Scheepvaartmuseum terug in oude glorie

11 oktober 2011, 16:22

Vorige week is het Scheepvaartmuseum in Amsterdam heropend na een vier jaar durende verbouwing. Uitgangspunt bij deze ingreep was dat de bezoeker ‘de overrompelende schoonheid van het oorspronkelijke gebouw’ weer kan ervaren. Dok architecten heeft zich daarom laten inspireren door oude tekeningen.

Het gebouw waarin het Scheepvaartmuseum sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw huist, is in 1656 naar ontwerp van de toenmalige stadsarchitect Daniël Stalpaert gebouwd. Omdat het museum niet was toegerust op de verwachte 300.000 bezoekers per jaar, en het gebouw een opknapbeurt nodig had, werd in 2007 begonnen met een verbouwing.

Hermetisch gesloten
Wegens de oorspronkelijke functie als opslagplaats voor munitie had het gebouw een hermetisch gesloten karakter. Hoofdarchitect Liesbeth van der Pol ziet dit samen met de strenge classicistische opbouw als een kwaliteit.

“Maar het is geen makkelijk gegeven om van zo’n gebouw een modern eigentijds museum te maken en toch die kwaliteit te bewaren. Met deze tegenstelling moesten we aan de slag”, aldus de bureaupartner van Dok architecten.

Uit tekeningen van Stalpaert bleek dat het gebouw ooit was ontworpen met zichtassen die doorliepen naar de binnenplaats. “Deze zichtassen hebben we in ons ontwerp opnieuw opengemaakt”, zegt Van der Pol.

Dat is gebeurd door de classicistische opbouw en geometrie van het gebouw terug te brengen in de plattegronden. De vier risalieten dienen hierbij als stijg- en oriëntatiepunten. Ten behoeve van de helderheid hebben alle risalieten een eigen karakter.

Kap
De binnenplaats is dankzij het vrijmaken van de zichtassen gaan fungeren als centraal oriëntatie- en keuzepunt voor de bezoekers. Vanaf deze plek kunnen alle functies, waaronder de twaalf tentoonstellingen, worden bereikt. Om de bezoeker tegen weer en wind te beschermen, is de binnenplaats overdekt met een kap naar ontwerp van Laurent Ney.

“In het glas is een heel netwerk van lijnen aangebracht die ontleend zijn aan de oriëntatie van oude zeekaarten. Waar ze elkaar in het glas kruisen, kunnen de lichtpuntjes gaan branden. De overkapping is van buitenaf onzichtbaar en zal zonder structurele ingrepen weer ongedaan gemaakt kunnen worden”, vertelt Dok architecten.

Voor een prettige akoestiek op de binnenplaats, de nagalmtijd is beperkt tot drie seconden, heeft Dok architecten samen met ingenieursbureau LBP Sight een speciale tegelvloer ontwikkeld. “De travertintegels liggen op stalen roosters met daartussen een akoestische deken. Tussen de tegels zijn ‘naaldhakvriendelijke’, kruisvormige openingen aangebracht.”

Steigers
Om het gebouw in volle glorie te tonen, zijn ook de meeste steigers rondom weggehaald. De steiger, die naar de replica van het VOC-schip Amsterdam loopt, is vervangen en in de as van het gebouw gelegd. “De steigers die er lagen ontnamen de ware kracht van het gebouw. In Nederland zijn er niet zo heel veel gebouwen die echt in het water staan. Dit is heel bijzonder en deze kloekheid mag getoond worden”, zegt Van der Pol.

Dok architecten heeft ook het interieur van de kantoren, het restaurant, de bibliotheek en een aantal zalen ontworpen. Restauratiearchitect Kees Doornenbal (Rappange & Partners) was nauw bij de restauratie betrokken. De tentoonstellingen zijn ingericht naar ontwerp van Haley Sharp, Event Design, Atelier Brückner, Hypsos, Tinker en MET Studio.

Trefwoorden

liesbeth van der pol dok architecten laurent ney poly products kees doornenbal tinker hypsos scheepvaartmuseum amsterdam met studio rappange & partners

1	Van der Valk-hotel Amsterdam verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar donderdag, 16 september
2	Symbiose van Van Eycks monument en MVRDV’s landscraper wordt zichtbaar woensdag, 15 september
3	Transformatie van Defensie-Eiland in Woerden afgerond vrijdag, 17 september
4	Koning opent Nationaal Holocaust Namenmonument woensdag, 15 september
5	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2021 bekend maandag, 20 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Vloer Scheepvaartmuseum wint innovatieprijs

2011: De belangrijkste gebouwen

Cito en Grooteman weg bij Dok architecten

“We hebben het opgevat als een landschappelijke opgave”

Publieksattractie Tinker voor Nestlé geopend

Hernieuwd Scheepvaartmuseum gaat open

Aftrap verbouwing Scheepvaartmuseum

Jubileumuitgave over kunst bij rijksgebouwen

Scheepvaartmuseum nog later open

Koepel Scheepvaartmuseum opgeleverd

Amsterdamse musea op duurzame toer

Andere nieuwsberichten

Meubels van Ineke Hans en Ton Haas met circulaire potentie

22 minuten geleden

Sander van Dooren zocht een aanpak om in de productie van kantoormeubels het gebruik van nieuwe grondstoffen te minimaliseren en het gebruik te maximaliseren.

Tentoonstelling over geschiedenis en toekomst M4H Rotterdam

52 minuten geleden

Centraal in de expositie Aard van de Plek staat een stedenbouwkundige studie naar de morfologie en typologie van het gebied.

De sfeer van een Italiaanse zomer in Amsterdam-West

4 uur geleden

Het interieurontwerp van Studio Modijefsky voor Volare moet de gasten in een moderne omgeving terugvoeren naar de Amalfikust van de jaren zestig in de vorige eeuw.

Nieuwe podcastserie rond het oeuvre van constructeur Rob Nijsse

Vandaag, 09:45

Het Educatorium door OMA, het Nederlands paviljoen op de Expo 2000 door MVRDV en Museum aan de Stroom door Neutelings Riedijk Architecten. Deze projecten hebben met elkaar gemeen dat constructeur Rob Nijsse eraan meegewerkt heeft.

Twee nieuwe partners voor Inbo

4 uur geleden

Rien van Egdom en Mark Dekker zijn begin deze maand benoemd tot partner bij Inbo.

MoederscheimMoonen presenteert extra beelden Leuvepaviljoen

Vandaag, 11:11

In juli is het Leuvehavenpaviljoen in Rotterdam geopend.

Hotelzwembad verbindt lobby met Caribische Zee

Gisteren, 16:39

Het recent opgeleverde hotel The Morgan Resort heeft een opvallend zwembad, waarmee architectenbureau DAM Caribbean de concurrentie met de zandstranden op St. Maarten aangaat.