Lichtpoort

Van Gogh Pad

Smog Free Project

Lichtpoort

Van Gogh Pad

Smog Free Project

Daan Roosegaarde: “Grootste opgaven van deze tijd zijn architectonisch van aard”

30 augustus 2018, 9:15

Ontwerper/kunstenaar/uitvinder Daan Roosegaarde behoeft weinig introductie. Met zijn studio stond hij aan de basis van spraakmakende projecten als de Smog Free Tower, Waterlicht en Lichtpoort. Op Architect@Work in Rotterdam geeft hij een lezing over hoe hij zijn projecten ontwikkelt en over hoe hij oplossingen wil aandragen voor de grote opgaven van deze tijd. Architectenweb sprak van tevoren al even met hem.

Rijkswaterstaat wil in 2030 energieneutraal zijn. “Bedenk je wat voor implicaties die ambitie heeft!”, vertelt Daan Roosegaarde enthousiast. “Het betekent dat alle rijkswegen in hun eigen energie moeten voorzien. Projecten als Lichtpoort en het Van Gogh Pad hebben Rijkswaterstaat, denk ik, geholpen te geloven dat zoiets mogelijk is, dat de ambitie echt omhoog kan.”

“Waar zijn architecten in het debat over dergelijke opgaven?”, vraagt Roosegaarde zich af. “Onder die beroepsgroep mis ik de nieuwsgierigheid naar de toekomst. Terwijl de grootste opgaven van deze tijd – de stijging van de zeespiegel, de milieuvervuiling, de opwarming van het klimaat, de energietransitie – allemaal architectonisch van aard zijn.”

Zelf put Roosegaarde veel inspiratie uit het werk van (collectieven van) architecten als Archigram, Superstudio en Buckminster Fuller. Ook geeft hij toe dat bureaus als MVRDV of ZUS wel echt vooruit kijken. Maar een brede beweging ziet hij niet. Waarom blijven architecten zo hangen in hun traditionele rol, vraagt Roosegaarde zich hardop af. “Bij de grote opgaven zit ook het geld.”

Meer dan 150 kleinere en grotere prototypen
De eindresultaten van onderzoeken lijken soms eenvoudig, maar de ontwikkeltrajecten zijn dat meestal allerminst, geeft Roosegaarde aan. In ieder traject is er wel een moment dat het helemaal niet lijkt te lukken. “Twee weken voordat Smart Highway (de Slimme Snelweg) geopend zou worden, kregen we te horen dat de vergunning niet verleend kon worden, omdat de lijnen niet wit waren, wat wettelijk vereist wat”, vertelt hij. “Dan heb je twee slapeloze nachten, maar blijkt dat als je er de tekst ‘proefvak’ voor zet, het toch kan.”

De uitdaging bij het Icoon Afsluitdijk begon al bij de eerste meeting met Rijkswaterstaat. “Daarin kregen we te horen dat de ingreep geen extra onderhoud mocht opleveren en ook geen elektriciteit mocht gebruiken. In de auto terug vroegen we ons hardop af: wat moeten we dán doen? Dan ga je kijken naar wat er al is en ga je onderzoeken of je dat kunt upcyclen.”

Vervolgens waren er meer dan 150 kleinere en grote prototypen nodig om te komen tot wat er nu gerealiseerd is, zo bleek uit de film ‘32 KM’, waarin Roosegaarde tijdens de ontwikkeling van het project gevolgd wordt. Als je met de auto nu de Afsluitdijk oprijdt, dan verschijnen in het licht van de koplampen de contouren van de zestig heftorens.

Opschalen van oplossingen
Roosegaarde blijft het ene initiatief na het andere lanceren. Enkele jaren na de lancering van zijn Smog Free Project, waarin met torens de vervuilde lucht in steden verschoond wordt, richt hij zich momenteel bijvoorbeeld alweer op het opruimen van ruimteafval. Moet dat naar de aarde gebracht worden? Of kan er in de ruimte zelf misschien iets van gemaakt worden?

“Op het gebied van smog kunnen we ons inmiddels wel een expert noemen”, vertelt Roosegaarde. “Op het gebied van ruimteafval beginnen we helemaal opnieuw, als amateur, maar leren we snel en werken we samen met bijvoorbeeld NASA en ESA.” In de loop van volgend jaar wil hij de eerste ideeën hiervoor lanceren.

Hoe belangrijk vindt hij het opschalen van eenmaal ontwikkelde technieken? Waarom is nog niet in iedere stad ter wereld een Smog Free Tower te vinden? “Dat opschalen vind ik heel belangrijk”, verzekert Roosegaarde. “Er wordt momenteel een heel aantal Smog Free Towers gebouwd in China. Eindelijk! Die worden onder andere in India en Mexico geplaatst.”

“Ik had zelf ook niet gedacht dat het zo lang zou duren”, vervolgt Roosegaarde. “Geld is niet het probleem, in ieder geval. Het is meer dat overheden zeer risicomijdend opereren. Van burgemeesters hoor ik weleens dat ze liever niet zo’n toren neerzetten, omdat het dan lijkt alsof ze toegeven dat er een probleem is. Dan antwoord ik: dit is toch geen probleem dat je kunt ontkennen?”

“Het ontbreekt overheden regelmatig aan lef en verbeelding”, analyseert Roosegaarde, die op dat punt voor zichzelf een rol ziet. “Door dingen te maken, die te tonen, het uit te leggen kun je die verbeelding prikkelen. Als mensen vinden we het blijkbaar moeilijk om ons een beeld te vormen van hoe onze toekomst er ook uit kan zien, en daarin te investeren. Het is aan ons als ontwerpers die verbeelding toch te stimuleren. Zodat we vandaag kunnen beginnen met te bouwen aan de slimmere en duurzamere (stedelijke) landschappen van de toekomst.”

De lezing van Daan Roosegaarde op Architect@Work in Rotterdam vindt plaats op donderdag 13 september 2018 om 13:30u. Alle lezingen op Architect@Work zijn gratis toegankelijk. Registreer je wel van tevoren even. Ga naar www.architectatwork.nl, klik op de knop Gratis Bezoekersregistratie en registreer je met de code 445.

Architectenweb is mediapartner van Architect@Work Rotterdam.

Trefwoorden

architect@work smog free tower rotterdam daan roosegaarde lichtpoort van gogh-fietspad

1	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2021 bekend maandag, 20 september
2	Ronchamps op de Zuidas dinsdag, 21 september
3	Rotterdams college keurt plan voor woontorens Hofplein goed donderdag, 23 september
4	Nieuwe Gezichten: Studio Nauta donderdag, 23 september
5	Winnaars Groninger Architectuurprijs 2021 bekend maandag, 20 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Lezingenprogramma Architect@Work met onder andere David Gianotten (OMA) en Caro van de Venne (Barcode Architects)

Landschapstriënnale 2021 gaat van start

Schouten wijst aanvraag Van Gogh Nationaal Park af

Lezingen rond ‘Architectuur en Licht’ op Architect@Work

Roosegaarde presenteert Space Waste Lab bij KAF

Video: 32 KM

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

Roosegaarde werkt aan 'smogvrije fiets'

Smog Free Project geopend in Beijing

Design Innovation Medal voor Daan Roosegaarde

Ontwerpen Icoon Afsluitdijk onthuld

Lange 'wolkenwand' in vertrekhal Schiphol

Smog Free Project China officieel gelanceerd

Zeeuwse windmolens creëren 'dans van licht'

Rotterdam heeft eerste Smog Free Tower

'Virtuele overstroming' op Museumplein

Lichtkunstwerk Rainbow Station onthuld

Flonkerend Van Gogh-fietspad geopend

Eerste 'glowing lines' slimme snelweg geopend

Lotus Dome van Roosegaarde in Rijksmuseum

Blauw schuim: architecten transformeren omringende disciplines

Plastic fietspad in Zwolle geopend

Innovatieve benaderingen en producten centraal op drukbezocht Architect@Work

Minder lichtvervuiling in Nederlandse steden

Video: Space Waste Lab

Roosegaarde wil ruimteafval opruimen door er vallende sterren van te maken

Solotentoonstelling Daan Roosegaarde in Groninger Museum

Open oproep voor tweede Bicycle Architecture Biennale

Daan Roosegaarde ontwerpt lichtmonument voor bevrijding Auschwitz

Daan Roosegaarde ontwerpt installaties waarin je weg kunt lopen van je eigen schaduw

Ontwerponderzoeken 'Schaalsprong op de fiets' gepresenteerd

Licht op groen voor Architect@Work Rotterdam

Gerelateerde agendaberichten

Architect@Work Rotterdam

ARCHITECT@WORK

Andere nieuwsberichten

'Doorgaande' transformatie Keilepand grotendeels afgerond

Gisteren, 15:23

Sinds 2019 wordt het Keilepand in het Merwe-Vierhavens-gebied in Rotterdam getransformeerd tot een multifunctioneel gebouw.

WE architecten levert socialewoningbouwcomplex Zeeburgereiland op

Gisteren, 14:17

Het gebouw huisvest 56 sociale huurappartementen, een apotheek, een huisartsenpraktijk, fysiotherapie en een warmteoverslagstation.

'Stad' voor vogels op drijvend eiland Vondelpark

Gisteren, 11:56

Deze zomer was in het Amsterdamse Vondelpark de installatie The Bird’s Palace van Studio Ossidiana te zien. Het betreft een kunstmatig eiland met een veelvormige verzameling zitstokken voor vogels.

Transformatie historische moestuin voor mens- en natuurvriendelijke invulling

23 september, 4:27

Met de oplevering van een nieuwbouwwoning heeft Schoots Architecten de transformatie van een voormalige moestuin met gebouwenensemble op Buitenplaats de Hoorneboeg bij Hilversum afgerond.

Beijing verscherpt toezicht op rekeningen Evergrande

Gisteren, 10:39

De Chinese projectontwikkelaar Evergrande is weer een stapje dichter bij faillissement nadat het een betalingstermijn voor een rentebetaling overschreed.