Stadsbrug De Oversteek (2013) in Nijmegen, ontworpen door Ney & Partners

Enneüs Heermabrug (2001) in Amsterdam, ontworpen door Nicolas Grimshaw Architects

Spoorbrug Muiderberg A1, ontworpen door ZJA Zwarts & Jansma Architects

Heemstederbrug (2015 in Nieuwegein, ontworpen door StudioSK

Viaduct A27 (2012) in Houten, ontworpen door Viaduct A27

Stadsbrug De Oversteek (2013) in Nijmegen, ontworpen door Ney & Partners

Enneüs Heermabrug (2001) in Amsterdam, ontworpen door Nicolas Grimshaw Architects

Spoorbrug Muiderberg A1, ontworpen door ZJA Zwarts & Jansma Architects

Heemstederbrug (2015 in Nieuwegein, ontworpen door StudioSK

Viaduct A27 (2012) in Houten, ontworpen door Viaduct A27

‘Minister, waarom geen bruggen van staal?’

5 april 2017, 16:50

De minister van Infrastructuur en Milieu informeert de Tweede Kamer voor deze zomer over de ‘beste realisatiestrategie’ voor drie nieuwe bruggen over de A27. Die moeten goedkoop en onderhoudsarm (‘sober en doelmatig’) in beton worden gebouwd. Dat is een gemiste kans, aldus algemeen directeur van ingenieursbureau IV-Groep Rob van der Waal.

Tekst: Rob van der Waal

De ‘mooiste bruggen’ zijn vrijwel altijd gemaakt van staal. Veel van die bruggen zijn wereldberoemd. Denk aan Golden Gate Bridge in San Francisco, de bruggen van Calatrava in onder andere Porto, of het viaduct van Millau in centraal Frankrijk, dat van staal en beton is gemaakt; allemaal voorbeelden van vermaarde overbruggingen.

Ook in Nederland kennen we dergelijke voorbeelden: de Erasmusbrug in Rotterdam, de Enneüs Heerma brug in Amsterdam, De Oversteek bij Nijmegen; voorbeelden van civiele kunstwerken die een verrijking blijken voor stad en omgeving. Het is geen toeval dat juist bruggen van staal zo wereldberoemd zijn geworden. Staal is een materiaal dat zich uitermate goed leent voor architecten om hun creativiteit optimaal uit te leven, daarover bestaat geen discussie.

Juiste beslissing
De minister van Infrastructuur en Milieu informeerde onlangs de Tweede Kamer over het besluit nieuwe bruggen te laten aanleggen in de A27; een juiste beslissing. De omstandigheden in het verkeer zijn zodanig gewijzigd dat renovatie van de oude bruggen eigenlijk geen optie meer is. Onderdeel van deze beslissing was dat deze bruggen in beton zullen worden uitgevoerd. Aan staal kleven teveel nadelen.

Dat is een gemiste kans. De A27 is de ‘Gateway to the Netherlands’. Juist hier zou je een aantal prachtige, beeldbepalende kunstwerken verwachten. De overwegingen die de minister maakt bij haar keuze voor beton, zijn op zijn minst vreemd te noemen. Onderhoud en geluid zijn de hoofdargumenten. Dit zijn echter lang achterhaalde problemen. Zeker, bij de ontwerpen van de bestaande bruggen waren dit wezenlijke issues. Maar de industrie heeft niet stil gezeten.

Merwedebrug
De problemen die onlangs bij de Merwedebrug ontstonden, zijn het gevolg van overbelasting. De hedendaagse belasting van met name vrachtverkeer (zowel de aantallen wagens als de grootte van de belasting) zijn vele malen hoger dan waar de bruggen ooit eens op zijn ontworpen. Dat vervolgens ook nog eens veel te laat is ingegrepen, ligt niet aan het materiaal staal.

Een levensduur van honderd jaar of zelfs een vervangbaar dek is geen probleem, zolang je die huidige, zwaardere eisen maar in het ontwerp meeneemt. Hetzelfde geldt voor geluid. De nieuwe stalen spoorbrug over de A1 bij Muiden is aantoonbaar stiller dan welke betonnen brug dan ook.

Een argument dat natuurlijk meespeelt, zijn de kosten. Een stalen brug kán duurder uitvallen. Voor een groot deel is dat marktwerking. Maar één ding is zeker, voor een beetje meer, zeg tien tot dertig miljoen, krijg je er een kunstwerk bij cadeau. Met internationale allure, waar toeristen voor omrijden, waar de omgeving trots op is en wat waarde toevoegt aan het (kostbare) landschap. Daarop moet men niet beknibbelen. Een taak als deze volgens zesjescultuur invullen met achterhaalde argumenten en een beetje minder geld, dat noem je: een gemiste kans.

Dit opiniestuk wordt gesteund door:

Laurent Ney (architect/ingenieur Ney & Partners)

Mark van der Burg (constructeur, Movares Nederland)

Bert Hesselink (constructeur, Movares Nederland en voorzitter IABSE Nederland)

Arjen Steenbrink (constructeur, Movares Nederland)

Edwin Megens (architect, StudioSK)

Paul van der Ree (architect, StudioSK)

Trefwoorden

rob van der waal brug iv-groep

1	Masterplan omvangrijke gebiedsontwikkeling Westland aangenomen dinsdag, 30 mei
2	Architectenweb symposium: ontwerpen met de natuur woensdag, 31 mei
3	Geschakelde woningen Statt geven steeg in Spijkerkwartier een gezicht dinsdag, 30 mei
4	EVA architecten ontwerpt demontabel houten kantoorpand woensdag, 31 mei
5	Avond over 'Nieuwe vormentaal in houtarchitectuur’ in Pakhuis De Zwijger donderdag, 1 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Grondige aanpak voor bruggen en tunnels

17 januari 2018

Katwijk kiest fietsbrug met verrassende beweging

9 mei 2017

Kabinet vervangt toch drie bruggen A27

21 februari 2017

Minister voelt niets voor actieplan bruggen

29 november 2016

Schultz wil duurzame infrastructuur

6 juni 2016

Kamer wil opheldering over 'bijna-instorting' Merwedebrug

18 januari 2019

Delfzijl huisvest eerste recycler van vervuild staal ter wereld

21 september 2020

Rekenkamer: Rijk heeft onvoldoende overzicht van zijn bezittingen

1 december 2021

Kabinet trekt 140 miljoen euro uit voor bruggen Noord-Nederland

17 december 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Studio Modijefsky ontwerpt rijk interieur voor café-restaurant Polly Goudvisch

2 juni, 3:30

Op Overhoeks, op de plek waar de pont van Amsterdam Centraal aanmeert, ligt te midden van de keerlus voor het autoverkeer het nieuwe café-restaurant Polly Goudvisch.

Avond over 'Nieuwe vormentaal in houtarchitectuur’ in Pakhuis De Zwijger

1 juni, 2:19

Met het toenemend aantal projecten dat in houtbouw wordt gerealiseerd, groeit ook de noodzaak om na te denken over een nieuwe manier van ontwerpen en ontwikkelen van houten gebouwen.

Heldere uitstraling voor herontwikkeld kantoorpand in centrum Utrecht

1 juni, 12:27

Architectenbureau IDEA en Fokkema & Partners zochten gezamenlijk naar een sterk ruimtelijk concept en gebruikten de beperkingen van het pand voor de identiteit ervan.

EVA architecten ontwerpt demontabel houten kantoorpand

31 mei, 3:44

Voor opdrachtgever PCS heeft EVA architecten een kantoorpand met een vrijwel geheel houten casco ontworpen, dat bovendien circulair en losmaakbaar is.

Nederland halverwege doel hernieuwbare energie: 15 procent

2 juni, 2:06

Het gebruik van hernieuwbare energie in Nederland is inmiddels over de helft richting het afgesproken doel voor 2030. In 2022 kwam van alle energie die werd verbruikt (elektriciteit én warmte) 15 procent uit hernieuwbare bronnen.

Woningplatform ziet interesse voor schaars huuraanbod stijgen

1 juni, 9:40

Woningzoekers verdringen zich steeds meer rond de huurwoningen in de vrije sector die beschikbaar zijn, maakt woonplatform Pararius op uit eigen cijfers.

Toezichthouder: zonnepanelen via omvormer makkelijk te hacken

30 mei, 10:51

Veel omvormers voor de panelen, die nodig zijn om zonne-energie om te zetten in te gebruiken elektriciteit, voldoen volgens de RDI niet aan gestelde eisen.

Boek brengt brutalistische gebouwen in Nederland in kaart

25 mei, 3:56

Donderdag is het boek BRUUT - Atlas van het brutalisme in Nederland gepresenteerd.

VDL Groep wil De Meeuw volledig overnemen

25 mei, 2:06

Volgens beide familiebedrijven kan De Meeuw zijn ingezette strategie voor een koppositie in de groeimarkt voor modulaire huisvesting uitvoeren met de investeringskracht van VDL Groep.