Daan Roggeveen

The Art Mall

27 maart 2018, 10:00

Wanneer ik via de paars gekleurde roltrap vanaf de begane grond naar beneden beweeg, hoor ik een pompende housebeat. Op deze koude novemberavond is het druk in de kelder van warenhuis K11. Honderden jonge mensen wandelen met een glas wijn in de hand tussen het werk van Lin Ke en Mak-Ying-Tun. Modieuze vrouwen maken selfies voor video-installaties. Hier, op zo’n vijftien meter onder de grond in het hart van Shanghai, vindt de opening plaats van de tentoonstelling '.com/.cn', als onderdeel van de Shanghai Art week.

De kelder van een warenhuis mag een ongebruikelijke locatie zijn voor een tentoonstelling, in de hedendaagse Chinese metropool is het concept van de art mall een serieus onderdeel van het culturele landschap.

Het museum als type bestaat in China relatief kort. Tot anderhalve eeuw geleden werden kunstvoorwerpen traditioneel tentoongesteld in huizen, paleizen en tempels¹. Galeries voor hedendaagse kunst bestonden er tot eind jaren negentig niet of nauwelijks, waardoor kunstenaars lang genoodzaakt waren hun werk te tonen in zelf georganiseerde salons, of simpelweg op straat.

De afgelopen twee decennia heeft de markt voor Chinese hedendaagse kunst zich ontwikkeld tot big business: de productie en handel in kunst made in China is onderdeel geworden van het wereldwijde netwerk van handelaars en galeries. Art Basel heeft naast Miami inmiddels ook een jaarlijkse beurs in Hong Kong, en internationale galeries openen in hoog tempo dependances. Het grootste deel van de kopers is Chinees.

Parallel hieraan vond een explosie in de bouw van musea plaats. De Chinese overheid lanceerde een ambitieus programma om 1 museum per 250.000 inwoners te behalen – een gebruikelijke standaard in westerse metropolen. Om dat getal te bereiken, worden er de komende jaren duizenden musea bijgebouwd in Chinese steden².

Maar ook op grassroots niveau veranderde er een hoop. Toen ik tien jaar geleden in Shanghai kwam wonen, was er weinig te beleven op cultureel gebied. Inmiddels is er elk weekend wel een opening van een nieuwe tentoonstelling of galerie. Musea organiseren publieksprogramma’s, rondleidingen en workshops voor kinderen.

Tegelijkertijd technologiseert China in straf tempo, waardoor met name online shopping explosief is gegroeid. In 2016 kende digitaal winkelen in China een groei van 26 (!) procent³ waardoor traditionele warenhuizen ten dode zijn opgeschreven als ze niet inzetten op andere modellen: van verkoop naar ervaring.

Exact op het snijpunt van deze twee fenomenen opereert K11. De ontwikkelaar van de mall, New World Development-eigenaar Cheng Chi-Kong, maakt hedendaagse kunst onderdeel van de warenhuizen. Hiermee wordt kunst ingezet als onderdeel van de winkelervaring en kan het warenhuis zich tegelijkertijd hoger in de markt positioneren – kunst betekent immers goede smaak.

K11 openende zijn eerste art mall in 2009 in Hong Kong, en heeft het concept uitgebreid in China. De afgelopen jaren haalde K11 onder meer overzichtstentoonstellingen van Monet en Dali naar Shanghai. Inmiddels opent de groep art malls in de miljoenensteden Wuhan, Tianjin, Shenyang en Fuzhou.

De shopping mall is als type bekritiseerd vanwege het commercialiseren van de publieke ruimte. K11 biedt een spannende hybride van cultuur en commercie, die een heel ander publiek naar het museum trekt. Binnen een hypercommerciële omgeving wordt de zwakte van de mall binnenstebuiten gekeerd: met een museum in haar hart zou een warenhuis een zeer publiek gebouw kunnen worden! Andy Warhol voorspelde het al: “Someday, all department stores will become museums, and all museums will become department stores.”

Daan Roggeveen is de oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’. Met Michiel Hulshof runt hij denktank Go West, en organiseert hij aan de Amsterdamse Academie van Bouwkunst ‘The Amsterdam Agenda’, een lezingenserie en onderzoek over de toekomst van de Randstad.

¹ Jeffrey Johnson: The Future of the Museum, in Progress & Prosperity, 2017
² Mad about Museums, The Economist, 6 januari 2014
³ Online shopping in China grows 26.2% in 2016, Digitalcommerce360.com, 6 februari 2017

Trefwoorden

art mall winkelcentra shopping malls china daan roggeveen k11

1	MoederscheimMoonen presenteert definitief ontwerp woontoren Riva donderdag, 13 januari
2	Amsterdam start eerste tender voor Strandeiland IJburg dinsdag, 18 januari
3	Oude Heineken Hoek aan Leidseplein in Amsterdam gesloopt maandag, 17 januari
4	Powerhouse Company presenteert ontwerp circulair universiteitsgebouw voor Tilburg woensdag, 19 januari
5	NEXT architects en Juurlink+Geluk presenteren woningbouwproject HOOF maandag, 17 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Ma Yansong op Katendrecht

Post-corona toerisme

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

Verdichting van IJplein

Ondergrondse galerie van MORE opgeleverd

Stedelijke diversiteit

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

Een recept voor minder klein wonen

De boel bij elkaar houden

Geland

Een zesje voor architectuur?

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

Vroeger waren we veel moderner

Habraken in China

Haven-Stad als eilandenrijk

Culturele Impact

Rol aan tafel

Nederland als laboratorium

De Grootste Stad Ter Wereld

Net als Aldo

Concurrentie voor het vliegtuig

Tijdsverschil

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

Hotel My Home

Rurbanism

What Ever Happened to the Randstad?

Toerisme? Dit is pas het begin…

Hoogbouw gaat niet om hoogte

Suburban Athletic Club

Het Politieke Platteland

Voor het eerst in decennia afname Chinese bevolking

Andere nieuwsberichten

BDG Architecten wint selectie nieuwbouw Windesheim Almere

Gisteren, 17:33

Vanwege de sterke groei van haar vestiging in Almere wil Hogeschool Windesheim nieuwbouw realiseren langs het Weerwater in het centrum van de stad.

Dutch designers Yearbook '21

Gisteren, 15:48

Dd ’21 kijkt terug op Nederlands ontwerp in het afgelopen jaar met een greep uit eindexamenwerk, prijswinnend design, opvallende ontwikkelingen en essays en interviews, waarin – gelukkig – ook een aantal kritische noten klinkt.

Inschrijving BNA Beste Gebouw van het Jaar 2022 van start

Gisteren, 13:35

De vakjury staat onder leiding van voorzitter Barbara Baarsma, hoogleraar Toegepaste Economie aan de UvA en directeur van de Rabo Carbon Bank.

Powerhouse Company presenteert ontwerp circulair universiteitsgebouw voor Tilburg

Gisteren, 11:16

Het universiteitsgebouw krijgt een houten hoofddraagconstructie en wordt energieneutraal. In ontwerp sluit het sterk aan bij tijdloze, kloosterachtige gebouwen die al op de campus staan.

Steeds vaker meer dan een mijoen betaald voor een huis

1 uur geleden

Volgens NVM komt dat niet alleen door de harde stijging van de huizenprijzen in het algemeen.

Team Foster + Partners vernieuwt centraal station Stockholm

Gisteren, 16:24

Het station wordt uitgebreid, gemoderniseerd en beter verbonden met de omgeving. Boven de bestaande sporen verrijst nieuwe bebouwing met onder meer woningen, kantoren, retail en horeca.

Atelier Kempe Thill ontwerpt deel woningblok HafenCity Hamburg

Gisteren, 10:49

Het bureau won de prijsvraag voor een 62 woningen tellende torren binnen een blok in het deelgebied Baakenhafen.

Indonesisch parlement bekrachtigt verhuizing hoofdstad

Gisteren, 09:12

Nusantara zal verrijzen in de provincie Oost-Kalimantan circa 1200 kilometer ten noordoosten van Jakarta.

Rotterdam haalt vergroeningsdoel ruimschoots

18 januari, 5:18

Sinds Rotterdam in 2018 zich sterk inzette voor het toevoegen van meer groen aan de stad, is er daadwerkelijk 16,3 hectare bij gekomen. Veel extra groen is te vinden in straten, op pleinen en op daken.