Circulaire huisvesting voor Alliander

4 januari 2016, 17:30

Energienetwerkbedrijf Alliander heeft afgelopen najaar een circulair onderkomen geopend in het Gelderse Duiven. Vijf bestaande panden van de onderneming zijn opgeknapt, uitgebreid en overkapt met een ‘klimaatkas’. In het energieleverende complex is tachtig procent van de aanwezige materialen hergebruikt.

Het is tevens de eerste keer dat de hoogst mogelijke BREEAM-certificering (Outstanding) voor een renovatie is toegekend. Het complex is gerealiseerd door een consortium, dat werd geleid door bouwer VolkerWessels en architectenmbureau RAU. In het samenwerkingsverband zaten verder Homij, Boele & Van Eesteren, Innax, Turntoo, KuiperCompagnons en Fokkema & Partners.

In de aanbesteding was niet gevraagd om een huisvesting met een specifiek aantal werkplekken, maar om een totaalconcept voor een ‘ultraduurzaam’ onderkomen, inclusief het onderhoud voor komende vijftien jaar. In samenwerking met omringende bedrijven en lokale overheden (onder de naam De Groene Alliantie) is ook het bedrijventerrein waar het gebouw staat verduurzaamd.

Atrium
De vrij onooglijke oude panden van Liander zijn gerenoveerd, uitgebreid en voorzien van een nieuwe bekleding. Ze zijn verbonden door een overkapping met zwevend dak (voorzien van lichtkoepels die zorgen voor daglichttoetreding), die fungeert als atrium. Dankzij deze nieuwe ruimte wordt het energieverbruik verminderd en voor meer comfort in de werkomgeving gezorgd.

Voorzieningen als zonnepanelen en een wko waarbij gebruik wordt gemaakt van grondwater dragen er aan bij dat het gebouw niet alleen voorziet in de eigen energiebehoefte, maar tevens energie levert aan de omgeving. Bedrijven in de omgeving hebben daarnaast zonnepanelen geplaatst, de bereikbaarheid voor ov,fiets en auto verbeterd en ze maken gebruik van elkaars parkeervoorzieningen.

Omwille van de circulariteit is het overgrote deel van de toegepaste materialen hergebruikt. Zo is het slooppuin verwerkt in nieuw beton en terreinverharding en zijn de wc-potten en wasbakken schoongemaakt en opnieuw geïnstalleerd. Voor de gevelbekleding is hout van pallets gebruikt, dat volgens het consortium letterlijk voor de verbrandingsoven is weggehaald.

De grondstoffen zijn geregistreerd in een ‘grondstoffenpaspoort’ en kunnen wederom worden hergebruikt voor toekomstige bouwprocessen.

Inrichting
De inrichting van het pand is in overleg met de medewerkers gedaan. Zij kwamen bijvoorbeeld met het voorstel om gebruikte werkkleding van de monteurs een tweede leven te gunnen als geluidsisolatie van het gebouw. Het interieur is ingericht door Fokkema & Partners, volgens de principes van Het Nieuwe Werken.

Voor de renovatie waren ongeveer 600 mensen werkzaam in het complex, nu is de capaciteit 1.500 medewerkers. Dankzij wifi binnen en buiten op het terrein kan overal gewerkt worden, maar het pand kent wel drie typen werkomgevingen. In een reeks workshops met medewerkers kwam naar voren dat er behoefte was aan een ‘klassieke’ kantoorvloer, een ‘atelier’ waar mensen samenkomen voor overleg en brainstormsessies, en een ‘bibliotheek’ waar het draait om rust en concentratie.

De bibliotheek is een grote open ruimte met lange zichtlijnen, individuele plekken en één grote tafel langs de gevel waar je met je laptop aan het raam kunt zitten. Het atelier kenmerkt zich door een andere ruimtelijke ordening waarin vergaderen en presenteren op diverse manieren wordt aangeboden. Op de kantoorvloeren staan grote bureaus in een meer of minder besloten opstelling wat het werken in teamverband en kortstondig afstemmen ondersteunt.

Loopbruggen
Door Fokkema werden loopbruggen aan het casco complex toegevoegd die de bestaande panden op verschillende niveaus verbinden. Op deze loopbruggen zijn onder meer alle pantry's ondergebracht zodat mensen elkaar in het atrium tegenkomen.

“We hebben continu gedacht vanuit hergebruik. De werkvloeren hebben we in den beginne gelaten voor wat ze zijn. De focus lag op het creëren van ontmoetingsplekken en het ordenen van de verschillende functies: bezoekersruimtes, logistiek, practicumlokalen en kantoren moeten tezamen een logisch geheel vormen”, laat het bureau weten.

“Daarom hebben we een centrale zichtas gecreëerd, die haaks op de entree ligt, zodat je bij binnenkomst meteen alle ‘bloedgroepen’ van het bedrijf in beeld hebt. Door het atrium kijk je helemaal tot in de werkplaatsen en laboratoria - die vroeger ergens achteraf verstopt lagen. Iedereen mag gezien worden, men mag trots zijn op wat hij doet – dat is het gevoel dat we willen bewerkstelligen”, aldus Fokkema & Partners.

Op de loopbruggen worden de ontmoetingsplekken gemarkeerd door ‘transformatorhuisjes’, die het gebouw een typisch bedrijfssignatuur geven. Het ontwerp voor de huisjes – abstracte volumes, gemaakt van ‘koperen’ buizen – is gebaseerd op bestaande exemplaren die in Nijmegen, Heerhugowaard en Den Helder staan.

In de Tegenlicht-documentaire Einde van bezit vertelt architect Thomas Rau onder andere over De Alliander

Trefwoorden

thomas rau rau volkerwessels duiven kuipercompagnons alliander circulair bouwen fokkema & partners homij

1	Happel Cornelisse Verhoeven verbindt heden en verleden bij vernieuwing Museum De Lakenhal dinsdag, 18 juni
2	In de Rotterdamse haven drijft een volwaardige zuivelboerderij woensdag, 19 juni
3	Het HEM opent deuren in oude munitiefabriek donderdag, 20 juni
4	Ontwikkelcombinatie wil 1.500 woningen langs spoor Haarlem-Leiden donderdag, 20 juni
5	Tien lessen rond groene hoogbouw woensdag, 19 juni