THEMA: GEVEL

Rapp: 'Ik ben blij met de Hollandse baksteentraditie'

7 februari 2014, 13:16

Naar de mening van Christian Rapp (Rapp + Rapp) is een gevel gebaat bij een zekere terughoudendheid. Gevels moeten een resultaat zijn van ambachtelijkheid en een integrale ontwerpbenadering van het gebouw.

Tekst Kirsten Hannema

Architect Christian Rapp liet onlangs Amsterdam zien aan een groep Duitse en Zwitserse collega’s, met wie hij in München aan een project werkt. Ze bekeken de gevels van middeleeuwse panden, de grachtengordel, Plan Zuid van Berlage, tot en met de recente ontwikkelingen in het Oostelijk Havengebied.

“Wat mij opvalt is dat er vanaf Java-eiland en IJburg iets is veranderd”, merkt hij naar aanleiding daarvan op. “De individualiserende maatschappij drukt zich uit in een bonte vormentaal, in leukigheden, modes, particuliere woonhuizen met koperen gevels en wat al niet meer."

"Een pluriforme architectuur waarvan ik niet geloof dat zij een lang leven beschoren is. Wat de grachtengordel zo mooi maakt, zijn niet zozeer de klok-, en trapgevels of de classicistische kroonlijsten, maar de ambachtelijkheid waarmee ze gemaakt zijn, de authenticiteit van het geheel. Ik geloof dat een gevel gebaat is bij een zekere terughoudendheid, bij de beheersing van het metier.”

Fassade
Het metier – dat is? “De betekenis van het Duitse woord Fassade geeft precies de essentie weer: de representatie van het programma in het gebouw. Die representatie staat echter niet op zichzelf; het is niet een schil die je om het gebouw hangt. Het hangt samen met de vorm van de bouwmassa, waar het gebouw staat, de behoefte aan transparantie - afhankelijk van de functie. In samenhang met de organisatie van de verschillende programmaonderdelen, de doorsneden en andere randvoorwaarden kom je dan uiteindelijk tot een integraal ontwerp.”

In Den Haag, vlakbij Centraal Station, bouwde Rapp+Rapp wolkenkrabber De Kroon. “Aanvankelijk had ik het idee voor een bakstenen toren, die een relatie zou aangaan met de ministerietorens die Hans Kolhoff ernaast ontwierp en het postmoderne werk van Rob Krier in de omgeving. Maar vanwege de krappe binnenstedelijke locatie moesten we wel werken met prefab constructies. En nee, prefab baksteen, dat kan ik als geschoold metselaar niet aanzien. Dat gaat recht tegen de logica van het materiaal in.”

’Plattenbau’ werd het dus, een systeemgevel van verdiepingshoge betonelementen. De uitdaging daarbij was het camoufleren van de voegen. “De connotatie tussen voegen en Plattenbau was hét probleem van de beleving van Carel Weebers Zwarte Madonna, het gebouw dat hier voorheen stond”, meent Rapp.

Bij De Kroon zijn de naden weggewerkt achter overlappende stroken die de gevel plasticiteit geven. Een andere truc is de plint van natuursteen, waar de kleur van het (gezandstraalde) beton op is afgestemd. Hierdoor ervaar je het gebouw alsof het volledig uit steen is opgetrokken.

Schaal
Bij het proportioneren van de gevel zocht Rapp naar een schaal tussen het individuele raam en de grote vorm. “We wilden een onderscheid maken tussen de onderste dertig meter, waar de blik op de straat gericht is, en de bovenste lagen met een panorama over de stad. Daarvoor hadden we extra brede Chicago bay windows bedacht, die in de eindfase helaas zijn gesneuveld. Verder proberen we zo veel mogelijk ramen te maken die open kunnen en hebben alle woningen Franse balkons.”

Het liefst maakt Rapp gevels van baksteen, zoals bij de woongebouwen Piraeus (1994, samen met leermeester Hans Kollhoff) en Chicago (2007) in Amsterdam. “Ik ben blij met deze Hollandse traditie; het is een veel mooier en duurzamer materiaal dan de piepschuim-met-stuc gevels die in mijn geboorteland Duitsland standaard toegepast worden. Het straalt soliditeit uit, en je kunt er eindeloos mee variëren.”

Dat baksteen niet alleen gevels van woningen past, maar ook belangrijke publieke gebouwen, had Rapp willen laten zien met het ontwerp voor de nieuwe bibliotheek in Utrecht. Het project, waar vijf jaar aan gewerkt was, werd onlangs verworpen door de Gemeenteraad. Hiervoor had hij een reusachtige gemetselde ‘paddenstoel’ bedacht, die naar boven toe steeds verder zou verfijnen, met ranke uitlopers in de vorm van gestapelde erkers, en daartussen balkons.

Trefwoorden

christian rapp rapp + rapp gevel de kroon

1	Nieuwe gebouwen met 243 woningen op kop Schipholweg Haarlem maandag, 30 januari
2	Nieuwe woontoren voor Almere Duin naar ontwerp Zecc donderdag, 26 januari
3	Stichting Fietsklim en ZUS onthullen ontwerp voor kunstmatige beklimming woensdag, 01 februari
4	Woningbouwproject Domus Houthaven in Amsterdam opgeleverd dinsdag, 31 januari
5	Team Ballast Nedam Development wint tender eerste woningbouw Strandeiland woensdag, 01 februari

Gerelateerde nieuwsberichten

Het Grote Gevelcongres in beeld

Huis van Hendrik combineert kunsten

Christian Rapp wordt stadsbouwmeester Antwerpen

'Gevelontwerp gaat over creëren van rust'

‘Mooi als de gevel een verrassing oplevert’

Octatube: ‘Koppelstuk tussen droom en realiteit’

OMA: “Wij werken één idee door”

Sjoerd Soeters: gevel moet herkenning oproepen

'Ontwerp gevel kwestie van risico’s elimineren’

MVSA: gevel combinatie esthetiek en functionaliteit

Marlies Rohmer: beheersing ambacht essentieel

Andere nieuwsberichten

Stichting Fietsklim en ZUS onthullen ontwerp voor kunstmatige beklimming

Gisteren, 17:54

Stichting Fietsklim presenteert het ontwerp van de Fietsklim, een constructie die in de Randstad een beklimming voor sportieve fietsers mogelijk moet maken.

Een dwarsdoorsnede van de wil tot creativiteit en kwaliteit

Gisteren, 13:45

Het Utrechtse architectenbureau Bakers Architecten vierde in 2021 zijn 25-jarig bestaan; dit jubileum was aanleiding voor een boek dat een dwarsdoorsnede van de projecten uit deze periode toont.

Team Ballast Nedam Development wint tender eerste woningbouw Strandeiland

Gisteren, 11:26

Het plan behelst 215 woningen en functies als een buurtcentrum en mobiliteitshub, verdeeld over vijf ‘buurtschappen’ met een eigen landschappelijke ‘biotoop’.

Tweede fase herinrichting IJsselkade Zutphen afgerond

Gisteren, 09:44

Naar ontwerp van Hosper zijn in het kader van het project Ruimte voor de Rivier robuuste riviertrappen geplaatst en is er een parkweide aangelegd op de kade. Midden op de heringerichte kade staat een door IAA Architecten ontworpen horecapaviljoen.

Boetes voor Amsterdamse huiseigenaren om schenden zelfwoonplicht

Gisteren, 16:48

De opkoopbescherming verplicht huizenkopers in de hoofdstad om hun gekochte huis zelf te bewonen. Het gaat om boetes van ongeveer 22.000 euro per woning.

Triodos verstrekt leningen aan bedrijven met circulair en biobased verdienmodel

Gisteren, 12:03

Triodos Bank mag de leningen als enige bank in Nederland verstrekken, laat een woordvoerder weten.

Deltawerken nog altijd iconisch voorbeeld Nederlandse waterbouw

Gisteren, 09:00

De bouw van de Deltawerken na de Watersnoodramp van 1953 wordt wereldwijd nog altijd beschouwd als een uitzonderlijke prestatie als het gaat om kustbescherming.

Houweling Architecten breidt managementteam uit

31 januari, 2:11

Sinds 1 januari vormen Wouter-Jan van Wezel en Marco Moretti samen met directeur en eigenaar Jan Houweling de leiding van het bureau uit Bleiswijk.

Grote steden bezorgd over omstandigheden nieuwbouw

31 januari, 12:17

De huidige omstandigheden in de nieuwbouwsector leiden tot zorgen in de grote steden, die vanwege de woningnood grote ambities hebben.

Praag locatie voor 7e Iconic Houses Congres met excursies

30 januari, 11:40

Het Iconic Houses Netwerk presenteert van 22 tot en met 26 mei zijn zevende internationale congres in Praag, met onder meer lezingen en een groot aantal bezoeken aan Tsjechische museumwoningen.

Ga naar het nieuws-archief