Aanbestedingen ontwerpteams rukken op

12 april 2010, 12:02

Opdrachten voor architectendiensten worden in toenemende mate aanbesteed in ontwerpteamverband. In het eerste kwartaal van 2009 gold dat slechts voor een enkele aanbesteding; in het eerste kwartaal van 2010 gaat het om 35%. Daarbij valt de groei van het aantal aanbestedingen van integrale opdrachten (DB-DBFMO) op.

In het eerste kwartaal van 2010, waarin de wisseling van de gemeenteraden heeft plaatsgevonden, is het aantal aanbestedingen van architectuuropdrachten gedaald ten opzichte van een jaar geleden (44 tegenover 53 aanbestedingen). Dat constateert Steunpunt Architectuuropdrachten en Ontwerpwedstrijden naar aanleiding van haar ervaringen in het eerste kwartaal van dit jaar.

Het aantal aanbestede architectendiensten is nagenoeg gehalveerd (23 tegenover 41) ten opzichte van 2009. Bekeken vanaf de inwerkingtreding van het BAO lijkt het aantal in het eerste kwartaal min of meer stabiel, met 2009 als ‘uitschieter’. Het aantal ontwikkelopdrachten met ontwerpcomponent is bijna verdubbeld (21 tegenover 12) ten opzichte van 2009. Ook over een langere periode is sprake van een opgaande lijn.

Lagere eisen
De hoogte van de omzeteis is in het eerste kwartaal van 2010 aanzienlijk gedaald. Met name de gemiddelde omzeteis van € 641.304 bij aanbestedingen voor architectendiensten ligt significant lager dan de gemiddelden die het Steunpunt Architectuuropdrachten in 2009 vastgesteld heeft. In het eerste kwartaal van 2010 zijn omzeteisen boven de € 750.000 eerder uitzondering dan regel.

Dat wil niet zeggen dat alle problemen opgelost zijn. Het mededingingbevorderende effect van lagere omzeteisen werd in meerdere gevallen ongedaan gemaakt door (bereidheidverklaringen tot het verstrekken van) bankgaranties, fors verhoogde beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen. In een enkel geval werd een omvang van de orderportefeuille van het lopende jaar van ten minste € 1,5 miljoen geëist.

Ontwerpteams
Ruim een derde van de aanbestedingen van architectendiensten heeft betrekking op ontwerpteams (35%). De wenselijkheid van het aanbesteden van ontwerpteams is al enige tijd actueel. Voorstanders wijzen op de ongewenste ‘gedwongen huwelijken’, waarbij architecten na opdrachtverlening gekoppeld worden aan door de opdrachtgever geselecteerde overige adviseurs. Aanmelding in ontwerpteamverband stelt architecten in staat samenwerking te zoeken met door hen geprefereerde adviseurs. Bovendien hoeft de opdrachtgever slechts één selectieprocedure te doorlopen voor alle (ontwerpende) adviseurs.

Tegenstanders wijzen erop dat een team zo goed is als zijn zwakste schakel. Het kan gebeuren dat de beste architect niet geselecteerd kan worden, omdat hij of zij zich verbonden heeft met minder geschikte adviseurs. Daarom splitst de Rijksgebouwendienst een integrale ontwerpopdracht meestal uit in meerdere percelen, zodat per perceel de beste adviseur geselecteerd kan worden.

‘Run’ op technische bureaus
In de praktijk leiden strikte regels regelmatig tot problemen bij het aanbesteden van een ontwerpteam. Zo wordt vaak het beginsel gehanteerd dat iedere gegadigde zich slechts één maal mag aanmelden. Er zijn echter nauwelijks bureaus die beschikken over alle benodigde disciplines voor een integrale ontwerpopdracht.

Dit betekent dat zij een samenwerkingsverband moeten aangaan of gebruik moeten maken van onderaanneming. Echter, er zijn veel meer geschikte architectenbureaus dan technische adviseurs die een grote, complexe opdracht aankunnen. Het gevolg is een ‘run’ op geschikte technische adviseurs door architecten die aan een aanbesteding mee willen doen. Dit bevordert het samenwerkingsklimaat niet en zet architectenbureaus die slechts een dag na publicatie kennis van de opdracht nemen, vaak effectief buitenspel.

Technische bureaus vaker laten inschrijven
Steunpunt Architectuuropdrachten & Ontwerpwedstrijden stelt daarom dat er veel voor te zeggen is om het algemene beginsel, dat een gegadigde zich slechts één maal mag aanmelden, aan te passen voor het aanbesteden van ontwerpteams. Wanneer technische adviseurs samen mogen werken met meerdere architecten, kunnen meerdere architecten zich kwalificeren waardoor de marktwerking per saldo vergroot wordt. Uiteraard mag een architectenbureau zich wel eenmaal aanmelden.

Een andere praktisch alternatief zou zijn in eerste instantie uitsluitend architecten te selecteren die pas in het kader van hun inschrijving een ontwerpteam hoeven te presenteren. Uitsluiting van onderaanneming (wettelijk niet toegestaan) en het limiteren van het aantal deelnemers binnen een samenwerkingsverband (bij voorbeeld maximaal 3 ondernemingen terwijl het ontwerpteam over 9 disciplines moet beschikken) leidt vaak ook tot problemen.

KOMPAS light
De handleiding KOMPAS light werd onder grote publieke belangstelling gepresenteerd op de 2e EU Aanbestedingendag op 3 december 2009 te Amersfoort. Vanaf 14 december was KOMPAS light online beschikbaar. In het eerste kwartaal van 2010 zijn er 3 aanbestedingen door 3 verschillende aanbestedende diensten opgezet aan de hand van KOMPAS light.

Trefwoorden

dbfmo steunpunt ontwerpwedstrijden europese aanbesteding integrale ontwerpopdrachten kompas light

1	Schiekadeblok herontwikkeld met twee torens en 680 woningen vrijdag, 29 mei
2	Interview met Francine Houben over de coronacrisis: 'We moeten naar beloopbare en befietsbare steden' dinsdag, 26 mei
3	Depot Boijmans leeg gepresenteerd tijdens 'zilveren opening' maandag, 25 mei
4	Post-corona toerisme dinsdag, 26 mei
5	ZJA: nieuw ontworpen dakconstructie AZ-stadion moet vertrouwen erin terugwinnen vrijdag, 29 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Nog meer mis bij Europese aanbestedingen

Verslag manifestatie Ketenintegratie

Steunpunt blijft bezorgd over jonge architecten

‘Architect onafhankelijk adviseur bij DBFMO’

Resultaten bouwers minder door faalkosten

BNA: orderportefeuilles vier procent gestegen

TU Delft houdt symposium aanbestedingen

‘Architecten moe van aanbestedingen’

Rapport Europees aanbesteden gepresenteerd

Ervaringseisen grootste pijnpunt aanbestedingen

Vierde kwartaal verdubbeling aanbestedingen

Aanbestedingen worden eenvoudiger

Belastingkantoor Doetinchem geopend

‘Stap niet zomaar in DBFMO-traject’

Steunpunt: ‘aantal aanbestedingen neemt af’

Steunpunt start discussie over KOMPAS DB

Kromhoutkazerne volledig in gebruik

Drie kandidaten voor huisvesting Planbureaus

Open Oproep opgenomen in nieuw KOMPAS

Architecten 'gegijzeld' door aanbestedingscultuur

Resultaten Aanbestedingendag besproken

Online aanbestedingshandleiding gelanceerd

Rijksbouwmeester maakt leidraad aanbesteden

BNA Meldpunt Architectenselectie gestart

Nieuwe aanbestedingsregels in werking

Bijeenkomsten BNA over Europees aanbesteden

Bouwend Ned.: 'Aanbestedingswet blijft te beperkt'

Bjarne Mastenbroek pleit voor nieuwe autoriteit

bbn adviseurs meest gevraagd adviesbureau

BNA spreekt Kamercommissie over aanbesteden

EU regels contraproductief bij architectenselectie

Veel ernstige klachten over aanbestedingen

Minister: geen omzeteisen voor architecten

‘Aanbestedingswet juridisch niet houdbaar’

Europa wil meer 'groen' aanbesteden

Innovatieve aanbesteding door Atelier PRO

Nieuw Aanbestedingsreglement (ARW) in werking

‘Omzeteisen te fors voor veel architecten’

Site aanbestedingskalender groot succes

Handleiding voor aanbestedingen gelanceerd

BNA wil kennisinstituut Europees aanbesteden

Andere nieuwsberichten

Terugkijken: Door de ogen van Arna

29 mei, 3:43

In de documentaire is te zien hoe architect Arna Mackic onvermoeibaar vecht voor haar ideaal om te bouwen aan een inclusieve maatschappij.

Schiekadeblok herontwikkeld met twee torens en 680 woningen

29 mei, 1:37

Bij de herontwikkeling van het Schiekadeblok in Rotterdam worden 680 woningen en extra kantoren gerealiseerd.

ZJA: nieuw ontworpen dakconstructie AZ-stadion moet vertrouwen erin terugwinnen

29 mei, 10:45

Architectenweb sprak met projectarchitect Leo ten Wolde van ZJA Zwarts & Jansma Architects over de nieuwe overdekking van het stadion, dat het vorig jaar ingestorte dak vervangt.

Amsterdam wil vermindering van prettoerisme, maar heeft daar geen nieuwe instrumenten voor

28 mei, 5:07

Nu het toerisme door de coronacrisis is stilgevallen, ligt de Amsterdamse binnenstad er verlaten bij. “Ineens is zichtbaar hoe weinig mensen er nog wonen”, verklaart burgemeester Femke Halsema in een interview met Het Parool.

Realiseren klimaatbeleid kost komende jaren drie miljard per jaar

29 mei, 9:53

Dat meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van een nieuwe berekening.

'Dertig jaar natuurbeleid heeft natuur niets opgeleverd'

29 mei, 9:21

Dertig jaar geleden is afgesproken natuurgebieden te verbinden en de landbouw natuurvriendelijker te maken, maar die beloftes zijn nooit ingelost en de soortenrijkdom is steeds verder afgenomen.