Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Jonas
Orange Architects
Uitreiking Architectenweb Awards 2023
Sfeerimpressie van een feestelijke avond
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Nieuw elan voor sociale woningbouw
Symposium
Marjolein van Eig
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2023
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Amare
Een gestapelde wereld vol cultuur
Triodos Bank
RAU
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
EASYfelt
Specialist in PET-vilt
ardor-studio
Interieurarchitectuur
Broekhof Schuit architecten
Amsterdam / Rotterdam
Nivel
Professionals in Techniek
ABdVT
“Architectuur is onze ziel, ontwerpen onze passie, realiseren onze kracht “
PARC.
Buiten is leven!
Forbo Flooring
creating better environments
Siersema
Stoffeerder van award winnende projecten.
EASYfelt
Specialist in PET-vilt
Mathieu Bruls architect
architecture - urban planning - interior design
TenW architecten en adviseurs
ardor-studio
Interieurarchitectuur
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Tobias Verhoeven over duurzame stedelijke verdichting
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland
Gesprek met Jeroen Zuidgeest over de Oostflank van Rotterdam
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland
Gesprek met Jeroen Zuidgeest over de Oostflank van Rotterdam
Gesprek met Tobias Verhoeven over duurzame stedelijke verdichting
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Zevenaar Stederijck II
plan Buitenhof Maasbommel
Den Hoorn particuliere woning
39 huurappartementen Westeraam
Woonzorggebouw De Raak Bennebroek
Het Atrium, Hilversum
Keerwanden voor nieuwe zeewering Scheveningen
Gebogen raam- en vliesgevelsystemen
Naturally this House
Prachtige binnentuin met maatwerkbanken in Berlijn
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
VDB-Clickwood system voor parket exterieur
Vlonders, schuttingen en ander parket exterieur zo geklikt
Totem Boards & Profiles
Duurzame boeidelen, rabatdelen en sierlijsten
Red Grandis
Hout van de toekomst
Vingui Noir®
Vingui Noir is duurzaam en stijlvol
Omega Systeemwand
Transparante en gesloten varianten - bepaal zelf wat bij het project past (combinaties mogelijk)
Lamellenwand
Eenvoudig, veelzijdig, praktisch
Rockfon Mono® Acoustic in elke kleur en vorm
Ontdek onbegrensde mogelijkheden
Elegant decentraal compact design buiten noodverlichting
Sterk vernieuwde armatuur t.b.v. vluchtwegverlichting aan de buitenzijde van elke finale nooduitgang
Fraké Noir®
Thermisch gemodificeerd Frake hout van hoge kwaliteit
Noir® FIX-CLIP system voor snelle gevelmontage
Snelle, blinde bevestiging dat voldoet aan het bouwbesluit
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
ARRA #3 De Stad als Oase
NiCo, Coehoornstraat 17 (nabij Arnhem CS)
De overstap op Archicad: van oriënteren tot eigen template
Online
Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher
Cobbenhagengebouw Tilburg University, Warandelaan 2, Tilburg
MTC Seminar: de Groeiende Groene Bouw Omgeving
Amsterdam, locatie wordt nog bekend gemaakt
Marmoleum Design Challenge
Lezingen en expo: ‘Vrouwen van het AUP’
Noordzijde 31, 1064 GV Amsterdam
Architectenweb symposium: renovatie van sociale woningbouw
Pakhuis de Zwijger
A-Imagination in Architectuur
Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher
Cobbenhagengebouw Tilburg University, Warandelaan 2, Tilburg
Architectenweb organiseert rondleiding door The Edge
The Edge
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
KOW Den Haag zoekt Junior Technisch Ontwerper (32-40 uur)
Technisch ontwerper
Stagiair Stedenbouw
Stagiair Bouwkunde Architectuur
Stagiair Architectuur
Mulderblauw zoekt een architect
FAAM Architects zoekt veelzijdig ontwerptalent
Architect
BURA zoekt stedenbouwkundige
identity designer
Assistent-ontwerper met passie voor bouwtechniek
Junior Architect/ Assistent Ontwerper
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Arie Aalbers: ‘Zoek het meer in samenwerking’
11 augustus 2016, 11:28
De redactie van Architectenweb werd de afgelopen maanden werkelijk overstelpt met persberichten over bouwstarts en nieuwe projecten. Dat riep vanzelfsprekend de vraag op: is de crisis na zeven jaar plotseling voorbij? In deze
zomerserie
leggen we de vraag voor aan architecten. Deel 3: Arie Aalbers (directeur en bouwadviseur bij
LIAG architecten en bouwadviseurs
). “Het komt weer voor dat we een telefoontje van een opdrachtgever krijgen.”
Tekst Ronnie Weessies
Ondanks dat jullie de crisis ongetwijfeld ook gevoeld zullen hebben, lijkt LIAG die periode redelijk stabiel te hebben doorstaan. Klopt dit beeld?
Op zich wel. Toen de crisis zijn intrede deed, hadden wij juist een topjaar. Pas later hebben we er meer last van gekregen, in die zin dat de werkvoorraad wat afliep. Dat komt doordat meer collega-architecten zich gingen richten op de gebieden waar wij goed in zijn en waarbij we relatief gemakkelijk doordrongen tot prekwalificaties bij Europese aanbestedingen. Waar we eerst te maken hadden met tien tot vijftien concurrenten, deden er tijdens de crisis ineens vijftig of zestig bureaus mee. Daarbij zijn opdrachtgevers anders gaan uitbesteden. Vroeger werd een architect geselecteerd op kwaliteit, zoals een goed ontwerp en technische degelijkheid. Mede onder invloed van projectmanagers zijn veel opdrachtgevers gaan selecteren op een lage prijs. Het honorarium van architecten is hierdoor zo ongeveer gehalveerd.
Als een architect bij een project van twintig tot dertig miljoen de totale engineering doet, wordt hij voor drie of vier procent van de totale investeringssom gehonoreerd. Een opdrachtgever die ‘slim’ denkt te zijn en daar nog weer scherp op in te kopen, snijdt zichzelf in de vingers. Het project staat of valt bij de aandacht die ontwerpende partijen voor de opdracht heeft. Als je hem slechts voor de helft betaalt, kan hij ook maar voor de helft aandacht besteden aan het project, of zelfs minder. Een architect gaat daardoor slechtere projecten produceren en dat zorgt er weer voor dat onze naam en branche nog veel meer schade oplopen. En de architectenbranche is door de crisis al gehalveerd. Dat is toch eigenlijk absurd als je er over nadenkt? Er wordt wel iets minder gebouwd, maar zeker niet de helft minder.
Hoe kun je hier als architect een halt aan toe roepen?
Wij werken al meer dan twintig jaar met 3D. Dat is heel plezierig en je kunt er veel sneller en effectiever mee werken. Wij voeren altijd clash-control uit, daarmee zie je het als de constructie, architectuur en installaties
niet in elkaar passen
. En dan lossen we het op. In de toekomst zal blijken dat architecten die dit onder de knie hebben, verder zullen groeien. Aannemers merken het ook, het aantal bouwfouten wordt aanzienlijk minder. De meeste grote aannemers behalen tegenwoordig niet meer dan 0,2 procent winst op een project, als ze al winst maken. Als er geen bouwfouten plaatsvinden, die zijn doorgaans goed voor vijftien procent van de kosten, behaalt hij al vijftien procent meer rendement. Die efficiëntieslag moet je gewoon maken en met 3D-modellen kan dat.
Kijk, wij bestaan al bijna honderd jaar (het bureau is in 1919 opgericht door Dirk Roosenburg,
RW
) en we hebben meerdere crises meegemaakt. Juist van een crisis moet je leren. Juist dan moet je kijken hoe het anders en efficiënter kan. Andere bureaus bezuinigden op bouwkostenmanagement en bestekschrijven, wij niet. Wij maken bijvoorbeeld ook inschrijfbegrotingen voor aannemers. Ik denk dat er in Nederland weinig bureaus op bouwkostengebied zo ver zijn dat ze net zoveel kennis hebben als een aannemer. Wij zijn daarin gepokt en gemazeld, waarmee we een voorsprong hebben op andere bureaus.
Wat is er bij LIAG zelf veranderd door de crisis?
We kijken heel scherp hoe we georganiseerd zijn en dingen beter kunnen doen. Daarnaast verandert de markt. Vroeger werkte een architect vanaf het schetsontwerp tot en met de nazorg aan een project. Nu zie je veel opdrachten waarbij architecten werken tot en met het VO+ en daarna wordt het project als Design & Build-opdracht in de markt gezet. Ik denk niet dat een opdrachtgever daarbij gebaat is. De uitvoerende partij zal weliswaar maken wat er is gepresenteerd, maar hij heeft er geen enkel belang bij dit scherper of beter te doen dan wanneer de architect er nog bij betrokken zou zijn geweest. Hij wil gewoon geld verdienen. Dat komt de kwaliteit niet ten goede. Als wij een Design & Build-opdracht doen, zoeken we nadrukkelijk naar een samenwerking met de uitvoerende partij. Het liefst schrijven we met een aannemer in. Doordat wij kostenefficiënt werken, kunnen we gemakkelijk
schakelen
met zo’n aannemer. Zo krijg je niet alleen een goed product, maar is het ook nog eens voor scherpe prijs te realiseren. Aannemers zien dat ook en ze waarderen het.
Van veel architecten horen we juist dat andere partijen in de bouwketen niet inzien wat hun waarde is. Jouw verhaal klinkt anders.
Een architect moet het veel meer zoeken in samenwerking. Je kunt natuurlijk gewoon een plattegrond en een gevel tekenen en denken:
dat de kozijnen er in de gevel er anders op staan dan op de plattegrond, ach ja, komt wel goed, dat regelt de aannemer wel
. Bij een 3D-model, dat net iets meer energie kost om te maken, komt dit echter niet voor. Daar klopt het plaatje gewoon, sterker nog: je kùnt die kozijnen niet eens fout intekenen, want dan
sluit
het model niet. En dat ziet de aannemer ook. Er zijn aannemers die zeggen: als we met jullie als architect inschrijven op een project, komen we tot een veel scherpere prijs, want we weten dat we niet tegen fouten aanlopen.
Trekt de werkvoorraad bij LIAG ook weer aan?
Ja. Het is natuurlijk niet meer te vergelijken met twintig jaar geleden. Toen hadden we voor drie jaar aan werkvoorraad en antwoordden we als een opdrachtgever ons belde voor een project: over een half jaar hebben we er tijd voor. Tegenwoordig behoren we met een werkvoorraad van zes tot negen maanden tot de positieve uitzonderingen. En het komt weer voor dat de telefoon gaat, met aan de andere kant van de lijn een opdrachtgever die vraagt:
willen jullie voor ons…?
. Dat was lange tijd niet gebeurd.
Trefwoorden
arie aalbers
zomerserie
liag architekten en bouwadviseurs
Best gelezen
1
Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde
maandag, 15 april
2
‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat
woensdag, 17 april
3
Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af
woensdag, 17 april
4
Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham
donderdag, 18 april
5
Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap
woensdag, 17 april
Gerelateerde nieuwsberichten
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Wim Heuts: ‘Architect moet werken aan competenties’
4 augustus 2016
Don Murphy: ‘Er is weer debat over architectuur nodig’
28 juli 2016
David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen
18 maart 2016
Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)
15 juni 2016
Meld je aan voor de zomerserie ‘En route’
12 juni 2017
BNA presenteert richtlijn architectenselecties
23 november 2016
Bart Zantman: ‘Samenwerking heeft zijn waarde bewezen’
25 augustus 2016
Thijs Asselbergs: 'Is architectuur nog van de architect?'
1 september 2016
LIAG 100 jaar – video van KLM hoofdkantoor toen en nu
2 april 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
29 mei 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
5 juli 2019
Arie Aalbers neemt afscheid van LIAG: “Haalbaar én maakbaar, dat was mijn missie”
2 november 2023
LIAG wint architectenselectie vernieuwbouw Bonhoeffer College in Enschede
1 april 2022
Wim Heuts: ‘Architect moet werken aan competenties’
4 augustus 2016
Don Murphy: ‘Er is weer debat over architectuur nodig’
28 juli 2016
David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen
18 maart 2016
Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)
15 juni 2016
Meld je aan voor de zomerserie ‘En route’
12 juni 2017
BNA presenteert richtlijn architectenselecties
23 november 2016
Bart Zantman: ‘Samenwerking heeft zijn waarde bewezen’
25 augustus 2016
Thijs Asselbergs: 'Is architectuur nog van de architect?'
1 september 2016
LIAG 100 jaar – video van KLM hoofdkantoor toen en nu
2 april 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
29 mei 2019
Meld je aan voor de Architectenweb zomerserie ‘Offline’
5 juli 2019
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park
Gisteren, 15:55
Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.
Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum
Gisteren, 14:41
Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.
Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend
Gisteren, 11:35
De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.
MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed
Gisteren, 09:25
In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.
Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken
Gisteren, 13:49
De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.
FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft
Gisteren, 12:12
Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.
Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken
Gisteren, 10:03
De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.
Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid
18 april, 4:31
Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.
De Jonge: invoering Omgevingswet tot nu toe ‘rustig en stabiel’
18 april, 12:28
Bijna vierhonderd tekortkomingen zijn gemeld, die ‘(enige) hinder’ voor gebruikers opleverden.
Amsterdam verbiedt bouw nieuwe hotels
18 april, 9:14
Met deze aanscherping verdwijnen de laatste uitzonderingen waardoor het nog mogelijk was om een nieuw hotel te bouwen in de stad.
Ga naar het nieuws-archief
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur