Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Video's
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Alle projecten
ARP in Sphinx kwartier Maastricht
Artop
AFAS Experience Center - Leusden
Nophadrain BV
renovatie Wiltonflats
Zijdekwartier architecten bv
Akoestische muurroosters creëren geluidsluwe gevel
Duco Ventilation & Sun Control
Kavel woning Petroleumhaven Den Haag
Nugter Architectuur
Moderne villa met grote glaspartijen
Metaglas
PREFAB BETONWONING - Moderne villa
IHC architects
Glaspark Leerdam
Storax
Verbouwing boerderij
MAAS ARCHITECTEN lochem
Privéwoning Buggenhout
EQUITONE gevelpanelen
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en cafĆ©ās
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Vervoer en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
OV/Infrastructuur
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Alle producten
norament 926 kivo
nora flooring systems BV
norament 926 castello
nora flooring systems BV
GND-geluidwerende deuren
GND Garantiedeuren
Bricklight
Moods
3D ceiling | Big Wave
Het Stille Verzet
Koekoek, kelderlichtschacht en ventilatieschacht
Tilmar BV
Extreem krasvaste gietvloer Lavasteen
Stucco Lusso
Mato Aluminium Gevelbekleding
Alu-Coating bvba
GeoStylistix, de unieke lange slanke gevelsteen
MBI BV
Moderne glazen harmonicadeur of vouwdeur Rimadesio Siparium
Noctum Interieurdesign
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle video's
Uitreiking van Architectenweb Awards 2020
Impressie van de prijsuitreiking via Zoom
The Garage
Rijnboutt
Zecc
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020
Office Winhov
Nominatie voor Architect van het Jaar 2020
Korteknie Stuhlmacher Architecten
Nominatie voor Architect van het Jaar 2020
Winy Maas
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2018
Triodos Bank
RAU
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
The Garage
Rijnboutt
Zecc
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2020
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle podcast's
Gesprek met Wessel van Beerendonk en Lucas ter Hall over verbinden van ontwerp en productie
Gesprek met Trude de Vroomen en Angelique Bellemakers over het coöperatief ontwikkelen van woonbuurten
Gesprek met Maarten Polkamp over hoe Virtual Reality het ontwerpproces leuker maakt
Gesprek met Paul Ketelaars en Ellen van der Wal over het Vakwerkhuis
Gesprek met Lennaert van Capelleveen over parametrisch ontwerpen
Gesprek met Maarten Polkamp over hoe Virtual Reality het ontwerpproces leuker maakt
Gesprek met Nanne de Ru over het tegelijkertijd ontwikkelen en ontwerpen van projecten
Gesprek met Lennaert van Capelleveen over parametrisch ontwerpen
Gesprek met Trude de Vroomen en Angelique Bellemakers over het coöperatief ontwikkelen van woonbuurten
Gesprek met Wessel van Beerendonk en Lucas ter Hall over verbinden van ontwerp en productie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Partners
Categorieën
Favorieten
Alle bedrijven
Fountain Imagineering
Fonteinontwerp en engineering
Taanbaas
WOMO Architects
ZenFence Geluidsschermen
hvz woerden bv
MR. STIR architect + planner
Patina interieurarchitectuur
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Foreco Dalfsen
Innovatief in hout
AGC Nederland Holding B.V.
OWA Benelux BV
Balink Glas & Aluminium BV
Architecten
Architectuur
Vervoer en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Alle vacatures
Vacature uitwerkend architect KOW Eindhoven
KOW Architectuur & Engineering
Leden Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit
Gemeente Urk
Medior / Senior ARCHITECT
ARX architecten
WE zoekt BIM modelleur
WE architecten
Bevlogen architect gezocht voor ons kantoor in Delft
Urban Climate Architects
Bim modelleur/ Bouwkundige Amersfoort
Inbo
Top architect
Personal Architecture
Junior Architect | rudy uytenhaak + partners architecten
rudy uytenhaak + partners architecten
Conceptontwikkelaar gezocht!
De Mannen Van Schuim
ARCHITECT met minaal 1 jaar ervaring
Tangram architectuur en stedelijk landschap
architect en junior architect
BurtonHamfelt Urban Architecture
Junior Architect met Revit-ervaring
Gortemaker Algra Feenstra architects
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Alle magazines
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Architectenweb magazine #10
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #4
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #8
Architectenweb magazine #6
Nieuw
Populair
Favorieten
Alle events
Online lezing en boekpresentatie Shyam Khandekar: Leren van het Paleiskwartier
Online
Cochius en de architecten, brieven van Frank Lloyd Wright, De Bazel en Berlage
Lingedijk 28-30 4142 LD Leerdam
Gedachtespinsels | Dutch Design door Kiki van Eijk
Goirkestraat 96 5046 GN Tilburg
Victor Papanek: The Politics of Design!
De Mortel 4 5211 HV ās-Hertogenbosch
Lithium - expositie over de eeuwige menselijke zoektocht naar energie
Museumpark 25 3015CB Rotterdam
The Garden of Earthly Worries van Daniel Libeskind in Paleis Het Loo
Paleis Het Loo, Koninklijk Park 1, Apeldoorn
Cochius en de architecten, brieven van Frank Lloyd Wright, De Bazel en Berlage
Lingedijk 28-30 4142 LD Leerdam
Gedachtespinsels | Dutch Design door Kiki van Eijk
Goirkestraat 96 5046 GN Tilburg
Lithium - expositie over de eeuwige menselijke zoektocht naar energie
Museumpark 25 3015CB Rotterdam
Victor Papanek: The Politics of Design!
De Mortel 4 5211 HV ās-Hertogenbosch
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Categorieën
Alle thema's
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Awards
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Palazzo in Napels
Copyright: Hans van der Heijden
Palazzo in Napels
Copyright: Hans van der Heijden
Het Timmermansoog: Wonen
13 november 2018, 9:15
Het wonen staat op de agenda. Nederland bouwt te weinig woonruimte. Betaalbaarheid is een probleem. Tegelijkertijd is het wonen zelden inhoudelijk onderwerp van het architectonische discours, beweert stadsgeograaf Mark Minkjan deze maand in The Architectural Review. Architecten klagen zoals alleen architecten dat kunnen over het initiatief dat marktpartijen tijdens de crisis hebben genomen met conceptwoningen en sluwe ontwerpmethoden zij buitenspel gezet zijn.
Hoe kun je in deze context studenten het woningbouwontwerp doceren? Er is blijkbaar niet zoiets als een staande praktijk waar jonge ontwerpers zich aan kunnen spiegelen. Als praktiserend architect neem je je studenten niet met droge ogen mee naar Leidscheveen of andere Vinex-oorden.
De steeds groeiende berg met typologieboeken biedt exotische alternatieven. Al die boeken staan boordevol projecten met ingewikkelde doorsneden en plattegronden. Zo suggereren deze boeken onterecht een architectonische ācan doā in het woondomein zonder duidelijk te maken hoe deze extreme posities zich verhouden met de bouweconomie, het bouwproces en het wonen. Zonder dat inzicht zijn de experimenten voor de middenklasse in Siedlung Halen in Bern en de UnitĆ© dā Habitation in Marseille, maar ook de Silodam in Amsterdam, onbegrijpelijk en nutteloos- en wordt het zicht op noodzakelijke vernieuwingen in het hier en nu versluierd.
Relevanter vind ik het typologisch onderzoek van de Zwitserse architecten Emanuel Christ en Christoph Gantenbein. In hun typologieboeken tonen zij lokale woningtypen die zich in steden als Hong Kong, Rome, New York en Buenos Aires manifesteren. Zij laten zien hoe deze voortkomen uit plaatselijke eigenaardigheden. De extreme voorbeelden in deze boeken hebben stelselmatig een vrij banale oorsprong. Het exotische karakter van de steden en het wonen ter plaatse wordt begrijpelijk gemaakt.
Vorige maand reisde ik met Rotterdamse architectuurstudenten en -docenten naar Napels om de lokale palazzi te bestuderen. Wij probeerden te begrijpen hoe deze woongebouwen zijn ontworpen en hoe ze gemaakt zijn. Wij waren verbluft door de vitaliteit van het speculatieve woongebouw dat vanaf het begin van de 18
e
eeuw in grote aantallen gebouwd is. Het palazzo bleek hĆØt dragende woningtype van de stad te zijn.
Het Napolitaanse palazzo is afgeleid van de palazzi die in de renaissance van Noord Italiƫ is ontwikkeld. In Napels is het van oorsprong aristocratische type vereenvoudigd en als speculatieobject geschikt gemaakt voor de massawoningbouw. Meestal liggen er meerdere appartementen rondom een een afgesloten binnenplaats. Het Napolitaanse palazzo is opgetrokken met ruwe timmer- en metseltechnieken. De decoraties zijn in fijnzinnig stucwerk uitgevoerd. Toendertijd kon men dit met de linkerhand bouwen. Een specifieke eigenaardigheid is het trappenhuis, vaak met dubbele trappen, dat doorgaans aan de achterwand van het binnenhof ligt. Vanaf de poort (portone), tussenruimte (cortone) en hof (cortile) komt de trap langzaam als een groot meubelstuk tevoorschijn. Het was de tijd van de barokmuziek van Johannes Bach en Antonio Vivaldi. De ruimtelijke ontwikkelingen en de lyrische versieringen rekken de klassieke architectuur op met bouwkundige dissonanten en contrapunten.
Ondanks al die ceremoniƫle kwaliteiten maakt de binnenwereld van de palazzi deel uit van het alledaagse wonen. De gebouwen zijn niet allemaal even succesvol, zelden netjes en nooit sereen. Maar de trappen staan tegenwoordig vol met weelderige planten. In de cortone hangen de postbussen en nieuwsberichten en staan de kinderwagens. Tussen de trappen staan fietsen en scooters geparkeerd. Na enige hilarische Italiaanse straatscenes ontmoetten wij Maria, die ons binnenliet in een van die gebouwen en ons iets liet zien van het Napolitaanse wonen.
Terug in Nederland werken de studenten nu verder aan de analyse van dit fenomeen en ontwerpen zelf een modern palazzo in Napels. Wij praten over architectuur, zeker. Maar Mariaās aanwezigheid is nog altijd dwingend. De studenten wanen zich niet los van haar cultuur en lijken het een hele eer te vinden om fatsoenlijke woningplattegronden te bedenken. De studenten leren om gekleurde detailtekeningen van de Napelse trappen te maken. Aan het eind van de oefening tekenen zij op dezelfde manier de trappenhuizen van het door hen ontworpen gebouw. Wij praten over de bouwkunde die nodig is om de ontvangstruimte in een alledaags woongebouw zijn vorm te laten vinden.
Het enthousiasme dat het fenomeen bij jonge ontwerpers opwekt is aanstekelijk. De studie van deze exotische voorbeelden is ook in mijn eigen woningbouwpraktijk leerzaam en nuttig.
Een voor de hand liggende conclusie is dat de architectuur met de Napolitaanse typologie ooit in staat geweest is om binnen de werkelijkheid van de commerciƫle bouw- en ontwikkelpraktijk het alledaagse wonen duurzaam te definiƫren.
Er is nog een andere les. Omdat het niet anders kon is de stad in de 18
e
eeuw gegroeid door compacte stedelijke middelhoogbouw. De Napolitaanse woningdichtheid is hoog, de stad is vitaal. Nederland sliep in die tijd. Anders dan in Berlijn of Londen ontbreekt daardoor het palazzo in het typologische repertoire, dat zich beperkt tot het rijtjeshuis, het trapportiek en de woontoren. Napels laat zien dat er alternatieven zijn die interessant zijn voor de hoogbouwdiscussie van het moment. Echt, er bestaan andere manieren om de stad te verdichten.
Hans van der Heijden is architect, en werkt daarnaast als publicist en docent. Over het werk van zijn bureau,
Hans van der Heijden Architect
, is onlangs het boek
Street Architecture
verschenen. Zijn ātimmermansogenā dagen hem voortdurend uit om met humor en afstand over de (internationale) ontwikkelingen van zijn vak te schrijven. Voor Architectenweb doet hij dat in een maandelijkse column.
Trefwoorden
column
hans van der heijden
napels
het timmermansoog
woonpaleis
Best gelezen
1
Biobased villaās van Natrufied aan de Texelse duinen
woensdag, 27 januari
2
Utrecht wordt 'tienminutenstad' met vier nieuwe centra
vrijdag, 22 januari
3
Kosmische stedenbouw
dinsdag, 26 januari
4
Bouw kabelbaan Floriadeterrein Almere van start gegaan
woensdag, 27 januari
5
Mecanoo presenteert ontwikkelvisie voor Dordtse Spoorzone
dinsdag, 26 januari
Gerelateerde nieuwsberichten
Hans van der Heijden in De Volkrant: Baudet heeft een punt
Hans van der Heijden in architectenpool Southwark Londen
Het Timmermansoog: Construeren
Het Timmermansoog: Zelfdoen
Het Timmermansoog: Middenrif
Het Timmermansoog: Folklore
Het Timmermansoog: Vak
Hans van der Heijden
Het Timmermansoog: Mies
Hans van der Heijden ā genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs
Het Timmermansoog: Burgerwezen
Het Timmermansoog: Proeftuin N
Het Timmermansoog: Analogen
Het Timmermansoog: Zivilarchitektur
Het Timmermansoog: Gelegenheidswerk
Het Timmermansoog: Arch-i-Varis
Het Timmermansoog: Stadsbank
Het Timmermansoog: Bajespuin
Het Timmermansoog: Pathos
Het Timmermansoog: Plasticsoep
Het Timmermansoog: Onheil
Het Timmermansoog: Geloof
Het Timmermansoog: Niet-stad
Het Timmermansoog: Vakmanschap
Het Timmermansoog: Brexit
Het Timmermansoog: Acceptatie
Het Timmermansoog: Deur
Het Timmermansoog: Paardenmiddel
Het Timmermansoog: Groot
Het Timmermansoog: Moveable Feast
Het Timmermansoog: Interieur
Het Timmermansoog: Castex
Het Timmermansoog: Boijmans
Andere nieuwsberichten
Brugge krijgt tentoonstellingshal met transparantie en hoge zalen
3 uur geleden
In de Design & Build-competitie voor een nieuwe tentoonstellingshal is gekozen voor de inzending van Robbrecht en Daem architecten en Olivier Salens architecten.
Ector Hoogstad Architecten en Atelier Van Berlo ontwerpen nieuwbouw Het Streek
4 uur geleden
De nieuwbouw verrijst op de huidige locatie van de christelijke scholengemeenschap in het zuiden van de Gelderse plaats en zal plek bieden voor 1.500 leerlingen.
College Rotterdam stemt in met masterplan voor woningbouw aan Parkhaven
Gisteren, 17:22
Het college van burgemeester en wethouders heeft ingestemd met het masterplan voor woningbouw aan de Parkhaven van ontwikkelcombinatie ParkHaven Partners.
Rijnboutt transformeert verborgen telefooncentrale naar woningen
Gisteren, 14:55
Op het binnenterrein van een woonblok in Amsterdam-West krijgt een voormalige telefooncentrale uit 1926 een nieuwe bestemming als woongebouw.
Kogel door de kerk: Kamer verlaat Binnenhof voor renovatie
11 minuten geleden
Komende zomer verkassen de Kamerleden en de andere bewoners van het Tweede Kamergebouw naar het oude ministerie van Buitenlandse Zaken.
Boek: Iwan Baan biedt bijzonder perspectief op werk W.M. Dudok
2 uur geleden
Het werk van een legendarische architect vastgelegd door een hedendaagse topfotograaf. Dat is het principe van het pas verschenen boek Dudok by Iwan Baan.
CPB: Nederlanders blijven na coronacrisis meer thuiswerken
Vandaag, 11:37
Het planbureau meldt op basis van eigen onderzoek dat werkenden verwachten gemiddeld acht uur per week thuis te werken als de kantoren weer opengaan.
CBS: ruim 69.000 nieuwe woningen opgeleverd in 2020
Vandaag, 09:53
Minister Ollongren, die verantwoordelijk is voor wonen, stelt dat er circa 10.000 woningen meer zijn opgeleverd dan het CBS meldt.
Eerste publieke presentatie Rotterdamse stadsprojecten
Gisteren, 13:45
Vorig jaar maakte de gemeente Rotterdam bekend dat ze 233 miljoen in zeven stadsprojecten gaat investeren om uit de coronacrisis te komen.
Voorbereidingen bouw Vijzelgrachtgarage gestart
26 januari, 4:30
De geautomatiseerde garage met 270 parkeerplekken wordt gerealiseerd in een bestaande betonnen bak onder de grond, boven metrostation Vijzelgracht.
Ga naar het nieuws-archief
Hans van der Heijden
Architect
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur