‘Ik zou graag eens in Nederland bouwen’

23 maart 2012, 15:48

Donderdag was de Deense toparchitect Bjarke Ingels in Nederland voor een presentatie in De Doelen. Architectenweb sprak met hem over zijn werk, visie op duurzaamheid en relatie met Nederland. “Bij OMA heb ik leren denken met mijn handen.”

Tekst Ronnie Weessies

Twee jaar na Peter Zumthor sprak donderdag opnieuw een architect voor een volle Grote Zaal in het Rotterdamse concertgebouw De Doelen. Op zich al een indrukwekkend gegeven, maar Bjarke Ingels maakte de hooggespannen verwachtingen ook nog volledig waar.

Hij staafde zijn inspirerende visie aan de hand van projecten, die qua schaal en vormambitie van voor de crisis lijken te komen, maar tegelijkertijd bijzonder actueel en vooruitstrevend zijn.‘Hedonistic sustainability’, heette de presentatie. Ingels wil een duurzame manier van leven genietbaar maken, zodat mensen het gemakkelijker omarmen.

“Duurzaamheid wordt te vaak gezien als een compromis`, zegt de 37-jarige architect. “Of iets dat de kwaliteit van leven naar beneden haalt. Maar goed doen hoeft geen pijn te doen. In Kopenhagen verplaatst bijvoorbeeld veertig procent van de inwoners zich per fiets. Puur vanwege de praktische voordelen: dankzij speciale blauwe fietsbanen ben je bijvoorbeeld veel sneller op je plek van bestemming.”

Skihelling
Een sprekend voorbeeld uit zijn eigen praktijk is de toekomstige afvalverbrandingsinstallatie in de Deense hoofdstad. Geïnspireerd door de vorm van een afvalberg en het feit dat Denen naar het buitenland moeten om te kunnen skiën, fungeert het dak als skihelling. Ingels' bureau BIG won vorig jaar de prijsvraag met deze zelfbedachte toevoeging aan het programma.

“Wij constateerden dat met publiek geld enorme investeringen in dit soort centrales wordt gedaan. Tegelijkertijd vormen deze gebouwen grijze gebieden, of zelfs zwarte gaten op de stadskaart. Door het dak toegankelijk te maken, verandert de centrale in een levendige plek en kunnen mensen genieten van hun geld dat er in is geïnvesteerd”, vertelt de architect.

In de centrale wordt vanaf 2016 afval verbrand om energie op te wekken voor de stad. Het overtollige CO2 wordt in niet-giftige ringen van rook opgelaten vanuit de schoorsteen. Dat levert volgens BIG een haast rustgevend schouwspel op, en het maakt een abstract fenomeen als duurzaamheid zichtbaar. Tien ringen zijn goed voor één ton kooldioxide.

Denken met je handen
Voor zijn lezing in De Doelen keerde Ingels terug naar de stad waar hij twee jaar gewerkt heeft. Hij liep een half jaar stage en begon vervolgens als architect bij OMA. “Ik heb daar het belang van denken met je handen ingezien”, zegt de Deen, “Van glashelder ogende gebouwen zou je verwachten dat ook het realisatieproces zo gladjes verloopt. Er gaat echter een zeer rommelig proces van doen, trial and error, succes en mislukking aan vooraf.”

Juist op die manier ontstaan ook de ontwerpen van BIG. Buiten de concrete opdrachten en prijsvragen werkt het bureau aan zelf geïnitieerde projecten. “We zien het als onderdeel van een Darwinistische evolutie. Goede ideeën overleven, net als sterke individuen in de natuur, en krijgen navolging”, zegt Ingels.

“Als je voor een prijsvraag twee maanden aan een ontwerp werkt en je wint niet, kun je ermee stoppen. Wanneer je echter continu doorgaat met het ontwikkelen van ideeën, doe je ontzettend veel kennis op. Bovendien kun je eerder niet-gerealiseerde goede ideeën misschien weer toepassen in andere projecten.”

Opdrachtgevers blijken zeer gevoelig voor de visie van BIG, want ook het vorig jaar geopende filiaal in New York oogst succes. Het bureau heeft in de VS verschillende opdrachten verworven, waaronder diens grootste project ooit.

“We gaan een Rockefeller Center bouwen in China, in opdracht van de familie Rockefeller zelf”, zegt een trotse Ingels. “Wat het New Yorkse Rockefeller Center voor de Amerikaanse stad heeft betekend, moet het Rose Rock Centre (de officiële naam, rw) voor de hedendaagse Chinese stad gaan betekenen. Binnenkort maken we meer bekend.”

Smetje
Gek genoeg ontbreekt het land waar Ingels twee jaar heeft gewoond en gewerkt op zijn cv. Zelfs bij OMA heeft de architect geen Nederlands project gedaan, want hij ontwierp mee aan de bibliotheek van Seattle. Een smetje, vindt ook Ingels zelf.

“Ik kom graag in Nederland, want het is een geweldige plek om te bezoeken. Vanochtend nog heb ik Borneo-Sporenburg en Het Funen in Amsterdam bezocht, werkelijk prachtige plaatsen. We zouden hier graag eens werken, maar hebben alleen nooit een opdracht gekregen. Weet jij iets voor ons?”

Hij hoort de oratie over de bestaande Nederlandse situatie, met de huidige focus op de bestaande gebouwenvoorraad, aan en zegt: “Ik weet wat: een speculaasfabriek!”

Een uitgebreid interview met Bjarke Ingels is te lezen in AWM 48 (verschijnt in april)

Trefwoorden

big bjarke ingels

1	De Caap: 150 meter hoge blikvanger voor wijk Rivium donderdag, 14 november
2	PosadMaxwan tekent ruimtelijk ontwikkelperspectief voor campus TU Delft dinsdag, 12 november
3	VORM vestigt hoofdkantoor in De Nieuwe Maaskant Rotterdam woensdag, 13 november
4	Atelier van Berlo winnaar Next Step Award 2019 donderdag, 14 november
5	Vughtse villa ontworpen als traditionele hoeve dinsdag, 12 november