Nationale Staalprijs 2002

11 oktober 2002, 17:52

Gisteren heeft in Amersfoort de prijsuitreiking plaatsgevonden van de zijn Nationale Staalprijs 2002. Deze tweejaarlijkse prijs dient als waardering voor de inspirende toepassingen van staal in projecten. De Nationale Staalprijs bestaat sinds 1971. Aan de bestaande prijs is dit jaar de Ontwerp Award 2002 toegevoegd. Dit is een speciale prijs voor de opdrachtgever, ontwerper óf bouwer van een project, toegekend voor het creatief en/of innovatief gebruik van staal. Een overzicht van de winnende projecten.

Categorieën
De projecten nemen deel in vier categorieën. Dit zijn:

A Utiliteitsbouw
Utiliteitsgebouwen of bijbehorende bouwdelen, bestemd voor bijvoorbeeld cultuur, gezondheidszorg, onderwijs, recreatie, vervoer en zakelijke dienstverlening

winnaar 2002
Kantoorgebouw ING, Meyer en Van Schooten Architecten, Amsterdam

Een constructie die zweeft en waar je ook nog door heen moet kunnen kijken. Het antwoord wordt gevonden in staal en glas. De opdrachtgever – bankier en verzekeraar in een snel veranderende, internationale wereld – wilde een nieuw hoofdkantoor dat transparantie, vernieuwing, milieubewustheid en openheid symboliseert. Het gebouw is tevens de zetel van de raad van bestuur en van de stafafdelingen. Naast kantoor- en vergaderruimten bevat het een auditorium, een foyer, twee restaurants en een parkeergarage. Het gebouw vormt een ‘landmark’ aan de entree van de Zuidas van Amsterdam. De langgerekte vorm volgt uit het lange en smalle perceel. Onder het gebouw door blijft het zicht vanaf de snelweg naar het groene gebied rond de Nieuwe Meer in stand. Het ontwerp op basis van een staalconstructie telt verschillende vernieuwingen. De grotendeels transparante dubbele gevel, met te openen ramen bijvoorbeeld, warmte- en koudeopslag in de bodem en warmtepompen. De kantoorverdiepingen staan op een zware tafelconstructie, waarvan het verdiepinghoge ‘tafelblad’ ruimte biedt aan technische installaties. In de zwaarst belaste poten zitten zelfs gietstukken. De ‘neus’ van het gebouw herbergt het auditorium en kraagt 22 m uit via hoge stalen vakwerken die inde wanden zijn opgenomen.

Juryrapport Dit kantoor is in alle opzichten een landmark. Het transparante ontwerp staat model voor de moderne openheid bij het bankieren, verzekeren en beleggen bij de opdrachtgever. Voor de stedelijke omgeving is het zwevende bouwvolume op poten een opzienbarende verrijking. Een betere entree tot de hoofdstad is bijna niet denkbaar. Bewondering oogst de inpassing van het volume op de lange, smalle kavel midden tussen bestaande gebouwen en infrastructuur. De bouwkundige ambitie voor een transparant en vrij indeelbaar kantoor is op een indrukwekkende manier vertaald in een constructief concept. Hierbij zijn de mogelijkheden van een staalconstructie met lichte vloeren volledig benut. De dubbele glazen gevel die het binnenklimaat regelt is voor ons land een vernieuwing. Dit project is een terechte winnaar.

Klik hier voor een SKYTOUR rond het ING gebouw (1MB)

Klik hier voor een interview met de architect (3MB)

Klik hier voor meer informatie over het ING gebouw

B Industriebouw
Utiliteitsgebouwen of bijbehorende bouwonderdelen, voor productie en opslag van goederen

winnaar 2002
Brandweerkazerne, Samyn & Partners, Brussel

Een parabolische constructie in staal, glas en aluminium neemt de verschillende functies van een brandweerkazerne gracieus onder haar vleugels. De overkapping bestaat uit stalen bogen op drie steunpunten die met de nodige dwarsverbindingen en windverbanden een zelfstandige constructie vormen. De slanke staalconstructie ondersteunt de aluminium glasprofielen. De zuidzijde is volledig transparant, waardoor de brandweerwagens bijna als museumstukken prijken in een glazen kooi. De in- en uitrijdeuren zijn onopvallend in de glazen gevel verwerkt: ze glijden in het verlengde van het dak weg en maken het mogelijk in een mum van tijd uit te rukken. De parabolische dakvorm en de oriëntatie op het zuiden zijn ideaal voor het aanbrengen van zonnecellen. De dichte, met aluminium beklede noordzijde herbergt alle voorzieningen in een trapsgewijs opgebouwd losstaand volume van beton. De wand hiervan is verfraaid met een kleurig en flakkerend kunstwerk, uitgevoerd door de kinderen van Houten. Een stalen loopbrug aan en langs de eerste bouwlaag verbindt alle ruimten en biedt uitzicht over de brandweerwagens. Het gebouw is eigenlijk een brandweerhuis, dat eigenlijk geen 'kazerne' meer mag heten.

Juryrapport Deze brandweerkazerne heet terecht 'het brandweerhuis'. Het concept is een vondst: stal de voertuigen niet achter rode overheaddeuren, maar zet ze in een vitrine van staal en glas. De uitwerking is ronduit briljant: één gracieuze stalen boogconstructie omspant een reusachtige etalage voor de auto’s en meer besloten ruimten voor kantoren, kleedruimten en een kantine. De beeldbepalende staalconstructie in de gevel blinkt uit in eenvoud, beperkt het gewicht van de gevel én maximeert de doorkijk naar het wagenpark. Zonnepanelen, voor de energiehuishouding, die tevens de zonwering vormen laten het daglicht gefilterd binnen. De gebouwindeling is bijzonder efficiënt. De Nationale Staalprijs is terecht.

C Woningbouw
Woningen en woongebouwen of bijbehorende bouwdelen

winnaar 2002
Woningen Noordwester en Zuidwester, Bonnema architecten, Hardegarijp

De op koperen zuidwesters lijkende kappen van twee zomerwoningen zweven boven een transparante onderbouw op de hellingen van het duinlandschap op Vlieland. De opdracht voor het ontwerpen van twee woningen aan de rand van vakantiepark De Ankerplaats leidde tot een markant resultaat. De daken zijn uitgevoerd als massief groene volumes, gedragen door slanke stalen kolommen in de vrijwel transparante onderbouw. De huizen volgen het profiel van de duinen. Slaapkamer en sanitair liggen onder aan de helling, woonkamer en open keuken hoger. Het natuurlijke hoogteverschil wordt benadrukt in de schuine plaatsing van de kappen. De vorm daarvan is gebaseerd op schildkappen, maar ze doen vanwege de excentrische nokken dwars op de lengterichting eerder denken aan uit hun krachten gegroeide zuidwesters. De daken zijn bekleed met gepatineerd koper dat van buiten doorloopt naar binnen, waar de platen zijn geperforeerd om tegemoet te komen aan de akoestische eisen. Alleen de dakvlakken aan de entreezijde hebben een verholen goot. De staalconstructies van beide woningen zijn opgebouwd uit vierkante kokers voor de kolommen en walsprofielen in de kappen. Het geheel ontleent zijn stabiliteit aan betonnen kernen. Alle windverbanden bevinden zich in de kappen, zodat de onderbouw optimaal tot zijn recht kan komen.

Juryrapport Deze twee zomerhuizen vormen een subliem duo! In de architectuur zijn de hoogteverschillen en glooiingen van de duinomgeving prachtig geïntegreerd. De woningen bezitten een bijna traditionele uitstraling en dat maakt de keuze voor een staalconstructie bijna onverwacht. Toch kon staal hier gewoonweg niet ontbreken. De robuuste kappen roepen een even eenvoudig als treffend beeld op van de zwevende dakpartij. Verantwoordelijk én noodzakelijk voor deze beeldvorming is de minimale constructie. Alleen de vrijstaande kolommen onder de kap zijn zichtbaar; alle windverbanden zitten weggewerkt in de kap zelf. Met een minimale constructie is hier een schitterend resultaat bereikt. Beide woningen laten zien dat het de moeite loont in de woningbouw af te wijken van standaardoplossingen en de mogelijkheden van staal te benutten.

Klik hier voor de projectinformatie van de woningen

D Infrastructuur
Bouwwerken of bijbehorende bouwdelen, voor natte- en droge infrastructuur

winnaar 2002
Enneüs Heermabrug, Nicolas Grimshaw & Partners, Londen (UK)

Als een golvend lijnenspel van witte bogen overspant de Enneüs Heermabrug de 230 m water tussen de Amsterdamse nieuwbouwlocatie IJburg en het vasteland. De constructie van de vijf overspanningen waaruit de brug bestaat is al even dynamisch als de vormgeving. De golvende vormen verwijzen naar het water en het gelede uiterlijk is geënt op het skelet van een krab. Het gelede uiterlijk van de bogen is essentieel in het architectonisch ontwerp, waardoor elk constructiedetail moest passen in de ontwerpfilosofie van de architect. hDe vlakke aanbruggen zijn ondanks hun ondersteuningen met schuin geplaatste pendelkolommen de meest eenvoudig ogende onderdelen van het geheel. Spectaculair zijn de twee bruggen met een overspanning van elk 75 m, waarvan de spatkrachten uit de bogen in de constructie worden opgevangen door trekstangen onder het dek. De schuin geplaatste buitenbogen verhogen de dynamiek. Aan de landzijde liggen de boogeinden op rubberen blokken. Aan de andere zijde zijn ze scharnierend verbonden met de betonnen pijlers, waarop ook het middelste brugdeel rust. De boog van deze 30 m overspannende contravorm is naar beneden gericht. Het dek vangt de druk op, terwijl de boog op trek wordt belast.

Juryrapport Bij het architectonisch ontwerp van deze brug overheerste de symboliek. Met een majestueus gebaar viert de gemeente Amsterdam de aanwinst van nieuwe gronden; de overwinning op het water. Deze opzienbare landmark markeert de oversteek van de oude stad naar het nieuwe land. Een elegante witte golf brengt de gebruiker opgewekt en optimistisch naar een nieuwe vestigingsplaats. Een mooi begin van een nieuw leven. Tot in de kleinste details was het veelomvattende architectonische concept leidend. Dat maakte de uitwerking en uitvoering van het concept tot een uitdaging. Van dichtbij is de brug wat grof gedetailleerd en de veelheid aan stabiliteitskruizen zorgen voor een onrustig beeld. De omgekeerde middenbogen lijken – strikt constructief gezien – overbodig. Maar mét deze middenbogen beantwoordt de brug wel aan de primaire verwachting: een prachtige poort naar IJburg.

bron skytour - interview ING : zuiderhof
Bron: Bouwen met Staal

1	De Nieuwe Eindhoven gaat nieuwe fase in maandag, 27 november
2	Wubben.Chan ontwerpt woongebouw nabij Marconiplein woensdag, 29 november
3	Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten dinsdag, 28 november
4	Grosfeld Bekkers van der Velde wint selectie clubgebouw Roelofarendsveen maandag, 27 november
5	Detail: stamplemen wanden maken badhuis deel van het landschap woensdag, 29 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Winnaars Nationale Staalprijs 2012 bekend

5 oktober 2012

Winnaars nationale staalbouwprijzen bekend

15 oktober 2004

Andere nieuwsberichten

Contract voor bouw Huis voor de Stad Amersfoort getekend

Vandaag, 15:37

Naar verwachting wordt komend voorjaar gestart met de bouw van het Huis voor de Stad, dat is ontworpen door Kraaijvanger Architects. Het 22.180 vierkante meter omvattend complex komt te staan op de Trapeziumlocatie tussen het station en het Eemplein.

BNA pleit voor ministerie van ruimtelijke ontwikkeling en wonen

Vandaag, 13:38

Ook roept de brancheorganisatie voor architecten de politiek op om ruimtelijke kwaliteit te verankeren, de aanbestedingscultuur te verbeteren en te zorgen voor duidelijke en landelijk uniforme wet- en regelgeving ten aanzien van duurzaamheid.

Eerste fase Portugees project van NEXT architects opgeleverd

Vandaag, 11:23

Naar ontwerp van NEXT architects in samenwerking met het lokale bureau Fragmentos is op de plek van een vroegere supermarkt met een grote parkeerplaats een ondergronds winkelcentrum met erboven 35 luxe appartementen gerealiseerd.

Francon opent tijdelijke winkelinstallatie 'Scene' in samenwerking met KAAN Architecten

30 november, 2:14

Het Rotterdamse modelabel Francon opent tijdelijke winkelinstallatie in een gebouw van KAAN Architecten

Zeeland wil meer grip op uitbreidingsplannen recreatiesector

Vandaag, 14:46

In de kustzone van de provincie zijn tussen 2018 en 2022 de meeste vakantiewoningen in heel het land gebouwd.

Portaal en AM slaan handen ineen voor krachtige wijken in regio Utrecht

Vandaag, 10:53

Gebiedsontwikkelaar AM en woningcorporatie Portaal sluiten intentieovereenkomst voor langjarige samenwerking bij ontwikkeling van krachtige wijken in regio Utrecht.