Ruimtelijkheid Stedelijk Museum nog onbenut

19 september 2012, 12:55

Op zondag 23 september opent het Stedelijk Museum Amsterdam, na bijna negen jaar gesloten te zijn geweest, opnieuw zijn deuren voor het publiek. Architectenweb nam alvast een kijkje in het gerenoveerde en uitgebreide museum.

Tekst Michiel van Raaij

Het is allemaal nog wat onwennig. Het weer ontvangen van publiek, het nieuwe gebouw. Richting de officiële opening door de koningin komende zaterdag draait de organisatie van het Stedelijk Museum langzaam warm. De curatoren vertellen nog wat schuchter hun verhaal. Met hun tijdelijke tentoonstellingen verkennen ze voorzichtig de ruimtes in de nieuwbouw van het museum.

Ruimtelijkheid nog onbenut
De nieuwe tentoonstellingsruimtes liggen boven en onder de nieuwe entree van het museum. Wat direct opvalt: de ruimtes zijn groot en vrij indeelbaar. In aanvulling op de kamers in de negentiende-eeuwse oudbouw van architect Adriaan Willem Weissman, biedt de eenentwintigste-eeuwse uitbreiding van architect Mels Crouwel (Benthem Crouwel Architekten) volledig vrij indeelbare ruimtes. De ruimtes, die gebruikt worden voor wisselende tentoonstellingen, bieden de curatoren een hele reeks aan mogelijke indelingen en laten allerhande gebruik toe.

Het is pijnlijk om te zien dat de enorme potentie van de ruimtes in de openingstentoonstellingen nog maar heel voorzichtig worden benut. In de tentoonstelling ‘Beyond Imagination’ op de eerste verdieping, waarin werk van 19 jonge Nederlandse kunstenaars wordt getoond, breken schuin geplaatste wanden de grote ruimte in kleinere delen op. Het tentoonstelde werk blijft wat schaal betreft ook heel bescheiden.

De ontkenning van de ruimtelijkheid van de nieuwbouw gaat in de kelder nog een stap verder. In deze gigantische ondergrondse ruimte is voor de tentoonstelling ‘Works in Place’ een soort gebouw opgetrokken dat allerlei kleinere ruimtes bevat en waarin het plafond op veel plaatsen is verlaagd. De tentoonstelling in de kelder is mede samengesteld door Ann Goldstein, de nieuwe directeur van het Stedelijk Museum. Het is te hopen dat zij bij nieuwe tentoonstellingen meer zal experimenteren met de geboden ruimte. Van de recente kruisbestuivingen tussen de kunst- en architectuurdisciplines is in het Stedelijk Museum nog helemaal niets te zien. Een gemiste kans.

Nieuwe entree
De uitbreiding van het Stedelijk Museum in Amsterdam draait uiteindelijk om de nieuwe entree aan het Museumpark. “We wilden eigenlijk gewoon een grote entree maken”, vertelt Mels Crouwel. “De grote luifel, de speciale materialisering… het staat allemaal ten dienste van het maken van de entree. Je zou bijna vergeten dat er ook nog nieuwe museumruimtes zijn bijgekomen.”

Crouwel vertelt dat hij geen los paviljoen in het park wilde maken, maar het museum aan het Museumplein wilde leggen. “Dat is goed gelukt”, zegt Crouwel, “en stelt het museum in staat naar buiten de treden.” Op het plein voor het Stedelijk kunnen, naast het terras, ook evenementen georganiseerd worden.

Het exterieur van het museum laat een groot contrast zien tussen de oudbouw en de nieuwbouw. In het interieur komt dit verschil op de begane grond terug. Op de verdiepingen is dit verschil echter geminimaliseerd. De tentoonstellingsruimtes uit de oudbouw zijn wat betreft materialisering en belichting niet te onderscheiden van die in de nieuwbouw. Dit was een bewuste keuze van Crouwel. Voor de curatoren zal er – op de grootte van de ruimtes na dan – geen verschil zijn tussen exposities in de oudbouw en de nieuwbouw. Het is één museum.

Om de grote zaal onder de entree onlosmakelijk onderdeel te laten zijn van de route door het museum, heeft Crouwel deze direct met lange roltrappen vanaf de eerste verdieping ontsloten. Hoewel de bezoekers met de roltrappen feitelijk door de entreehal bewegen, voorkomt een gele buis rondom de roltrappen een uitwisseling tussen beide sferen. De levendigheid van de entree blijft zo slim gescheiden van de rust van het museum.

Economische spin off
Bij de persopening van het museum afgelopen dinsdag 18 september benadrukte Carolien Gehrels, wethouder kunst en cultuur van de Gemeente Amsterdam, het belang van de heropening van het Stedelijk Museum voor de stad Amsterdam. Het culturele aanbod is volgens haar een belangrijke factor in de aantrekkelijkheid van de stad voor bezoekers, inwoners en bedrijven. Met de opening van het Stedelijk Museum en straks ook het Rijksmuseum zal die aantrekkelijkheid van de stad een boost krijgen. Gehrels: “Je ziet nu al dat de uitbreiding van het Stedelijk Museum nieuwe investeringen uitlokt, zoals de vernieuwing van het Conservatorium Hotel.”

De renovatie en uitbreiding van het museum is betaald van het geld dat in de jaren tachtig en negentig is verdiend met de ontwikkeling van nieuwe woon- en werkgebieden, zo vertelde Gehrels. Met dat geld is de nieuwe bibliotheek op het Oosterdokseiland gebouwd en is de Stadsschouwburg verbouwd. Gehrels: “Het Stedelijk Museum is de kroon op dit werk.”

“Ja, het heeft langer geduurd en duurder geworden dan we van tevoren hadden bedacht”, stelde Gehrels: “Maar we hebben het eindbeeld steeds voor ogen gehouden. De opening is een geweldig moment voor Amsterdam.”

Goldstein: “We zijn open!”

De getoonde foto's zijn gemaakt door Matthijs Borghgraef van Kwikzilver.

Trefwoorden

stedelijk museum amsterdam carolien gehrels mels crouwel benthem crouwel architekten ann goldstein

1	Woongebouw Woldringlocatie in Groningen opgeleverd dinsdag, 19 november
2	De Caap: 150 meter hoge blikvanger voor wijk Rivium donderdag, 14 november
3	Nieuwbouw EMA aan de Zuidas opgeleverd maandag, 18 november
4	Mastenbroek presenteert actieplan om stikstofuitstoot te verlagen maandag, 18 november
5	Atelier van Berlo winnaar Next Step Award 2019 donderdag, 14 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Van Gogh Museum dicht voor renovatie

'Kritiek op Stedelijk teken van betrokkenheid'

Stedelijk Museum op een postzegel

Winkelcentrum op centraal plein Koblenz geopend

Benthem Crouwel realiseert AM3 datacenter

Architectuurjaar 2012 (9): heropening Stedelijk

New York Times vernietigend over 'badkuip' Stedelijk

Rijksmuseum telt af naar heropening

Uitbreiding Stedelijk wint Materia Co-Creation Award

Expositie over architecten Rijksmuseum in OBA

Half miljoen bezoekers voor Stedelijk Museum

Rijksmuseum gepresenteerd voor het publiek

100.000 bezoekers voor vernieuwd Rijksmuseum

Speeltoestellen Van Eyck in tuinen Rijksmuseum

Akkoord voor nieuwe entree Van Gogh Museum

Rekening Rijksmuseum is nog niet rond

Koolhaas richt nieuwbouw Stedelijk opnieuw in

Stedelijk Museum opent nieuwe collectieopstelling in december

AMO en Stedelijk Museum creëren een ‘Stedelijk weefsel’

Video: Rem Koolhaas en andere betrokkenen over totstandkoming Stedelijk BASE

Oudbouw Stedelijk witter en ruimer dan ooit

Stedelijk Museum gaat tijdelijk open

Koningin opent vernieuwd Stedelijk

Stedelijk Museum opnieuw dicht

Stedelijk kan kunst kwijt in nieuw depot

Geen zwaar onderzoek naar Stedelijk Museum

Stedelijk Museum bouwkundig opgeleverd

Wandkleed Stedelijk Museum geplaatst

Badkuip Stedelijk Museum nu nog groen

Museumplein moet internationale allure krijgen

Wethouder onder druk om Stedelijk Museum

‘Opnieuw uitstel opening Stedelijk Museum’

Stedelijk heeft geld voor verbouwing binnen

Andere nieuwsberichten

Pas de deux van torenhelften rond het atirum

4 uur geleden

In het nieuwe zakendistrict Fengtai in Beijing is een kantoortoren naar ontwerp van Zaha Hadid Architects gebouwd.

Nederlands paviljoen Architectuurbiënnale in teken van Multispecies Urbanism

Vandaag, 14:37

Nederland wil een perspectief op stedenbouw presenteren waarbij naast mensen andere levende wezens, planten en kunstmatige systemen uitgangspunten van ontwerp zijn.

Uit het riet verheft zich De Zeemol

Vandaag, 14:19

In het natuurgebied de Korendijkse Slikken aan het Haringvliet is een vogeluitkijkpost gerealiseerd naar ontwerp van RO&AD Architecten.

Fenix I – Imposant gebouw met twee draagconstructies

Vandaag, 10:30

Het bijna 100 jaar oude gebouw Fenix I aan de Rotterdamse Rijnhaven oogt, na de transformatie en uitbreiding naar ontwerp van Mei architect and planners, imposant.

VR-tour door gesloopt woningbouwproject op IDFA

Vandaag, 15:49

Op het documentairefestival IDFA in Amsterdam wordt vanaf komende vrijdag de virtual reality-documentaire Common Ground getoond.

Geboortehuis Hitler wordt politiebureau

Vandaag, 09:25

Er wordt een wedstrijd voor architecten uitgeschreven om het pand als politiebureau gestalte te geven.

Laurien Keller partner bij BNLA architecten

Gisteren, 14:57

Ze voegt zich bij de twee andere partners van het Amsterdamse bureau, Arjen Bloem en Eric Lemstra.

'Verdrievoudiging openbare toiletten gewenst'

Gisteren, 10:29

Hoewel het aantal openbare toiletten in Nederland met ruim 1500 is toegenomen in het afgelopen jaar, zijn het er nog altijd veel te weinig, aldus de Maag Lever Darm Stichting.