtelijke vraagstukken geworden. Waar liggen onze natuurgebieden? Waar kunnen boeren hun veestapel kwijt? Kun je Schiphol uitbreiden, en zo ja, waar? En: waar kun je hard rijden? Het gaat allemaal over de vraag hoe om te gaan met ruimte. ‘Ingewikkeld en veelomvattend’ noemde premier Rutte de vraagstukken. ‘Het aantal knoppen waar we aan kunnen draaien is beperkt.’

Dat klopt, dat heet namelijk ruimtelijk ontwerpen.

In een land zonder ministerie van ruimtelijke ordening (!), geobsedeerd door participatie en proces, en geleid door een premier die visie beschouwt als een sta-in-de-weg is het resultaat: totale verlamming. Het leidt tot plakband-oplossingen voor de stikstofcrisis.

Maar vooral weerhoudt het ons van het ontwikkelen van antwoorden die verder gaan: grootschalige investeringen in kwalitatief openbaar vervoer, strategisch nadenken over onze voedselproductie, over onze rol als distributieland, over verstedelijking en de woningbouwopgave.

De discussie over stikstof gaat ondertussen alle kanten op. ‘Als je dan toch ergens miljarden aan subsidiegeld tegenaan wil smijten, help India dan van het plasticprobleem af en beweeg China richting schonere industrie’, zegt ene ‘Normanius’ op Geenstijl. Hij heeft een punt.

Zeventien miljoen duurzame Nederlanders gaan uiteraard geen verschil maken in de strijd tegen klimaatverandering wereldwijd. Maar wél als we de Nederlandse duurzaamheidsambitie in gaan zetten als laboratorium voor duurzame ruimtelijke ordening. Met een duidelijke rol voor ontwerpers in het beantwoorden van de ontwerpopgave: hoe plan je een stedelijk gebied (de Randstad) met daarin een combinatie van wonen en werken, logistiek, voedselproductie en energievoorziening.

Niet om onze Geenstijl-reaguurders te vriend te houden. Maar wel als voorbeeld voor duurzame stedelijke planning in opkomende megasteden wereldwijd.

Dus: Nederland als laboratorium voor duurzame ruimtelijke planning. Dát is pas een exportproduct.

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’.

Trefwoorden

stikstof column ruimtelijke ordening daan roggeveen

1	VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven maandag, 27 maart
2	Rotterdam gaat aan de slag met stadionloos Feyenoord City 2.0 woensdag, 29 maart
3	Plan Sample gekozen voor blokken met 357 woningen Buiksloterham maandag, 27 maart
4	Fantastisch dinsdag, 28 maart
5	Renovatie en transformatie van Gentse patriciërswoning door Volt Architecten maandag, 27 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Post-corona toerisme

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

Rol aan tafel

Culturele Impact

Haven-Stad als eilandenrijk

Habraken in China

Vroeger waren we veel moderner

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

Een zesje voor architectuur?

Ma Yansong op Katendrecht

Het Politieke Platteland

Suburban Athletic Club

Hoogbouw gaat niet om hoogte

Toerisme? Dit is pas het begin…

What Ever Happened to the Randstad?

Rurbanism

Hotel My Home

The Art Mall

Verdichting van IJplein

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

Stedelijke diversiteit

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

Een recept voor minder klein wonen

De boel bij elkaar houden

Geland

Strenge voorwaarden drempelwaarde stikstof

'Miljard euro per jaar extra in natuurherstel'

Stikstofwet door Kamer zonder linkse steun

Planbureau: kijk niet alleen naar minder stikstof

De Grootste Stad Ter Wereld

Net als Aldo

Concurrentie voor het vliegtuig

'Nieuw Rijksbureau moet adviseren over gebouwde omgeving'

Tijdsverschil

Grotere rol voor centrale overheid bij inrichting van Nederland

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

Andere nieuwsberichten

Amsterdam schrijft tender uit voor woon- en werkgebied Havenstraatterrein

Gisteren, 15:02

Het plan behelst 341 woningen, een basisschool, maatschappelijke en commerciële voorzieningen. Marktpartijen kunnen zich tot dinsdag 9 mei aanmelden, meldt de gemeente Amsterdam vrijdag.

Postkantoor naast station Arnhem verbouwd en uitgebreid tot rijkskantoor

Gisteren, 12:01

Het pand gaat onderdak bieden aan de Belastingdienst, het Rijksvastgoedbedrijf en de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Kraaijvanger Architects en Karres en Brands verzorgen het ontwerp voor de verbouwing en uitbreiding van het pand.

Nanne de Ru en Hans Ibelings lanceren nieuwe uitgeverij

Gisteren, 10:40

Fraaie en laagdrempelige boeken over architectuur en design, dat zijn de boeken die architect, ontwikkelaar en bouwer Nanne de Ru en architectuurhistoricus Hans Ibelings bij hun nieuwe uitgeverij Maas Lawrence willen uitbrengen.

West 8 wint prijsvraag voor park in Buenos Aires

Gisteren, 09:04

Het park wordt gerealiseerd op een schiereiland tussen het centrum en de baai waaraan de Argentijnse hoofdstad is gelegen. Het park wordt voorzien van verschillende landschapstypen en ecosystemen.