Re-settle (A Hone away from Home), van René van Zuuk e.a.

2016: woningbouw kent veel ambities

23 december 2016, 21:56

In het begin van het jaar heeft het Economisch Bureau van ABN AMRO gesteld dat de woningbouw in 2016 de sterkst groeiende branche binnen de bouwsector zou zijn. De harde cijfers over 2016 moeten we nog even afwachten, maar het jaar liet vooral veel ambities op het vlak van woningbouw zien.

Tekst Robert Muis

Een nieuwe ontwikkelvisie op het oostelijke gedeelte van Almere Poort voorziet in een nieuwe, groene wijk met 3.500 woningen. In het stedenbouwkundig plan voor de tweede fase van het Amsterdamse Amstelkwartier staan achthonderd woningen gepland.

Het terrein van de voormalige Bijlmerbajes in Amsterdam moet plek gaan bieden aan minimaal duizend woningen en voorzieningen als een middelbare school. Een internationale combinatie met de architectenbureaus Bjarke Ingels Group (BIG) en Barcode Architects heeft de tender voor het project Sluishuis op IJburg in Amsterdam gewonnen. Dit wooncomplex moet 380 woningen gaan omvatten.

Woningcorporatie Staedion en ontwikkelaar Loostad hebben een contract getekend voor de realisatie van 244 sociale huurwoningen in de Haagse wijk Morgenstond. Architect van het plan is De Zwarte Hond. In Utrecht is een akkoord bereikt over de realisatie van 235 woningen in de wijk Kanaleneiland - waar al De Verkenner van Mei architects and planners is opgeleverd - en eindelijk zijn de eerste appartementen van Leidsche Rijn Centrum in de verkoop gegaan.

Rotterdam gaat op de Lloydpier en aan de Hudsonstraat 240 woningen bouwen. VMX Architects heeft de ontwerpprijsvraag voor een woningbouwproject op Katendrecht in Rotterdam gewonnen; Powerhouse Company is de architect van het winnende plan Parkstad, wat voorziet in 250 woningen.

Op voormalige sportvelden in het Schiedamse Hargapark ontwikkelt VolkerWessels Vastgoed 156 woningen voor een brede doelgroep. Arnhem heeft een energieneutrale modelwijk, Vlijmen een wijk met 205 nul-op-de-meterwoningen aangekondigd. ‘Groen’ en ‘energieneutraal’ zijn bij veel ontwikkelingsplannen voor wijken het bijvoeglijke naamwoord

De hoogte in
Opvallend zijn ook de vele aangekondigde woontorens. In Overhoeks komen vier torens, waarvan de hoogste 110 meter wordt. Een toren is gegund aan OZ (OeverZaaijer), de torens naar ontwerp van Paul de Ruiter Architects en Team V Architectuur zijn al in aanbouw. Daarmee wordt de wijk in Amsterdam-Noord, waar ook de A’dam Tower als kantoor- en vermaakstoren dit jaar de deuren opende, een cluster van hoogbouw.

‘Het hoogste houten gebouw’ moet HAUT (mooie Frans-Nederlandse woordspeling) worden; het is ontworpen door Team V Architectuur en Arup en zal verrijzen in het Amstelkwartier. Deze maand is de bouw van de door KENK Architecten ontworpen toren Xavier op de Amsterdamse Zuidas gestart.

Ook Rotterdam heeft veel plannen voor woontorens: Bright van Tangram Architekten (70 meter), The Muse van Barcode Architects (75 meter), Baan Tower van Powerhouse Company (150 meter), Cooltoren van V8 architects (150 meter) en de Zalmhaventoren van Dam & Partners (220 meter) maakt een complex met twee lagere torens van KAAN Architecten.

Het is niet alleen maar nieuwbouw: ook staat een redelijk aantal voormalige kantoorcomplexen op de nominatie te worden getransformeerd naar woningen. Zo wordt een oud-kantoor van Rijkswaterstaat in Den Bosch getransformeerd naar ontwerp van Houben & Van Mierlo Architecten, zijn er ontwerpen voor drie- tot vierhonderd woningen in het voormalige KPMG-kantoor te Amstelveen en is in maart 2016 gestart met de transformatie van een oud-Shellkantoor in Den Haag tot wooncomplex naar ontwerp van cepezed.

Opgeleverd
Het is maar een kleine greep uit de ambities, afspraken en bouwstarts, maar er is ook een en ander gerealiseerd. Zo heeft KENK Architecten in Zwolle het woongebouw De Stelling opgeleverd. Op het voormalige defensie-eiland in Woerden, dat wordt getransformeerd, is de eerste fase afgerond met woongebouwen naar ontwerp van Groosman en Scala. In de Tuinstadwijk in Leiden zijn 84 woningen naar ontwerp van hp architecten gerealiseerd.

Op de Amsterdamse Kop van Zuid is het door LEVS architecten ontworpen wooncomplex Square opgeleverd. Van bureau ML_A is het project IJ4you op twee aaneengesloten kavels in de Amsterdamse Houthaven voltooid, in Buiksloterham realiseerde ANA architects zijn ‘Houtlofts’.

Zeeburgereiland in Amsterdam krijgt allengs meer vorm, met als een van de eerste woongebouwen een transparant appartementencomplex van XML. Ook het woningbouwproject Windkracht 9 van Inbo en Bureau Rowin Petersma is er opgeleverd, net als het studentenwooncomplex Smiley van Studioninedots.

Gebouw Smiley is een voorbeeld hoe hard gewerkt wordt aan het lenigen van de kamernood onder studenten. Ook is in Wageningen – op het campusterrein van de universiteit – een wooncomplex met 440 studentenwoningen opgeleverd. SVP Architectuur en Stedenbouw ontwierp het gebouw, maar ook het interieur en het terrein. Op het NDSM-terrein in Amsterdam-Noord is NieuwDok opgeleverd. Het gebouw omvat 380 studentenwoningen, onderwijs- en maatschappelijke functies, en is ontworpen door Moke Architecten.

Alternatieven
Het afgelopen jaar liet een grote interesse in alternatieve woningen zien. Nederland ging mee in de wereldwijde belangstelling voor Tiny Houses, huizen die uitdrukking geven aan de overtuiging dat we best met minder bezit toekunnen. Heymans heeft in mei zijn eerste tien verplaatsbare woningen opgesteld in Weert. Leiden en Steenbergen hebben besloten woningen te bouwen met de houten Finch-modules, die architect Jurriaan Knijtijzer eerder dit jaar presenteerde op FabCity.

De Finch-module was ook een van de zes winnende projecten bij de prijsvraag A Home away from Home, voor huisvesting van asielzoekers. Ze worden door Leiden en Steenbergen inderdaad deels ingezet voor de opvang van statushouders. Woonruimte voor vluchtelingen en statushouders is uiteraard een pregnant vraagstuk. Veel gemeentes en corporaties hebben moeite de grote toestroom op te vangen. Utrecht wil in Leidsche Rijn worden 510 tijdelijke woonstudio’s (en acht Skaeve Huse) bouwen, voor statushouders, andere ‘sociale huurders’ en studenten. In Amsterdam verbouwt Dura Vermeer een kantoorpand voor statushouders en starters op de woningmarkt.

Te weinig
Wat gerealiseerd wordt aan woningen is volgens de vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemers NVB niet voldoende. De vraag naar woonruimte overstijgt het aanbod sterk en de vereniging voorspelt een ‘droogkoken’ van de nieuwbouwmarkt. In november meldde de NVB dat de vraag naar (en het tekort aan) huizen met name groot is buiten de grote steden. Volgens ING is een probleem dat de verlening van bouwvergunningen achterblijft. Hopelijk gaan al de gepresenteerde plannen in 2017 en daarna verlichting brengen.

Trefwoorden

woontoren zeeburgereiland barcode architects kanaleneiland scala bureau rowin petersma jurrian knijtijzer leidsche rijn vmx architects 2016 v8 architects big finch buildings svp architectuur en stedenbouw jaaroverzicht transformatie sluishuis overhoeks inbo moke architecten powerhouse company kaan architecten paul de ruiter architects woningbouw tangram architecten houben & van mierlo architecten cepezed oeverzaaijer studioninedots mei architects & planners groosman xml arup de zwarte hond ml_a team v architectuur tiny house levs architecten kenk architecten ana architecten a home away from home heymans dam & partners hp architecten

1	Luxewarenhuis dinsdag, 21 januari
2	Vloeiende lijnen en afgeronde vormen voor woongebouw Ede donderdag, 23 januari
3	Modulair studentencomplex van Jan Snel in Eindhoven maandag, 20 januari
4	Transformatie Meterhuiscomplex Haarlem van start vrijdag, 24 januari
5	Powerhouse Company ontwerpt drijvend GCA-kantoor in Rijnhaven maandag, 20 januari