THEMA: ZORG

CEANconsulting: ‘Zorginnovatie is een verplichting’

8 november 2013, 16:59

De leemte opvullen tussen strategie en realisatie, dat is het doel van CEANconsulting, zegt Colette Niemeijer. Samen met medeoprichter Guru Manja en een team van consultants adviseert zij complexe zorgorganisaties. Bij bouwprojecten koppelt Niemeijer de businesscase van het project altijd aan het lange termijn bedrijfsconcept van de zorgorganisatie.

Tekst Naomi Cheung San

“Er is gewoon nog steeds teveel geld”, zegt Colette Niemeijer. “We moeten innoveren omdat zorgkosten te hoog zijn, maar de wil, durf en urgentie om rigoureuze veranderingen te initiëren ontbreekt. Voor een goed bedrijfsconcept moeten zorgorganisaties vanuit de eindgebruiker redeneren in plaats van vanuit historische kosten en budgetten. Maar ze hebben vaak geen zicht op de financiële risico’s en geen lange termijn concept. “Bij CEAN zoeken we binnen de organisaties naar innovatiekansen, vaak kleine nieuwe bedrijfsmodules, die we vervolgens helpen operationaliseren.”

Niemeijer is van huis uit architect. “Een gebouw wordt vaak beschouwd als een esthetisch-technisch product dat vooral geld kost. In mijn proefschrift ‘De toegevoegde waarde van architectuur voor de zorg in ziekenhuizen’ uit 2012 omschrijf ik hoe architectuur juist een motor kan zijn voor zorginnovatie. “Vanwege deze integrale benadering wordt CEAN vaak ingeroepen bij een bouwvraag, maar adviezen zijn ook steeds financiëler en zorginhoudelijker van aard”, vertelt Niemeijer.

Geen oude modellen op toekomst projecteren
Differentiatie van ziekenhuiszorg naar enerzijds centra voor complexe en acute zorg en anderzijds eenvoudige, wendbare zorg in wijken, schept kansen voor innovatie. Maar die kansen worden nog niet altijd benut. “Bestaande beleidsplannen zijn vaak vanuit de eigen organisatie geredeneerd, te abstract en moeilijk operationaliseerbaar. Bij het opstellen van bijvoorbeeld strategische vastgoedplannen vraag ik altijd naar de lange termijnvisie op de zorg in de regio, omdat het om een langjarige investering gaat. Aan het antwoord ‘de patiënt centraal stellen’ heb ik dan niet zo veel”, aldus Niemeijer.

“Businesscases voor (ver)bouwprojecten pakken zorgorganisaties doorgaans aan vanuit een oude manier van werken omdat de werkelijke kostenstructuur onduidelijk is”, zegt Niemeijer. “Om een basis voor een goede businesscase te leggen, specificeren we als eerst de beoogde opbouw van de onderneming en de reële kosten. De kostenstructuur die daaruit ontstaat, geeft dan knoppen voor de bedrijfsvoering en de gebouwinvestering waaraan je kunt draaien.”

Minder gebruikersoverleggen, meer lange termijnvisie
Traditionele gebruikersoverleggen tijdens het ontwerpproces staan volgens Niemeijer innovatie in de weg. “Medewerkers zijn gewend om vanuit de huidige werkwijze en voorzieningen te denken, in plaats van vanuit end-to-end processen.”

Zorgorganisaties zijn volgens Niemeijer gewend om alles met de eigen organisatie te doen. Maar een ontwerpproces voor een ziekenhuis beslaat soms wel vijftien jaar. “Omdat in die tijd de wereld verandert, mobiliseren wij in korte sessies externe experts, waaronder architecten, die lange termijn ontwikkelingen kunnen overzien. Bevindingen leggen we vervolgens voor in een dialoog met de zorgorganisatie zodat de vernieuwingen straks ook werkbaar zijn. In twee á drie sessies is de gemene deler duidelijk en hebben we de hoofdlijnen.”

Noodzaak van integraal werken
“Het is belangrijk dat het strategische idee, dat de omwenteling vertolkt die je met de zorgorganisatie wilt maken, goed zit verankerd in het proces.” Innovatie werkt volgens Niemeijer alleen als de ICT, het zorgproces, het bouwconcept, en de organisatie integraal worden aangepakt. “Omdat de architect hier te weinig kennis van heeft en bovendien zijn handen vol heeft aan onder meer de arbo, het bouwbesluit en basale dingen als ruimtelijkheid, daglicht en routing, komt hij hier vaak niet aan toe”, zegt Niemeijer.

Ook signaleert Niemeijer een gebrek aan digitalisering die de procesgang kan ondersteunen en fouten kan voorkomen. “In het universitair ziekenhuis in Hamburg (Eppendorf) is met de nieuwbouw een enorme sprong gemaakt in de digitalisering en het stroomlijnen van processen. Ten opzichte van de oudbouw wordt zestig procent meer productie gedraaid met slechts tien procent meer mensen”, aldus Niemeijer.

Denken vanuit de eindgebruiker
Organisaties zouden meer moeten denken vanuit waardemomenten en de ‘flow’ van de eindgebruiker. “Zolang een patiënt onder je dak blijft kost hij geld, dus moet je zorgen dat een patiënt snel weer genezen en thuis is”, stelt Niemeijer. “Waar in het proces kunnen dingen beter, minder risicovol of prettiger voor de patiënt?
Ook moeten we de steeds schaarser wordende zorgprofessional niet vergeten. Als je innovatie in een proces biedt, dan kan een gebouw daar een enorme hefboom voor vormen.”

In de Nederlandse ziekenhuiszorg sterven ieder jaar ongeveer tweeduizend patiënten onnodig. Dat heeft veelal te maken met informatiehiaten. Bijvoorbeeld, bij iedere verplaatsing van de patiënt hoort een uitwisseling van verantwoordelijkheden en informatie, daar liggen risico’s. Architecten moeten zich daarom beter aan het strategisch idee houden. Ze stellen zich volgens Niemeijer te dienend op ten opzichte van de zorgorganisatie. ”Als je het gebouw ontwerpt en organiseert vanuit de toegevoegde waarde voor de patiënt is de kans op fouten veel kleiner.”

“Bij een goed georganiseerde procesbegeleiding kan de architect juist de opdrachtgever stimuleren om een stap verder te zetten. Het is een verplichting voor alle betrokkenen om zorg te innoveren zodat deze betaalbaar, toegankelijk en van kwaliteit wordt en blijft.”

Trefwoorden

cean zorg ceanconsulting naomi cheung san colette niemeijer

1	Ontwikkelovereenkomst voor project Diepeveen in Rotterdam getekend dinsdag, 27 juli
2	Plan voor groot klimcentrum in Nieuwegein woensdag, 28 juli
3	Voormalige basisschool in Echt getransformeerd tot tandartspraktijk dinsdag, 27 juli
4	Eerste twee fases Pontkade op NDSM-werf opgeleverd donderdag, 29 juli
5	MIX architectuur ontwerpt eerste woongebouwen zorglandgoed Middelharnis dinsdag, 27 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

OPERA: ‘Iedere afdeling zijn eigen illustrator’

Terugblik op 10 interviews over patiëntenzorg

a/d amstel: “Omgang met ziekenhuisorganisaties bepalend”

Mecanoo en ZMC testen ontwerp schaal 1:1

Hoofd master interieur: “Zorg kans voor interieurarchitect”

Opdrachtgever St. Antonius: “Niet opnieuw wiel uitvinden”

Kopvol: ‘Ontwerp vanuit prototype kamers’

Historie Dordt zorgt voor oriëntatie en afleiding in ziekenhuis

Oogziekenhuis: "Hier kent iedereen de interieurarchitect"

Andere nieuwsberichten

Foto's + video: LUMA Arles

Gisteren, 15:00

Blikvanger van de ruim tien hectare omvattende kunstcampus is een door Frank Gehry ontworpen toren, waarvan een deel van de gevel is bekleed met metalen panelen.

Gecombineerde parkeergarage en bibliotheek voor Alphen aan den Rijn

Gisteren, 11:45

In het centrum van Alphen aan den Rijn is afgelopen jaar een gecombineerde parkeergarage en bibliotheek in gebruik genomen. Beide functies zijn samen met nog enkele programmaonderdelen ondergebracht in een door Common Affairs ontworpen gebouw.

Nieuw centrumgebouw voor woonzorgpark Noordwijk

29 juli, 2:26

Op het woonzorgpark Willem van den Bergh in Noordwijk is afgelopen jaar een centraal gebouw naar ontwerp van IAA Architecten opgeleverd. In het pand zijn onder meer sport- en recreatiefuncties ondergebracht.

Eerste twee fases Pontkade op NDSM-werf opgeleverd

29 juli, 11:49

Het blok met ruim 250 woningen, kantoren en een commerciële plint is ontworpen door de Architekten Cie.

Nieuwe editie Folly Art Norg van start

Gisteren, 10:31

Tot en met 29 augustus zijn langs een zeven kilometer lange route door het Drentse dorp zestien folly’s te bewonderen.

Alliander: snelheid van energietransitie moeilijk bij te houden

Gisteren, 09:01

Belangrijke oorzaken zijn een chronisch tekort aan technisch personeel en lange doorlooptijden door onder andere vergunningsprocedures.

Stedelingen kopen vaker huis in landelijk gebied

29 juli, 11:06

Vertrekkers uit de stedelijke omgeving kopen gemiddeld genomen een duurdere woning dan kopers uit dezelfde landelijke gemeente.

Rechter wijst schadeclaim om parkeergarage Eindhoven Airport af

29 juli, 9:14

Na het instorten van de garage kreeg vloerleverancier Bubbledeck geen nieuwe opdrachten meer binnen.

Vastgoedavontuur was volgens onderzoek begin einde SNS Reaal

28 juli, 10:37

De onderzoekers twijfelen er niet aan dat, als Property Finance indertijd niet gekocht zou zijn, het niet tot nationalisatie gekomen zou zijn.

Ook Neder-Germaanse limes op werelderfgoedlijst geplaatst

28 juli, 9:58

Dit gedeelte van de Romeinse limes in Nederland en Duitsland maakt deel uit van de veel grotere grens van het Romeinse Rijk in Europa en Noord-Afrika.

Ga naar het nieuws-archief