2010: De groei van groen

24 december 2010, 13:21

Duurzaamheid. Het woord riep in 2010 bij velen een zucht van groenvermoeidheid op. Ook was greenwashing soms niet ver weg. Anderzijds lijkt ‘groene architectuur’ een groeiende factor te worden en zijn er in Nederland het afgelopen jaar toch wat mijlpalen geslagen.

Er is in 2010 in Nederland ook een groot aantal projecten opgeleverd die het ‘eerste’ of ‘grootste’ op duurzaam vlak waren. Zo heeft de Dutch Green Building Council in de loop van het jaar een aantal ‘eerste’ BREEAM-NL-certificaten kunnen uitreiken.

De Nederlandse versie van het oorspronkelijk Britse duurzaamheidskeurmerk heeft oog voor het energieverbruik van een pand, maar ook naar landgebruik, ecologie, het bouwproces, watergebruik, afval, vervuiling, transport, materialen, gezondheid en comfort. De totaalscore leidt tot een specifieke waardering.

BREEAM-NL
In april zijn de eerste certificaten BREEAM-NL Nieuwbouw uitgereikt aan TransPort op Schiphol, ontworpen door Architectenbureau Paul de Ruiter, en aan het logistieke platform in Tilburg, ontwikkeld door de Belgische vastgoedinvesteerder WDP. TransPort is als ‘Very Good’ en het WDP-project in Tilburg als ‘Good’ gekwalificeerd.

Een aantal maanden later heeft WDP een BREEAM-NL ‘Very Good’ ontvangen voor een logistiek platform in Wijchen. Het nog te bouwen hoofdkantoor van de Nederlandse Hartstichting in Den Haag, ontworpen door Meyer & Van Schooten, is BREEAM-NL Nieuwbouw ‘Excellent’ gecertificeerd. Het eerste woningbouwproject dat een BREEAM-NL Nieuwbouw is gecertificeerd, is De Caaien in het Haagse Ypenburg.

Bij duurzaamheid in de overtreffende trap kan de Watertoren van Bussum worden genoemd, dat na de renovatie door Vocus architecten mag gelden als het duurzaamste kantoorgebouw van Nederland.

Het gebouw haalt een Milieu Index Gebouw van 1028. Het complex – de voormalige watertoren en de gekoppelde nieuwbouw – is nagenoeg zelfvoorzienend door warmtekrachtkoppeling (bio-WKK), een absorptiekoelmachine, een WKO, een windturbine, PV-cellen en een helofytenfilter.

Het ‘groenste’ datacentrum ter wereld is verrezen bij Boxtel, samen met het nieuwe kantoorgebouw van de Rabobank ontworpen door van aken architecten (VAA.). De computers van het rekencentrum worden gekoeld met buitenlucht en koel water uit een aquifer.

De restwarmte wordt gebruikt om in de zomer het kantoor te koelen. Deze en andere duurzame oplossingen zijn voor het publiek niet zichtbaar; als visualisatie van de duurzame ambities heeft het datacentrum een natuurdak gekregen.

Paul de Ruiter
Thomas Rau is al jaren het boegbeeld van het duurzame bouwen in Nederland, maar Paul de Ruiter mag inmiddels ook zo worden beschouwd. Naast de oplevering van het genoemde TransPort is in 2010 gestart met de bouw van het nieuwe hoofdkantoor van IT-bedrijf Sigmax in Enschede en het kantoorgebouw van UPC in Leeuwarden.

Bij het laatste project wordt zelfs het bouwbord - als eerste in de wereld - volledig duurzaam voorzien van stroom. Paul de Ruiter heeft verder plannen openbaar gemaakt voor een ‘zeer duurzaam’ kantoor voor ingenieursbureau Oranjewoud in Oosterhout en het viersterren plus-hotel Amstelkwartier.

Van RAU zijn afgelopen jaar onder meer De St@art, het nieuwe gebouw voor de Apenheul en het Natuurhuis, en het ROC Aventus in Zutphen geopend. Terwijl de St@art letterlijk en figuurlijk opgaat in de omliggende natuur, laat Aventus zien dat een duurzaam gebouw beslist niet als zodanig eruit hoeft te zien.

Het Christiaan Huygens College in Eindhoven, ontworpen door RAU, is als eerste energieleverende school van Nederland in november opgeleverd. Zowel Thomas Rau als Paul de Ruiter zijn overigens vertegenwoordigd in de lijst met honderd meest invloedrijke ‘duurzame’ Nederlanders, respectievelijk op de 26e en 73e plaats. In de lijst, opgesteld door een expertpanel in opdracht van dagblad Trouw, komen nog twee architecten voor: Jón Kristinsson (64e) en Kees Duijvestein (83e).

Grotere schaal
Een besef dat in 2010 begon door te dringen is dat een volgende stap in het duurzame bouwen de stap naar een grotere schaal moet zijn. Een verzameling duurzame gebouwen maakt nog geen duurzame stad.

Denken in een groter verband is bijvoorbeeld gedaan in opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving, Atelier Rijksbouwmeester en het Ministerie van VROM. Zij vroegen de bureaus 2012Architecten, Doepel Strijkers Architects, Julien de Smedt Architects, VHP en ZUS een ontwerp voor de duurzame stad van de toekomst te maken.

Daarbij golden realistische uitgangspunten en actuele problemen als krimp en verdichting. De inspirerende uitkomsten zijn in een expositie en een publicatie openbaar gemaakt.

Duurzaamheid op een grotere schaal is in 2010 gerealiseerd met het eerste Smart Grid in Hoogkerk. In deze pilot zijn 25 huishoudens verbonden met elkaar en met een windpark. Sinds maart 2010 worden in Hoogkerk, alias Powermatchingcity, ervaringen opgedaan om in de toekomst te kunnen inspelen op de complexe duurzame en decentrale energievoorziening die momenteel ontstaat.

Geïntegreerde aanpak
Naast het denken op een grotere schaal (wijk, stad, land, nog groter?) wordt een meer geïntegreerde aanpak van een project steeds vaker onderkend als noodzaak voor de groei van duurzaam bouwen. De Kameel van Noord is het ontwerp dat de duurzaamheidstender in Amsterdam-Noord won met een combinatie van bestaande en nieuwe duurzame technieken.

Fundamenteel aan het ontwerp is dat het zich kan aanpassen aan toekomstige inzichten en technieken. Die duurzame duurzaamheid van het visieontwerp kon alleen door nauwe samenwerking worden bereikt, stellen Op ten Noort Blijdenstein, Heddes Vastgoed en Deerns Raadgevende Ingenieurs.

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
5	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Van den Berg ontwerpt ecologische school

8 februari 2011

Prettige jaarwisseling en een bijzonder 2011

24 december 2010

2010: De belangrijkste prijzen

24 december 2010

2010: Overzicht van de crisis

24 december 2010

2010: Jaar van de transformatie

24 december 2010

'Glazen' hoofdkantoor Sigmax in gebruik genomen

29 augustus 2012

School in Almere krijgt groene vlag

27 januari 2011

MFC Antares is geopend

25 mei 2011

Watertoren Bussum duurzaamste gebouw

21 maart 2011

Nederlands project krijgt hoogste LEED-graad

17 januari 2011

2010: Succes in het buitenland

24 december 2010

Prettige jaarwisseling en een bijzonder 2011

24 december 2010

2010: Jaar van de transformatie

24 december 2010

2010: Succes in het buitenland

24 december 2010

2010: Overzicht van de crisis

24 december 2010

2010: De belangrijkste prijzen

24 december 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park

Gisteren, 15:55

Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum

Gisteren, 14:41

Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

Gisteren, 11:35

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Gisteren, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

Gisteren, 13:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

Gisteren, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

Gisteren, 10:03

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

18 april, 4:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.