Bouw Berlijnse Muur begon 50 jaar geleden

8 augustus 2011, 11:43

Het was een grote schok voor de hele wereld toen Oost-Duitse bouwvakkers op 13 augustus 1961 de eerste betonplaten neerzetten op de grens met West-Duitsland. De betonnen muur deelde de wereldstad Berlijn in een westelijk en een oostelijk deel. Families, vrienden en buren waren tot hun schrik plots gescheiden. De meesten zouden elkaar 28 jaar niet meer zien.

In het voorjaar van 1961 waren nog tienduizenden Oost-Duitsers naar het Westen gevlucht, onder het prikkeldraad en andere afzettingen door. Vooral goedopgeleide jonge werknemers en academici weken uit van de socialistische republiek DDR naar het kapitalistische West-Duitsland. In het voorjaar was de economische situatie in de DDR verslechterd. Door de massale verhuizing liep het land langzaam leeg.

In juni had de Oost-Duitse leider Walter Ulbricht nog verzekerd dat ,,niemand het plan heeft om een muur te bouwen'' op de grens. Maar toen waren de voorbereidingen al in volle gang.

De betonnen kolos werd 4 meter hoog en 43 kilometer lang. Het onderbrak 193 straten en vele tramlijnen. Circa 11.500 militairen begonnen de grenzen te controleren. Vanuit 302 wachttorens speuren militairen naar grensovertreders.

Voor veel Duitsers is de herinnering aan de muur nog levendig. Heel sterk is dat bijvoorbeeld bij Jürgen Litfin. Hij vernam in augustus 1961 op de televisie dat zijn broer Günter had geprobeerd om vanuit Oost-Berlijn via de haven naar het Westen te zwemmen. De vluchter was ontdekt door de bewakers en doodgeschoten. Hij was het eerste slachtoffer van de grenspolitie.

Zijn broer heeft een DDR-wachttoren in Berlijn gekocht en ingericht als museum voor zijn broer. Jürgen heeft er vele toeristen en schoolklassen rondgeleid en verteld over het leven in de DDR. ,,En dat was geen arbeiders- en boerenparadijs’’, zei hij nadrukkelijk in een recent interview.

In totaal probeerden ruim 100.000 mensen te vluchten van Oost- naar West-Duitsland tussen 1961 en 1989. Ruim 600 van hen stierven, minstens 136 bij de Berlijnse muur. Bij de strenge controle bij de grens kwamen 251 mensen om, de meesten door hartaanvallen.

De Oost-Duitse regering beweerde zelf dat de muur nodig was om de eigen bevolking te beschermen tegen het ‘fascistische Westen’. In 1989 bleek de animo van de bevolking voor het westen echter te groot. Na massale protesten beloofde de DDR-regering de grens open te stellen. De eenwording van Duitsland was begonnen.
Bron: ANP

Trefwoorden

berlijnse muur

1	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
2	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
3	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
4	Architectuur als compromis dinsdag, 23 december
5	Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher dinsdag, 23 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Satire over gebruik groene gevels

12 juli 2011

Groen licht voor herbouw Berlijns paleis

2 december 2009

Prominenten willen museum over Koude Oorlog

17 juni 2008

Kunstenaar wil deel Berlijnse Muur opnieuw laten verrijzen

24 augustus 2018

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.