Zomerserie (1): Architect in... Turkije

24 juli 2014, 11:50

Deze zomer interviewt Architectenweb een aantal Nederlandse architecten die zijn vertrokken naar het buitenland. Waarom hebben ze deze stap gezet, welke verschillen met werken in Nederland komen ze tegen en wat is hun toekomstperspectief? In deze eerste aflevering van ‘Architect in…’ een gesprek met Tacizer Yurtay, die werkzaam is bij Tabanlioglu Architects in Turkije. “Architecten kunnen hier eindelijk een statement maken.”

Hoe zien jouw werkzaamheden eruit binnen het bureau?
"Ik werk als jobcaptain bij Tabanlioglu Architects in Istanbul. Ik stuur een projectteam aan, maar omdat het een vrij platte organisatie is ontwerp en teken ik ook mee met collega-architecten. Mijn dagelijkse routine is eigenlijk niet veel anders dan dat ik dat gewend ben in Nederland. `s Ochtends check ik mijn mail, verricht voorbereidende werkzaamheden voor een eventuele vergadering en pak mijn eigen werkzaamheden op. Er heerst een vrij relaxte sfeer op ons kantoor en je hebt een hoop eigen verantwoordelijkheid."

Hoe is het bureau georganiseerd?
"Het bureau heeft ongeveer 150 medewerkers, verdeeld over vier vestigingen in Turkije en het Midden-Oosten. De werkbenadering is zeer westers. We zijn hier echt bezig met architectuur en er worden geen compromissen gesloten omwille van de portemonnee van onze opdrachtgever. Dat is in een land als Turkije, waar geld vaak de beslissende factor is in de besluitvorming, vrij uniek.

Het bureau telt een aantal senior-architecten die hun eigen studio’s leiden, maar een bepaald specialisme hebben zij niet echt. Er wordt er vanuit gegaan dat iedere studio capabel genoeg is voor welk opdracht dan ook. Er is wel een team dat zich heeft gespecialiseerd in het modelleren, renderen en photoshoppen. Deze collega’s doen uitsluitend mee met prijsvragen."

Aan wat voor opdrachten werk je?
"Op dit moment zijn herstructurering en stedelijke vernieuwing ‘hot’ in Turkije, met name in Istanbul. Misstappen uit het modernistische verleden worden weggepoetst om nieuwe projecten op te kunnen starten. Dit gaat in samenspraak met de eigenaar en bewoners van het betreffend gebied. Met hen wordt een partnerschap gevormd, de projectorganisatie is hierbij in handen van de betrokken bouwonderneming. Meestal loopt dit vanwege de verschillende economische belangen binnen zo’n samenwerkingsverband vrij moeizaam. Ik heb het geluk dat ik in de opstartfase van zo’n project in dienst ben gekomen bij Tabanlioglu, waardoor ik sinds het begin redelijk wat invloed heb kunnen uitoefenen."

Hoe is de verhouding tussen opdrachtgever en architect?
"Opdrachtgevers bij projecten waarover ik het heb zijn meestal grote bouwondernemingen. Zij hebben een vrij autoritaire houding richting de architect en vinden dat wij in dienst werken van hen. Er is over het algemeen maar één doel en dat is geld verdienen. Wil je als architect daadwerkelijk gaan voor architectuur, dan moet je jezelf staande kunnen houden binnen zo’n hard werkveld.

Tegelijkertijd is Turkije een opkomende economie waarbij de mensen zelf ook in hun gebouwde omgeving kwaliteit terug willen zien. Dus kunnen architecten nu eindelijk een statement maken, mits ze uiteraard ook de economische belangen van hun opdrachtgever kunnen behartigen in hun projecten. Gelukkig begrijpt en onderkent men steeds meer de waarde die kwalitatieve architectuur voor bouwprojecten heeft. Desondanks staan er nog steeds voorbeelden in de steigers die mij met afgrijzen vervullen."

Hoe ben je in Turkije terechtgekomen?
"Ik werkte sinds 2010 als zzp’er voor verschillende opdrachtgevers in Nederland. Daarbij heb ik onder meer een villa in Helden-Panningen ontworpen en een woning in Diemen verbouwd. Door de economische crisis nam het aantal opdrachten echter drastisch af en kwam ik als zelfstandige niet meer aan de bak. Toen ik besloot om weer in dienst te treden bij een architectenbureau heb ik me suf gesolliciteerd, maar ook dat mocht helaas niet baten.

Uiteindelijk had ik twee keuzes: een bijstandsuitkering of mijn heil in mijn vaderland Turkije zoeken. Hoewel ik van oorsprong Turks ben stond dit niet echt bovenaan mijn to-do-lijst. Als je ook nog eens een co-ouderschap bent aangegaan dan bedenk je je wel twee keer voordat je zo’n stap onderneemt. Maar op een gegeven moment kon ik niet anders dan in het diepe springen. Er waren geen alternatieven in Nederland meer voorhanden waarbij ik mijn beroep als architect verder kon uitoefenen."

Hoe is de economische situatie in het land?
"Turkije is zoals gezegd een opkomende economie, er zijn in het kader van de stedelijke vernieuwing mooie projecten op komst. Ook culturele opgaven zoals musea zijn in opkomst, maar het gros van de architectuuropgaven bestaat nog steeds uit kantorenhoogbouw, woningbouw en gemengde opdrachten. Daarnaast blijven er grote winkelcentra gebouwd worden, maar gelukkig valt hierin een afname te zien. Bij dit soort projecten ligt de focus vooral op de binnenwereld van de gebouwen, waardoor kolossale en logge bouwwerken ontstaan die niet echt een kwalitatieve aanvulling vormen op het stadslandschap."

Kun je het land aanraden bij Nederlandse architecten?
"Dat kan ik zeker, maar ik wil ze op het hart drukken te solliciteren bij een vooraanstaand en internationaal georiënteerd bureau. Anders wordt het een nachtmerrie. Een internationaal georiënteerd bureau heeft meerdere buitenlandse werknemers en gaat ook meer voor de architectuur, dit sluit meer aan op de werkwijze die wij gewend zijn in Nederland. Op de website www.arkitera.com bijvoorbeeld kun je je verdiepingen in wat er leeft in de Turkse architectuur. Ook vind je er interessante vacatures en prijsvragen."

Zou je ooit weer terug willen naar Nederland?
"Ik ben deze uitdaging aangegaan omdat ik niet anders kon. Het heeft voor mij goed uitgepakt en uiteindelijk mag ik echt van geluk spreken. Natuurlijk zijn er wel kleine dingen die ik mis van Nederland, zoals drop of pindakaas, maar daar kan je nog overheen komen. Het meest mis ik mijn kinderen, deze stap is voor mensen met kinderen dan ook niet echt aan te raden. Op het moment ben ik bezig om een samenwerking op te zetten vanuit Nederland, waarbij ik een brugfunctie kan vervullen met als doel vaker in Nederland te kunnen zijn en frequenter contact te hebben met mijn kinderen."

Slotvraag: vorig jaar waren er massale protesten tegen de herbouw van een kazerne in het Gezipark in Istanbul, waar winkels en andere commerciële functies in worden ondergebracht. Hoe werd daar vanuit de Turkse architectengemeenschap tegenaan gekeken?
"De Gezipark-opstand kan niet louter vanuit een architecturale blik worden bekeken. Het gaat niet simpelweg om het redden van een aantal bomen in het hart van de stad en om de bouw van een zoveelste winkelcentrum in Istanbul te voorkomen. We zagen een steeds sterker groeiende reactie vanuit het volk, aangewakkerd door universiteitsstudenten. Wegens de harde opstelling van de regering zijn mensen massaal de straat opgegaan om te demonstreren tegen een bewind waar met name hoger opgeleiden zich niet in kunnen vinden.

Ten tijde van deze opstand bevond ik me in Nederland, maar heb het dankzij de sociale media heel goed kunnen volgen. Wat mij opviel is dat in de Nederlandse berichtgeving lang niet het hele verhaal uit de doeken is gedaan. In mijn ogen is de Gezipark-opstand een belangrijk keerpunt in de politieke geschiedenis van Turkije, een symbolische gebeurtenis waarover volgende generaties na zullen vertellen. Als je je bedenkt dat zelfs fanatieke supporters van de rivaliserende voetbalclubs Fenerbahçe, Besiktas en Galatasaray hand in hand hebben gedemonstreerd, dan kunnen we stellen dat het een ommekeer betekent voor Turkije. Mensen zijn zich eindelijk bewust geworden van de politieke agenda van de AK-partij en dat dit een koers is die ze absoluut niet willen varen."

Trefwoorden

zomerserie tacizer yurtay turkije tabanlioglu architects

1	Herbestemming Zuiderziekenhuis Rotterdam gaat van start dinsdag, 10 september
2	Nominaties ‘Kantoorgebouw van het Jaar 2019’ bekend woensdag, 11 september
3	Bouw woningen op oud ziekenhuisterrein Zaandam aanstaande dinsdag, 10 september
4	Energiekenniscentrum Leeuwarden rust op verstelbare kolommen woensdag, 11 september
5	Rietveld Academie en Sandberg Instituut nemen uitbreiding in gebruik maandag, 09 september