Daan Roggeveen

The Art Mall

27 maart 2018, 10:00

Wanneer ik via de paars gekleurde roltrap vanaf de begane grond naar beneden beweeg, hoor ik een pompende housebeat. Op deze koude novemberavond is het druk in de kelder van warenhuis K11. Honderden jonge mensen wandelen met een glas wijn in de hand tussen het werk van Lin Ke en Mak-Ying-Tun. Modieuze vrouwen maken selfies voor video-installaties. Hier, op zo’n vijftien meter onder de grond in het hart van Shanghai, vindt de opening plaats van de tentoonstelling '.com/.cn', als onderdeel van de Shanghai Art week.

De kelder van een warenhuis mag een ongebruikelijke locatie zijn voor een tentoonstelling, in de hedendaagse Chinese metropool is het concept van de art mall een serieus onderdeel van het culturele landschap.

Het museum als type bestaat in China relatief kort. Tot anderhalve eeuw geleden werden kunstvoorwerpen traditioneel tentoongesteld in huizen, paleizen en tempels¹. Galeries voor hedendaagse kunst bestonden er tot eind jaren negentig niet of nauwelijks, waardoor kunstenaars lang genoodzaakt waren hun werk te tonen in zelf georganiseerde salons, of simpelweg op straat.

De afgelopen twee decennia heeft de markt voor Chinese hedendaagse kunst zich ontwikkeld tot big business: de productie en handel in kunst made in China is onderdeel geworden van het wereldwijde netwerk van handelaars en galeries. Art Basel heeft naast Miami inmiddels ook een jaarlijkse beurs in Hong Kong, en internationale galeries openen in hoog tempo dependances. Het grootste deel van de kopers is Chinees.

Parallel hieraan vond een explosie in de bouw van musea plaats. De Chinese overheid lanceerde een ambitieus programma om 1 museum per 250.000 inwoners te behalen – een gebruikelijke standaard in westerse metropolen. Om dat getal te bereiken, worden er de komende jaren duizenden musea bijgebouwd in Chinese steden².

Maar ook op grassroots niveau veranderde er een hoop. Toen ik tien jaar geleden in Shanghai kwam wonen, was er weinig te beleven op cultureel gebied. Inmiddels is er elk weekend wel een opening van een nieuwe tentoonstelling of galerie. Musea organiseren publieksprogramma’s, rondleidingen en workshops voor kinderen.

Tegelijkertijd technologiseert China in straf tempo, waardoor met name online shopping explosief is gegroeid. In 2016 kende digitaal winkelen in China een groei van 26 (!) procent³ waardoor traditionele warenhuizen ten dode zijn opgeschreven als ze niet inzetten op andere modellen: van verkoop naar ervaring.

Exact op het snijpunt van deze twee fenomenen opereert K11. De ontwikkelaar van de mall, New World Development-eigenaar Cheng Chi-Kong, maakt hedendaagse kunst onderdeel van de warenhuizen. Hiermee wordt kunst ingezet als onderdeel van de winkelervaring en kan het warenhuis zich tegelijkertijd hoger in de markt positioneren – kunst betekent immers goede smaak.

K11 openende zijn eerste art mall in 2009 in Hong Kong, en heeft het concept uitgebreid in China. De afgelopen jaren haalde K11 onder meer overzichtstentoonstellingen van Monet en Dali naar Shanghai. Inmiddels opent de groep art malls in de miljoenensteden Wuhan, Tianjin, Shenyang en Fuzhou.

De shopping mall is als type bekritiseerd vanwege het commercialiseren van de publieke ruimte. K11 biedt een spannende hybride van cultuur en commercie, die een heel ander publiek naar het museum trekt. Binnen een hypercommerciële omgeving wordt de zwakte van de mall binnenstebuiten gekeerd: met een museum in haar hart zou een warenhuis een zeer publiek gebouw kunnen worden! Andy Warhol voorspelde het al: “Someday, all department stores will become museums, and all museums will become department stores.”

Daan Roggeveen is de oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’. Met Michiel Hulshof runt hij denktank Go West, en organiseert hij aan de Amsterdamse Academie van Bouwkunst ‘The Amsterdam Agenda’, een lezingenserie en onderzoek over de toekomst van de Randstad.

¹ Jeffrey Johnson: The Future of the Museum, in Progress & Prosperity, 2017
² Mad about Museums, The Economist, 6 januari 2014
³ Online shopping in China grows 26.2% in 2016, Digitalcommerce360.com, 6 februari 2017

Trefwoorden

art mall winkelcentra shopping malls china daan roggeveen k11

1	Zecc Architecten presenteert ontwerp voor renovatie De Vasim maandag, 29 november
2	Verbouwing Boijmans van Beuningen wordt soberder dan geambieerd woensdag, 01 december
3	Klassiek schoolgebouw gerenoveerd naar ontwerp van 9graden architectuur maandag, 29 november
4	Prins Clausbrug in Dordrecht officieel geopend dinsdag, 30 november
5	Par'Course dinsdag, 30 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Ma Yansong op Katendrecht

Post-corona toerisme

Daan Roggeveen presenteert nieuwe serie over hoogbouw binnen Architectenweb Podcast

Levendige hoogbouw? Kijk naar het oosten!

Verdichting van IJplein

Ondergrondse galerie van MORE opgeleverd

Stedelijke diversiteit

Wat meer Chinese mentaliteit bij de VVD

Een recept voor minder klein wonen

De boel bij elkaar houden

Geland

Een zesje voor architectuur?

Gebiedsontwikkeling? Leg eerst de metro aan!

Vroeger waren we veel moderner

Habraken in China

Haven-Stad als eilandenrijk

Culturele Impact

Rol aan tafel

Nederland als laboratorium

De Grootste Stad Ter Wereld

Net als Aldo

Concurrentie voor het vliegtuig

Tijdsverschil

Gaat de architectuur zich terugtrekken binnen landsgrenzen?

Hotel My Home

Rurbanism

What Ever Happened to the Randstad?

Toerisme? Dit is pas het begin…

Hoogbouw gaat niet om hoogte

Suburban Athletic Club

Het Politieke Platteland

Voor het eerst in decennia afname Chinese bevolking

Andere nieuwsberichten

DP6 en Zenber presenteren voorlopig ontwerp gemeentehuis Oldambt

Gisteren, 15:44

Het rijksmonumentale raadhuis uit 1896 in Winschoten wordt via een loopbrug verbonden met een nieuwbouwdeel, dat een latere uitbreiding van het gemeentehuis aan de achterzijde vervangt.

Studio Nuy van Noort ontwerpt IKC in Eibergen

Gisteren, 11:14

Volgend jaar wordt gestart met de bouw van IKC Het Simmelink in het Gelderse Eibergen. In het gebouw worden verschillende functies gehuisvest, zoals een school, kinderopvang en ondersteunende voorzieningen voor de wijk.

Nominaties Zuiderkerkprijs en Geurt Brinkgreve Bokaal 2021 bekend

1 december, 4:40

Voor beide prijzen van de gemeente Amsterdam komen drie projecten in aanmerking. Vandaag precies over een week worden de winnaars van de prijzen bekendgemaakt.

Integraal Educatief Kind Centrum Lichtenvoorde is gericht op interactie

1 december, 3:42

In Lichtenvoorde is eerder dit jaar Integraal Educatief Kind Centrum Het Gele Park in gebruik genomen. Voor de opgave werkte RoosRos nauw samen met BINX Smartility en Donker Groep landschapsontwerp.

Chocolademaker Tony's Chocolonely gaat geen eigen fabriek bouwen

Gisteren, 17:24

De bouw van de fabriek met een opvallend rood paviljoen in het midden was al eerder op pauze gezet.

Verwijderen asbest duurt met huidige tempo nog ruim tien jaar

Gisteren, 10:19

Het tempo waarmee asbest in daken wordt verwijderd is sinds half 2019 afgenomen.

Bosoppervlakte in Nederland verder afgenomen

Gisteren, 09:36

In de afgelopen vijftig jaar is niet eerder zo weinig bos aangeplant, blijkt uit een analyse van Wageningen Environmental Research.

Failed Architecture zet belangrijke stap naar horizontale organisatie

1 december, 12:44

Het platform Failed Architecture wordt vanaf 1 december geleid door Ameneh Solati, Joshua McWhirter and María Mazzanti.

Archeologen vinden middeleeuwse fundering Binnenhof

1 december, 10:14

Tijdens funderingsonderzoek, voorafgaand aan de renovatie van het Binnenhof, zijn resten van een nog onbekend gebouw uit de tijd van graaf Floris V ontdekt.